Γράφει ο
Δημήτρης Μαχαιρίδης

Οι απανωτές ατυχίες της Malaisia Airlines επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι οι διεθνείς σχέσεις είναι πλέον ένα πολύπλοκο ψηφιδωτό. Ένα συμβάν που αρχικά δείχνει να μην αφορά τις διεθνείς ισορροπίες, τελικά καταλήγει να αποτυπώνει τις διεθνείς εξελίξεις. Μόνο που στην περίπτωση της Malaisia Airlines τα συμβάντα ήταν δύο, το ένα μετά το άλλο και προκάλεσαν τριγμούς στις στρατηγικές ισορροπίες ευρύτερων περιοχών.

Πτήση ΜΗ370 και Ινδικός ωκεανός

Η εξαφάνιση του Μπόινγκ της Malaisia Airlines στην πτήση ΜΗ370, καθοδόν από την Κουάλα Λουμπούρ για το Πεκίνο, πριν μερικούς μήνες απέδειξε σε όλο τον κόσμο την γεωπολιτική σημασία της Ινδίας

Από τη στιγμή που οι έρευνες ανεύρεσης του αεροσκάφους στράφηκαν δυτικά στον Ινδικό ωκεανό, αποδείχθηκε η στρατηγική σημασία των νήσων Άνταμαν που ανήκουν στην Ινδία. Χωρίς την ινδική συγκατάθεση και βοήθεια ήταν αδύνατο να γίνουν οι έρευνες αναζήτησης του χαμένου αεροσκάφους. Μπορεί να ανέλαβε η Αυστραλία τις έρευνες για την ανεύρεση του αεροσκάφους στα βάθη του ωκεανού, γιατί είχε τα μέσα, αλλά αυτό δεν αναιρεί διόλου την στρατηγική αξία της Ινδίας.

Μέσω των νήσων Άνταμαν, που βρίσκονται απέναντι από τα θαλάσσια περάσματα μεταξύ της νήσου Σουμάτρας και των ακτών της Βιρμανίας και της Ταϊλάνδης, η Ινδία έχει σχεδόν τον έλεγχο όλης της ναυσιπλοΐας μεταξύ δύσης και ανατολής στον Ινδικό. Έτσι μπορεί ανά πάσα στιγμή να εμποδίσει την εμφάνιση κινεζικού πολεμικού στόλου και όχι μόνο στον Ινδικό ωκεανό.

Άρα, η εξαφάνιση της πτήσης της Malaisia Airlines έδειξε τον κυρίαρχο ρόλο της Ινδίας στον Νότιο και Νοτιοανατολικό Ινδικό ωκεανό.

Πτήση ΜΗ17 και κούρσα εξοπλισμών

Τώρα ένα Μπόινγκ της Malaisia Airlines που καταρρίπτεται πάνω από την Ουκρανία, στην πτήση ΜΗ17 από Άμστερνταμ προς Κουάλα Λουμπούρ, έρχεται να επισημάνει σε όλους ότι το κυνήγι των εξοπλισμών είναι βασικός παράγοντας εξελίξεων στη διεθνή σκακιέρα της αμυντικής ισορροπίας.

Η Ουκρανία, όσο και να θέλει να απαγκιστρωθεί από την Μόσχα, έχει ένα αμυντικό και εξοπλιστικό δόγμα που στηρίζεται στην ρωσική αμυντική βιομηχανία.

Η Ρωσία, που δεν έχει καμία διάθεση να αφήσει εκτός ελέγχου τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, έχει εξοπλίσει και τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και τις ρωσόφιλες μιλιταριστικές ομάδες σε αυτές τις χώρες με ίδιας τεχνολογίας οπλισμό.

Αυτό έχει καταστροφικά αποτελέσματα για τη ρωσική αμυντική βιομηχανία. Ποια χώρα θα ήθελε να αγοράσει όπλα από μια χώρα που τα “εξάγει” ταυτόχρονα και σε φίλα προς αυτήν προσκείμενους αντικαθεστωτικούς;

Από την άλλη, οι ΗΠΑ ξέρουν πολύ καλά ότι οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες δεν μπορούν να αποτελέσουν ποτέ αγορά των δικών τους οπλικών συστημάτων. Δεν θα ήταν διατεθειμένες να συγκρουστούν με την Ρωσία για την εξοπλιστική αγορά περιοχών γύρω από τα σύνορά της. Την χρειάζονται ως αντιστάθμισμα στις σχέσεις τους με την Κίνα, η οποία έχει επιδοθεί σε μια κούρσα εξοπλισμών που τρομάζει την μεγάλη σύμμαχο των ΗΠΑ, την Ιαπωνία, αλλά ανησυχεί και το αμερικανικό Πεντάγωνο και τα περί αυτό γεράκια. Άρα το αρχικό ενδιαφέρον για την τύχη της Ουκρανίας δείχνει να περιορίζεται σε φραστικές καταδίκες και χαλαρά αντίμετρα. 

Έτσι, δυστυχώς, η μοιραία πτήση της Malaisia Airlines δείχνει να πάτησε ανυποψίαστη μια από τις νάρκες του τεράστιου ναρκοπέδιου στο οποίο έχει μετατρέψει η Ρωσία την πρώην Σοβιετική Ένωση. Και με την θυσία τόσων αθώων ψυχών στο αεροσκάφος της Malaisia Airlines φάνηκε ξεκάθαρα ότι η Ρωσία εγκλωβίζεται όλο και περισσότερο στη δίνη του ουκρανικού εμφυλίου, που μόνο προβλήματα και καθυστερήσεις της δημιουργεί.

Εξοπλισμοί, δόγμα ΗΠΑ & νέα κυβέρνηση στην Ινδία

Άπαντες, όμως, Αμερικανοί, Ρώσοι και Ευρωπαίοι θέλουν να πουλήσουν περισσότερα όπλα, γιατί ο κύκλος της αμυντικής βιομηχανίας διψά για κεφάλαια. Δίνει δουλειά και κατά συνέπεια ψήφους, συνδράμει οικονομικά στην έρευνα πανεπιστημίων και εργαστηρίων και συγκρατεί πολλούς τομείς της  βιομηχανίας σε ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες στις δύο θητείες του Μπαράκ Ομπάμα δείχνουν ξεκάθαρα ότι είναι απρόθυμες να παρεμβαίνουν σε θέματα και περιοχές που δεν ελέγχουν. Το μάθημα από τις απερισκεψίες Τζορτζ Μπους με βάση το θεώρημα της Κοντολίζα Ράις περί προληπτικής επέμβασης είναι πολύ γερό για τις ΗΠΑ, για να αρχίσουν νέο γύρο επεμβάσεων ανά τον πλανήτη.

Ο Ομπάμα ξεκάθαρα επανέρχεται στην άποψη των George Kennan και Walter Lippmann, οι οποίοι στην αρχή της παντοδυναμίας των ΗΠΑ, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, επέμεναν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις σε σχέση με την αμερικανική ασφάλεια και τις αμερικανικές προτεραιότητες με βάση την αυτοσυγκράτηση. Με απλά λόγια: αν δεν αποφασίσεις ποια σημεία του πλανήτη σε αφορούν λιγότερο, δεν μπορείς να παρέμβεις στα σημεία του πλανήτη που σε ενδιαφέρουν περισσότερο.

Τούτη την κρίσιμη στιγμή λοιπόν, η νέα κυβέρνηση της Ινδίας αποφάσισε να επιτρέψει την κατά 100% χρηματοδότηση ινδικών αμυντικών δαπανών από ξένες επενδύσεις. Αυτό αλλάζει τις ισορροπίες στη διεθνή σκακιέρα και επηρεάζει ακόμη και την εμφύλιο στην Ουκρανία.

Η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να απαλλαγεί από τα γεράκια κυρίως του Ρεπουμπλικανικού κόμματος που την κατηγορούν για χαλαρή στάση έναντι της Ρωσίας. Γιατί η Ινδία ανοίγει νέους δρόμους για τις αμυντικές βιομηχανίες πολλών χωρών και κυρίως των ΗΠΑ που ασφυκτιούν για καινούργιες αγορές. Η συνεργασία αμερικανικών εταιρειών με ινδικούς κολοσσούς θα δημιουργήσει δουλειές και ανάπτυξη στις ΗΠΑ και στην Ινδία και θα δημιουργήσει βάσεις αμυντικής συνεργασίας των δύο χωρών, που μπορούν να περιλάβουν από την εμφάνιση της Κίνας στον Ινδικό ωκεανό μέχρι την πειρατεία κατά του θαλασσίου εμπορίου που φωλιάζει στο επικίνδυνα ασταθές Κέρας της Αφρικής και κυρίως στη Σομαλία.

Στον Ινδικό ωκεανό βυθίζεται η τύχη της Ουκρανίας

Έτσι οι ΗΠΑ φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή, σταθμίζοντας τα δεδομένα της διεθνούς σκακιέρας, δίνουν μεγαλύτερη σημασία στις σχέσεις τους με την Ινδία, παρά με την Ρωσία.

Άρα, τα τεκταινόμενα στις ουκρανικές στέπες έχουν να αντιμετωπίσουν χαλαρό αμερικανικό ενδιαφέρον. Η Ουκρανία κινδυνεύει να διαμελιστεί σε ακόμη περισσότερα κομμάτια. Η Ρωσία εγκλωβίζεται σε έναν νοσηρό και αφαιμακτικό εμφύλιο πόλεμο, που βυθίζει ακόμη περισσότερο την οικονομία της και δεν της επιτρέπει να είναι παρούσα σε άλλα σημεία του πλανήτη. Και αυτό βολεύει στις ΗΠΑ που δεν θέλει να έχει την Ρωσία στα πόδια της στην κούρσα των εξοπλισμών της Ινδίας.

Όποιος, λοιπόν, κερδίσει τη φιλία της Ινδίας κερδίζει σε πωλήσεις όπλων και σε επιρροή στον Ινδικό ωκεανό. Στο μέγεθος ενός ωκεανού από τον οποίο διέρχεται το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου, που περιβρέχει την Αφρική, στον οποίον βγαίνουν οι πλούσιες χώρες του Περσικού Κόλπου και από αυτόν πρέπει να περάσει η Κίνα για να φτάσει μέχρι την Ευρώπη, η Ουκρανία δείχνει πολύ μικρή κουκίδα χωρίς ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία.

Όσο και να φαντάζει τραγικό, οι μοιραίες πτήσεις της Malaisia Airlines με τον πιο μακάβριο τρόπο έδειξαν την αξία της Ινδίας ως γεωπολιτικού παίκτη και την μικρή σημασία της Ουκρανίας στον παγκόσμιο γεωστρατηγικό χάρτη.

dimitri.machairidis@gmail.com