Ταχύτερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας της ΕΕ για τους αιτούντες άσυλο και ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων προβλέπει ανεπίσημη συμφωνία μεταξύ ΕΚ και Συμβουλίου.

Ο βασικός στόχος της αναθεωρημένης οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής είναι να διασφαλιστούν ισότιμα πρότυπα υποδοχής σε όλα τα κράτη μέλη προκειμένου να μειωθούν οι «δευτερογενής μετακινήσεις» μέσα στην ΕΕ. και να διασφαλίζεται, κατά συνέπεια, μια δικαιότερη κατανομή αιτούντων άσυλο μεταξύ των χωρών.

Μέτρα για τη βελτίωση προοπτικών ένταξης

Προκειμένου να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να ανεξαρτητοποιηθούν και να ενταχθούν, οι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να ξεκινήσουν να εργάζονται έξι μήνες μετά την εγγραφή της αίτησής τους, αντί για εννιά μήνες που ισχύει τώρα. Θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μαθήματα γλώσσας από την πρώτη μέρα.

Οι αιτούντες διεθνή προστασία θα έχουν δικαίωμα σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής, αναπαραγωγικής και σεξουαλικής υγείας. Οι ανήλικοι θα πρέπει, επίσης, να εντάσσονται στο εκπαιδευτικό σύστημα το αργότερο δυο μήνες μετά την άφιξή τους.

Προστασία ανηλίκων

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο κάθε ασυνόδευτος ανήλικος θα αποκτά κηδεμόνα από τη στιγμή της άφιξής του στην ΕΕ.

Η κράτηση ανηλίκων θα γίνεται μόνο για τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας ή για την προστασία τους, για παράδειγμα όταν υπάρχει κίνδυνος να μετατραπούν σε αγνοούμενους. Οι ανήλικοι δεν θα κρατούνται ποτέ σε σωφρονιστικά καταστήματα, αλλά μόνο σε ειδικά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις.

Δήλωση της εισηγήτριας

Η εισηγήτρια Sophia in 't VELD (Φιλελεύθεροι, Ολλανδία) δήλωσε τα εξής: «Άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία και τις συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Με το να κλείνουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας, δεν θα αλλάξουμε αυτή την πραγματικότητα. Μπορούμε να διαχειριστούμε αυτές τις προσφυγικές ροές μόνο αν δράσουμε συλλογικά. Με τη σημερινή συμφωνία, ξεπερνάμε ένα αδιέξοδο και είμαστε ένα βήμα πιο κοντά σε μία πολιτική ασύλου της Ένωσης που θα είναι πιο ανθρώπινη και πιο αποτελεσματική. Έχουμε δείξει ότι η ΕΕ είναι ικανή να βρίσκει συμφωνία σε ευαίσθητα και περίπλοκα ζητήματα όπως αυτά της πολιτικής ασύλου και της μεταναστευτικής πολιτικής».

Συμφωνία στους όρους χορήγησης διεθνούς προστασίας και τα δικαιώματα των δικαιούχων

Οι διαπραγματευτές του ΕΚ και του Συμβουλίου κατέληξαν επίσης την Πέμπτη σε προσωρινή συμφωνία για ένα νέο κανονισμό που αφορά στις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, όπου θεσπίζονται κανόνες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την χορήγηση διεθνούς προστασίας και τα δικαιώματα των δικαιούχων διεθνούς προστασίας.

Σύμφωνα με αυτή τη νομοθετική πρόταση, η οποία θα τεθεί σε ισχύ άμεσα, τα άτομα με αναγνωρισμένο καθεστώς πρόσφυγα θα πρέπει να λαμβάνουν ανανεώσιμη άδεια παραμονής που να ισχύει για τουλάχιστον 3 χρόνια, ενώ οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας θα έχουν το δικαίωμα να λάβουν άδεια παραμονής για ένα χρόνο, ανανεώσιμη για τουλάχιστον δύο χρόνια. Μέσα σε 15 μέρες από την χορήγηση προστασίας, θα πρέπει να λάβουν ένα προσωρινό έγγραφο που να αποδεικνύει τα δικαιώματά τους.

Τα κράτη μέλη θα εξακολουθούν να έχουν την δυνατότητα να χορηγούν άδειες μεγαλύτερης διάρκειας και στις δυο κατηγορίες (πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας), εφόσον το επιθυμούν. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει πλέον η ανάγκη προστασίας, οι αρχές μπορούν να την αποσύρουν. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος εμπλακεί σε τρομοκρατικά ή άλλα σοβαρά εγκλήματα.

Οι ευρωβουλευτές πέτυχαν, κατά τις διαπραγματεύσεις, να αποσυρθεί η υποχρεωτική επανεξέταση του καθεστώτος πρόσφυγα σε περίπτωση που υπάρχει «σημαντική αλλαγή στην χώρα καταγωγής», όπως το τέλος ένοπλης σύγκρουσης, και άφησαν ανοιχτή την επιλογή αυτή για τις εθνικές αρχές.

Οικογενειακή Ενότητα

Ο ορισμός των μελών της οικογένειας, σημαντικός για την οικογενειακή ενότητα, θα καλύπτει εξαρτώμενους ενηλίκους, παιδιά και οικογένειες που δημιουργήθηκαν πριν την άφιξή τους στην ΕΕ, και όχι μόνο αυτούς που έρχονται από την χώρα καταγωγής. Τα άγαμα ζεύγη θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα παντρεμένα, σε εκείνα τα κράτη μέλη όπου αυτό προβλέπεται στην εθνική τους νομοθεσία. Αναφορικά με τα αδέλφια, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να τα συμπεριλάβουν.

Δήλωση της εισηγήτριας

«Με αυτή τη συμφωνία, οι κανόνες για την εξασφάλιση διεθνούς προστασίας γίνονται πιο ξεκάθαροι και πιο συνεκτικοί σε όλη την ΕΕ, βελτιώνοντας σημαντικά την παρούσα οδηγία. Διασφαλίζοντας υψηλά πρότυπα για τους δικαιούχους, τους παρέχουμε μια αληθινή ευκαιρία ένταξης, αποτρέποντας παράλληλα οικονομικές και διοικητικές επιβαρύνσεις για τα κράτη μέλη. Είναι μια μεγάλη νίκη για το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου», δήλωσε η εισηγήτρια Tanja Fajon (Σοσιαλιστές, Σλοβενία),.

Επόμενα βήματα

Η αναδιατύπωση της οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία και ο νέος κανονισμός που αφορά στις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής μεταρρύθμισης του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, του οποίου ο ακρογωνιαίος λίθος είναι ο κανονισμός του Δουβλίνου και στον οποίο προσδιορίζεται ποιο κράτος μέλος επεξεργάζεται μια αίτηση άσυλου.

Οι ανεπίσημες αυτές συμφωνίες θα τεθούν σε ψηφοφορία στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών (LIBE) του ΕΚ, και στην συνέχεια στην ολομέλεια, μόλις υπάρξει σαφής πρόοδος προς την επίτευξη συμφωνίας για τον κανονισμό του Δουβλίνου. Τα κράτη μέλη πρέπει να καταλήξουν σε μια κοινή θέση σ’ αυτή τη σημαντική νομοθεσία στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ (28-29 Ιουνίου) προκειμένου να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις με το ΕΚ το συντομότερο δυνατόν.

Ο επικαιροποιημένος κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου, το καινούργιο ενωσιακό πλαίσιο επανεγκατάστασης, το ενισχυμένο σύστημα Eurodac και η δημιουργία ενός Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο αποτελούν τους υπόλοιπους φακέλους της δέσμης μέτρων για τον άσυλο, για τους οποίους οι συννομοθέτες θέλουν να καταλήξουν σε συμφωνία πριν το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.