Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Οι πονοκέφαλοι διακρίνονται σε οξείς και χρόνιους.

Από τους χρόνιους πονοκέφαλους: α) η ημικρανία β) κεφαλαλγία τύπου τάσεως γ) η αθροιστική κεφαλαλγία αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των πρωτοπαθών κεφαλαλγιών.

Στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Π.Ο.Υ.) αναφέρουν ποσοστό 10% του παγκόσμιου πληθυσμού εμφανίζει ημικρανίες, κεφαλαλγίες τύπου τάσεως 40% ποσοστό, ενώ η χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία (αδιευκρίνιστης αιτίας) εμφανίζει ποσοστό 3%.

Οι κεφαλαλγίες εμφανίζουν ιδιαιτερότητες. Έτσι, ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι αυθύπαρκτος, αυτόνομος δηλ. να μην αποτελεί εκδήλωση συστηματικού ή άλλου νοσήματος αλλά μπορεί να αποτελεί εκδήλωση άλλων νόσων, όπως :  
- Όγκος εγκέφαλου  
- Αρτηριακής υπέρτασης 
- Οξείας μηνιγγίτιδας 
- Υπερκατάχρησης αναλγητικών 
- Οξείας καταθλιπτικής συνδρομής.

Οι ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ – ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΕΣ χωρίζονται σε οξείς και χρόνιους (13.000.000 στην Αμερική)

Γενικά, ο πονοκέφαλος είναι ένα πολύ κοινό σύμπτωμα που παρουσιάζεται σε όλους τους ανθρώπους σε κάποια φάση της ζωής τους .

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ ΜΕ ΟΞΕΙΑ ΕΝΑΡΞΗ



 Σημασία μεγάλη για την διαφορική διάγνωση της οξείας κεφαλαλγίας, έχει :
1. η σχολαστική λήψη του ιστορικού (τρόπος, χρόνος έναρξης της κεφαλαλγίας).
2. χαρακτήρας της κεφαλαλγίας π.χ. στην υπαραχνοειδή αιμορραγία ο πόνος περιγράφεται σαν «κεραυνός» ποσοστό 43%.
3. Συνοδά άλλα νοσήματα – ευρήματα (πονοκέφαλοι που συνοδεύονται από αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε έγκυο γυναίκα προαναγγέλουν προεκλαμψία). Ταχυκαρδία (αίσθημα παλμών) – υπέρταση – ιδρώτες είναι η χαρακτηριστική τριάδα μαζί με τον πονοκέφαλο που χαρακτηρίζει το φαιοχρωμοκύτωμα.

Το βασικό ερώτημα, που προκύπτει στον γιατρό όταν αντιμετωπίζει οξείς πονοκεφάλους, είναι το εξής :

Εκ του ιστορικού και κλινικής – εργαστηριακής εξέτασης θα παραπέμψει τον άρρωστο που εμφανίζει οξεία κεφαλαλγία σε παραπάνω εξετάσεις (π.χ. οσφυονωτιαία παρακέντηση, απεικόνιση εγκεφάλου (αξονική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου).

Μερικές απαντήσεις δίνονται στον παρακάτω πίνακα.

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΝ ΟΞΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ (CT – MRI)

- ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ Η ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ
• Νευρολογικά σημεία εμφανή
• Διαταραχές διανόησης, συμπεριφοράς
• Ευρήματα από την βυθοσκόπηση (έλεγχος του βυθού οφθαλμών) που προηγείται ΠΑΝΤΑ της οσφυονωτιαίας παρακέντησης. Όπως οίδημα θηλής οπτικής – απώλεια σφύξεων φλεβών.
• Μηνιγγικά σημεία (σ. Babinski  – σ. Bruzinski  – σ. Kernig)

- ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
• Επίμονη κεφαλαλγία
• Χαρακτηριστική και εμφανή διαταραχή – συμπεριφοράς – σκέψεων – επικοινωνίας).

- ΑΚΡΩΣ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΑΜΕΣΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ
• HIV θετικό άτομο
• Ηλικία > 50 ετών ακόμα και με Κ.Φ. νευρολογικό status.

Ενδείξεις – στοιχεία που εκτιμώνται για την εισαγωγή του ατόμου με κεφαλαλγία στο νοσοκομείο

- Ανάγκη παρακολούθησης και χορήγησης θεραπευτικής αγωγής (βλ. πιν. 1 - 2 – 3).  
- Ανάγκη εκτέλεσης ειδικών εξετάσεων (οσφυονωτιαίας παρακέντησης – απεικόνιση Κ.Ν.Σ.). 
- Επιμονή του άλγους της κεφαλαλγίας που εμποδίζει την ενασχόληση του ατόμου στις δραστηριότητες του και χρήζει γενικά η κατάστασή του ιατρική παρακολούθηση σε Νοσοκομειακό επίπεδο.

Εκλεκτικοί αναστολείς COX-2 είναι οι :
1. Celecoxib
2. Nimesulide
3. Mk-966
4. Rofecoxib

ΧΡΟΝΙΟΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ

Οι χρόνιοι πονοκέφαλοι περιλαμβάνουν :
1. Κεφαλαλγία τύπου τάσεως
2. Ημικρανία
3. Αθροιστική κεφαλαλγία
4. Κεφαλαλγία μετά από βήχα
5. Κεφαλαλγία κατάθλιψης
6. Κεφαλαλγία στην γιγαντοκροταφική αρτηρίΐτιδα
7. Κεφαλαλγία ενδοκρανιακής μάζης
8. Φαρμακευτική κεφαλαλγία
9. Κεφαλαλγία από νευρολογικές παθήσεις

Η ένταση – μορφή – εντόπιση του πόνου – διάρκεια του πονοκέφαλου – συνοδεία-εμφάνιση νευρολογικών σημείων, έχουν τεράστια και ουσιαστική σημασία για την διερεύνηση και ανεύρεση του αιτίου στις χρόνιες κεφαλαλγίες.

Έτσι, οι ημικρανίες εμφανίζονται σαν σφύζουσες ή παλμικές καταστάσεις.

Στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως επικρατεί αίσθημα πίεσης Περιοφθαλμικός πόνος με συνοδεία «λεπτών σαν βελόνες» αίσθησης παρατηρείται στην αθροιστική κεφαλαλγία και στην ημικρανία.

Σταθερός πονοκέφαλος, έντονος, διαρκής συνοδεύει ενδοκρανιακές εξεργασίες, νεοπλασίες.

Σε άτομα με ιγμορίτιδα υφίσταται άλγη κατά την εξωτερική πίεση του πάσχοντος ιγμορίου.

Σε κεφαλαλγίες που οφείλονται σε νευραλγία του τριδύμου ή του γλωσσοφαρυγγικού, ο πόνος της κεφαλαλγίας εδράζεται στις ανατομικές διαδρομές των νεύρων.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της παραπάνω κεφαλαλγίας είναι η επίτασή της κατά την μάσηση, ενώ «διαλείπουσα ικανότητα» ή «διαλείπουσα χωλότητα» μάσησης, συνοδεύει την γιγαντοκροταφική αρτηριΐτιδα.

Ο χρόνος που επέρχεται η κεφαλαλγία έχει σημασία.

Η κεφαλαλγία που χειροτερεύει το πρωί οφείλεται σε «υπνοαπνοϊκό σύνδρομο» ή ενδοκρανιακό νεόπλασμα.

Η αθροιστική κεφαλαλγία τείνει να εμφανίζεται κατά την ίδια ώρα κατά τη νύχτα ή ημέρα.

Η κεφαλαλγία τύπου τάσεως χειροτερεύει με ύπαρξη stress και κατά το τέλος της ημέρας.

Προϊούσα ένταση κεφαλαλγίας – πρώτη εμφάνιση κεφαλαλγίας σε μεγάλη ηλικία – κεφαλαλγίες που διαταράσσουν τον ύπνο ή επιδεινώνονται κατά την άσκηση, κεφαλαλγίες που συνοδεύονται από συστηματικά ή τυπικά νευρολογικά σημεία χρειάζονται C.T. S – MRI – MRA ( Α= Αγγειογραφία εγκεφάλου).

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΤΥΠΟΥ ΤΑΣΕΩΣ

Ο πόνος είναι διάχυτος, μπορεί να είναι πλέον έντονος στο λαιμό ή στο πίσω μέρος του κεφαλιού, δεν συνοδεύεται από εστιακά νευρολογικά σημεία.

Ο ασθενής που πάσχει από τον τύπο αυτό της κεφαλαλγίας, αναφέρει μείωση πνευματικής συγκέντρωσης, ενώ η ένταση του πονοκέφαλου επηρεάζεται αθροιστικά από συγκινησιακό stress, κόπωση, θορύβους, έντονες φωταψίες.

Θεραπεία με χρήση κοινών αναλγητικών δεν αποδίδει. Τεχνικές χαλάρωσης (ζεστά μπάνια – μαλάξεις – ψυχοθεραπευτική υποστήριξη) εφαρμόζονται με επιτυχία.

Τοπική έγχυση αλαντικής τοξίνης τύπου Α έχει χρησιμοποιηθεί αλλά χρήζει διερεύνησης.

Φάρμακο εκλογής αποτελεί η Αμιτρυπτιλίνη σε δόση 10 – 25 mg πριν την νυκτερινή κατάκλιση.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ;

Πονοκέφαλος που εμφανίζει σφύζοντα χαρακτήρα και χαρακτηρίζεται από υποτροπές που συνοδεύονται όχι πάντα με : 1. Με οπτικές διαταραχές (φωτοφοβία – σκοτώματα σπινθηροβόλα – διαταραχές όρασης)
2. Νευρολογικές διαταραχές 
- Ημιπάρεση 
- Κατάθλιψη 
- Ευερεθιστικότητα
- Παραισθησίες κάτω άκρων που εμφανίζονται κρύα – κυανωτικά 
- Γενική ανησυχία - αγωνία

3. Εκ του ΓΕΣ 
- Εμετοί
- Ανορεξία 
- Ο άρρωστος αποζητά απομόνωση και μοναχικό κατάλυμα.

Επομένως, τα διαγνωστικά ευρήματα που χαρακτηρίζουν την ημικρανία και που παρουσιάζει ο ασθενής με ημικρανία είναι κυρίως ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ που μπορεί να εδράζεται στο «μισό κεφάλι» → ημικρανία η οποία εντοπίζεται στο ήμισυ της κεφαλής στο ίδιο σημείο αλλά και στο αντίθετο τμήμα κεφαλής ή και σε ολόκληρη την περιφέρεια κεφαλής.

Οι προσβολές εκδηλώνονται σε καθημερινή βάση ή μία φορά την ημέρα σε διάρκεια μηνών.

ΠΟΣΟ ΚΡΑΤΑΝΕ ΤΑ ΕΝΟΧΛΗΜΑΤΑ;

Ώρες ή και μέρες με κεφαλαλγία με ορατή σφίξη των αγγείων του κρανίου μερικές φορές και με διάχυτο ή σφύζουσα πονοκέφαλο.

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ;

Αποδίδονται, στη διάταση ή υπέρμετρη σφίξη (σφυγμικά κύματα που εκπορεύονται από την καρδιά) των καρωτίδων – σε απελευθέρωση νευροπεπτιδίων (ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ) – που δρουν σαν νευροδιαβιβαστές κυρίως στους κλάδους του τρίδυμου νεύρου, που προκαλούν έτσι φλεγμονώδη φαινόμενα με την γενική έννοια του όρου.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ;

Ναι – βεβαίως.

Επίσης, οι κρίσεις ημικρανίας, μπορεί να ενεργοποιούνται μετά από συγκινησιακό stress – φυσικό και εργασιακό stress – αϋπνίες – πείνα – ειδικές τροφές (π.χ. σοκολάτα) – αλκοολούχα ποτά όπως και κατά την εμμηνορρυσία – και συνοδεύουν την χρήση αντισυλληπτικών φαρμάκων.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ;

Μία παραλλαγή την ημικρανίας είναι η ΟΦΘΑΛΜΟΠΛΗΓΙΚΗ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ, που εκδηλώνεται με πόνο στο μάτι και συνοδεύεται από ναυτία – εμετούς – διπλωπία (το άτομο βλέπει «διπλά» τα αντικείμενα) που οφείλεται σε παροδική πάρεση των οφθαλμικών μυών που πάσχοντος οφθαλμού. Η οφθαλμοπληγία οφείλεται σε πάρεση του κοινού κινητικού με σύγχρονη προσβολή του απαγωγού.

Ο τύπος αυτός της ημικρανίας είναι σπάνιος. Κυριότερα αίτια της οφθαλμοπληγικής επώδυνης ημικρανίας είναι ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΕΣΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑΣ – ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΑΛΛΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ είναι, η ημικρανία βασικής αρτηρίας εγκεφάλου, στην οποία παροδική τύφλωση ή διαταραχές όρασης μπορεί να συνοδεύονται από δυσαρθρία, διαταραχές ισορροπίας, εμβοές ώτων, παραισθησίες, περί την στοματική κοιλότητα, μερική απώλεια συνείδησης, συγχυτικά φαινόμενα.

Η κεφαλαλγία είναι συσφιγκτικού πύπου με ινιακή εντόπιση.

ΓΕΝΙΚΑ, ΣΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ, οι νευρολογικές εκδηλώσεις και τα σωματικά συμπτώματα, που συνοδεύουν τις ημικρανίες αποτελούν τις μοναδικές εκδηλώσεις κρίσης κεφαλαλγίας («ημικρανικό ισοδύναμο»).

Πάρα πολύ σπάνια ο ασθενής εμφανίζει μόνιμο νευρολογικό σύμπτωμα μετά την πάροδο της ημικρανικής κρίσης

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ;

Περιλαμβάνει: 
- Αποφυγεί προδιαθεσικών παραγόντων
- Προφυλακτική βλ. πιν. Α 
- Συμπληρωματική θεραπεία

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΕΝΟΣ ΔΩΜΑΤΙΟΥ, ΗΣΥΧΟΥ, ΣΚΟΤΕΙΝΟΥ, ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟΥ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΥ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΕΝΣΤΙΚΤΩΔΩΣ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ.

Χορήγηση :
1. απλών αναλγητικών (aspirin – acetaminophen – ibuprofen – naproxen) ανακουφίζουν τις κρίσεις.
2. Χορήγηση χαπιών Cofergot (ergotamine tartrate (1mg) kai caffeine (100mg) βοηθάει. Δόση : 1 – 2 tafl. στην αρχή πονοκεφάλου ή πρόδρομων συμπτωμάτων με λήση 1 χαπιού κάθε 30΄.
3. Υπόθετα cafergot (1 – 2) 4. Dihydroergotamine mesylate (0.5 – 1 IV ή 1 – 2 mg IM ή SG.

ΤΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΕΡΓΟΤΑΜΙΝΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ή ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΓΓΕΙΩΝ.

- Sumatriptan που έχει συγγένεια με υποδοχείς setotanin1 χρησιμεύει για πρόληψη κρίσεων (χορήγηση υποδόρια) αλλά και διαρρινική. Η χορήγηση της ουσίας Zolmitriptan ενός άλλου φάρμακου που δρα στους υποδοχείς σεροτονίνης1 δίδεται στην αρχική δόση 5mg – υποχώρηση συμπτωμάτων παρατηρείται σε 1 ώρα – χορήγηση διαρρινική μπορεί να γίνει.

ΓΕΝΙΚΑ Η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΡΙΠΤΑΝΩΝ ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΣΕ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ – ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΑ ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ βλ. πίνακας 1 – ΚΥΗΣΗ – ΥΠΕΡΤΑΣΗ – ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ.

Η ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΗΜΙΚΡΑΝΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ περιλαμβάνει τα εξής φάρμακα :

H τοξίνη Α την αλλαντίασης μπορεί να ενεθεί τοπικά στο κρανίο και χρησιμοποιείται για προφύλαξη, ημικρανίας.

Επίσης, το valproic acid (500 – 1500mg) 
- ή gabapentin (900 – 2400mg) 
- Topiramate (50 – 200mg)

Το Valproic acid δεν χρησιμοποιείται κατά την κύηση.

ΕΠΙΣΗΣ,Ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΑΜΦΙΒΟΛΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.

Επίσης, η κατηγορία των φαρμάκων που περιλαμβάνει ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου φαίνεται ότι μειώνουν την συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας αλλά δεν επιδρούν στη σοβαρότητα και διάρκεια αυτών.

Το φάρμακο candesartan (atacand) επίσης δρα στην ημικρανία (υπό παρατήρηση).

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ – ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΕΣ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Η αρτηριακή υπέρταση συνοδεύεται από κεφαλαλγία συνήθως εδράζεται στη βάση του ινιακού οστού.

Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια επίσης συνοδεύονται από κεφαλαλγίες.

Επίσης, η απόφραξη της έσω καρωτίδας ή διαχωριστικό ανεύρυσμα αυτής προκαλεί κεφαλαλγία.

Η υπαραχνοειδής αιμορραγία προκαλεί χαρακτηριστικό πονοκέφαλο, αιφνίδιας έναρξης, μεγάλης έντασης (το άτομο το περιγράφει σαν να δέχτηκε κεραυνό στο κρανίο του). Η οξεία μηνιγγίτιδα προκαλεί έντονη κεφαλαλγία-εμετούς. Ένας συνεχής ή διαξιφιστικός πονοκέφαλος προκαλείται μετά την οσφυονωτιαία παρακέντηση, ο οποίος διαρκεί και πολλές ημέρες.

Επιδεινώνεται στην όρθια θέση του σώματος και μειώνεται στην κατακεκλιμένη θέση.

Το αίτιο αποδίδεται στη διαφυγή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού κατά την διάρκεια της οσφυονωτιαίας παρακέντησης.

Τα παραπάνω βελτιώνονται: α) με τη χρήση μικράς διαμέτρου βελόνης παρακέντησης β) με την τοποθέτηση του ασθενούς σε πρηνή ή ύπτια θέση.

ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

1. ΟΞΕΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΥ «Ο ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑ ΠΟΤΕ».
2. ΑΥΞΗΣΗ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΥΠΑΚΟΥΕΙ ΣΤΑ ΣΥΝΗΘΗ ΦΑΡΜΑΚΑ.
3. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ – ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ – ΠΥΡΕΤΟΥ – ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΚ ΤΩΝ ΟΦΘΑΛΜΩΝ.
4. ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ (εστιακών ή γενικών) – ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΤΡΙΧΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΗΣ.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

1. ΥΠΟΨΙΑ ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΟΥΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ ή ΚΑΚΩΣΗΣ.
2. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ.

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΣΕ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Ο τύπος αυτός της κεφαλαλγίας χειροτερεύει το πρωϊ και είναι εμφανή τα σημεία της κατάθλιψης.

Οι πονοκέφαλοι αυτοί είναι το κέντρο σωματοποιημένων στοιχείων παραισθήσεων.

Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ωφελούν τον τύπο αυτό του πονοκέφαλου.

ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ (Α.Κ.)

Εμφανίζεται σε άτομα μέση ηλικίας.

Δεν έχει κληρονομικό υπόστρωμα.

Τα συμπτώματα εκδηλώνονται σαν περιοφθαλμικοί πόνοι, διαρκούν εβδομάδες, ρινική συμφόρηση, ρινόρροια, δακρύρροια, ερυθρότητα συστοίχου οφθαλμού.

Τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται από ταραχή και αγωνία, αφυπνίζουν το άτομο, διαρκούν 15 λεπτά έως 3 ώρες σε διάρκεια 4 – 8 εβδομάδων. Αυτόματη, ξαφνική ύφεση παρατηρείται που διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες. Φαίνεται ότι η Α.Κ. ενεργοποιείται από τη χρήση αλκοόλης.

Μερικές φορές τα τυπικά συμπτώματα της Α.Κ. εμφανίζονται συνεχώς, χωρίς να επέρχεται ύφεση (χρόνια μορφή Α.Κ.).

Θεραπεία Α.Κ.

- Υποδόρια χορήγηση ή ενδορινική sumatriptan (6mg). 
- Spray Zolmitriptan (5 – 10mg διαρρινική χορήγηση). 
- Dihychroergotamine (0,5 – 1mg IM – IV). 
- Διάλυμα Lidocaine (συχνή μέτρηση, παρακολούθηση στο αίμα). 
- Verapamil (240 – 960mg καθημερινά).
- Topiramate (100 – 400mg). 
- Valproate (750 – 1000mg κάθε μέρα).
- Methysergide (2 – 12mg κάθε μέρα).
- Η ergotamine tartrate χορηγείται για άμεση ανακούφιση υπό μορφή υποθέτων (0,5 – 1mg άπαξ τη νύκτα ή δύο φορές ημερησίως, είτε υποδορίως 0,25mgx3x5). 
- Χορήγηση prednisone (60mg καθημερινά για 5 ημέρες με σταδιακή μείωση της δόσης)
- Αναφέρεται η διήθηση του ινιακού νεύρου με Lidocaine και κορτικοειδή για την αντιμετώπιση της Α.Κ.

ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ (Μ.Κ.)

Και άλλα ενοχλήματα εμφανίζονται μετά από τραυματισμό κεφαλής αλλά πολλές φορές η κεφαλαλγία προεξάρχει.

Έχει χαρακτήρα αμβλύτητας με παρουσία διαξιφιστικών πόνων, εμφανίζεται μετά 24 ώρες από τον τραυματισμό, επιδεινώνεται τις επόμενες εβδομάδες και υποχωρεί σταδιακά.

Πολλές οι κεφαλαλγία αυτή συνοδεύεται από ναυτία, εμετούς, σπινθηροβόλα σκοτήματα. Απώλεια ισορροπίας, με περιστροφικές τάσεις που επιδεινώνονται με την κάμψη και στροφή κεφαλής συνοδεύουν τη Μ.Κ.

Επίσης, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη ικανότητα μνήμης, συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστικότητα, συνοδεύουν συχνά το Μ.Κ. και μπορεί να αποτελούν τα μοναδικά κλινικά σημεία του Μ.Κ.

Η διάγνωση του Μ.Κ. γίνεται με – Η.Ε.Γ. – Ηλεκτρονυσταγμογράφημα ενώ CT – MRI δεν εμφανίζουν ευρήματα.

Θεραπεία

Κυρίως ψυχολογική προσέγγιση και διαβεβαίωση του ασθενούς με Μ.Κ. για την «καλοήθεια» του προβλήματός του. Οι Μ.Κ. ανταποκρίνονται και σε χορήγηση απλών αναλγητικών φαρμάκων αλλά απαιτείται άλλες φορές η χορήγηση – amitriptyline – φαρμάκων κατά των σπασμών – probrandol – παράγωγων εργοναμίνης.

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΑΠΟ ΒΗΧΑ (Κ.Β.)

Ενοχλητική κεφαλαλγία μπορεί να προκύψει μετά από έντονο βήχα – μετά από έντονο φτάρνισμα – μετά από έντονο γέλιο.

Η μορφή αυτή της κεφαλαλγίας διαρκεί λίγα λεπτά. Το αίτιο ή τα αίτια που προκαλούν της Κ.Β. είναι άγνωστα. Δεν υπόκειται συνήθως καμμία δομική βλάβη του εγκέφαλου. Βέβαια, χωροκτακτητικές εξεργασίες που εδράζονται στον εγκέφαλο και ειδικά στον οπίσθιο βόθρο, εκδηλώνονται με Κ.Β.

Για το λόγο αυτό, αν η Κ.Β. επαναλαμβάνεται συνιστάται η απεικόνιση του εγκεφάλου (CT – MRI).

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΓΙΓΑΝΤΟΚΡΟΤΑΦΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΪΤΙΔΑ (Γ.Α.)

Η Γ.Α. εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 50. Προσβάλλει αρτηρίες του καρωτιδικού συστήματος, αλλά και μεγάλου και μέσου εύρους αρτηρίες, με ανάπτυξη κοκκιωματώδους φλεγμονής.

Ο πονοκέφαλος που συνοδεύεται από τοπικό άλγος κρανίου εμφανίζεται συχνά στην Γ.Α., συνοδεύει ή και προηγείται της Γ.Α.

Η Γ.Α. συνοδεύεται πολύ συχνά με ανευρύσματα της αορτής, που αποτελεί και απώτερη επιπλοκή της νόσου.

Γενικά ενοχλήματα (κούραση, πυρετός, ανορεξία, καταβολή δυνάμεων, αύξηση ΤΚΕ + αύξηση CRP) χαρακτηρίζουν τη νόσο.

Χωρίς θεραπεία η Γ.Α. (χορήγηση κορτικοστεροειδών) οδηγεί ταχέως σε τύφλωση!!!

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΕ ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΑΚΕΣ ΝΕΟΠΛΑΣΙΕΣ

Προκαλούνται από πίεση, παρεκτόπιση των αγγειακών στελεχών. Οι όγκοι του οπισθίου βόθρου του εγκεφάλου προκαλούν πόνο στο ινιακό οστούν, όγκοι του σκηνιδίου προκαλούν κεφαλαλγία τα μετωπιαία οστά.

Η ένταση όπως και η εντόπιση της κεφαλαλγίας δεν μπορεί να εντοπίσει τα μέσω του εγκεφάλου που πάσχει. Αυτό θα γίνει με CT και MRI.

Ref. - Med. Clin. North Amer. 2004     
- Merck Man. 18th ed.     
- Cur. Med. Diag. 2010.