Ολίγες, έως εξαιρετικώς ολίγες, είναι οι περιπτώσεις πολιτικών ανδρών οι οποίοι διατυπώνουν λόγον άρτια δομημένο και μεστόν
περιεχομένου. Αντιθέτως η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ανδρών εκφράζουν τις σκέψεις και τις απόψεις των κατά τρόπον μη κατανοητόν από τους πολίτες, όποιο και αν είναι το πνευματικό επίπεδο των τελευταίων. Η μη αποκωδικοποίηση εκ μέρους τω πολιτών των μηνυμάτων του εκπεμπομένου πολιτικού λόγου οφείλεται είτε στην πνευματική γενικώς ανεπάρκεια και υποκαλλιέργεια όσων, δυστυχώς, καθορίζουν τις τύχες του λαού, του κράτους και του έθνους (με μεγάλην βεβαίως υπαιτιότητα και των ιδίων των πολιτών), είτε στην εμπρόθετη, δηλαδή σκόπιμη, εκ μέρους του πολικού/πομπού καλλιέργεια της ασάφειας, της αοριστίας, της ταυτολογίας, της μυστικοπάθειας και εν τέλει της ημικαταληπτότητας του πολιτικού λόγου.
Από αυτά τα τελευταία χαρακτηριστικά η σύγχυση ανάμεσα σε όρους φορτισμένους με έντονο ιδεολογικό περιεχόμενο αποτελεί, συν τοις άλλοις, ένα επί πλέον σύμπτωμα της κρίσεως του πολιτικού λόγου. Δηλαδή γίνεται συστηματική χρήση και συγχρόνως κατάχρηση λέξεων/όρων από τον πολιτικό άνδρα, χωρίς όμως ο ίδιος να έχει στο μυαλό του καθορίσει και κατανοήσει με σαφήνεια και ακρίβεια το πραγματικό περιεχόμενο αυτών των λέξεων/όρων, με άμεσο αποτέλεσμα ο λόγος του (του πολιτικού) να ευρίσκεται σε πλήρη διάσταση προς τα πράγματα ή τις καταστάσεις που αναφέρεται. Έτσι ο πολίτης/δέκτης συσκοτίζεται ως προς τις απόψεις, τις στάσεις και τις προθέσεις του πολιτικού εν σχέσει προς τα προβλήματα που αυτός καλείται να επιλύσει.
Επ' αυτού δύο λέξεις που σήμερα κατά κόρον χρησιμοποιούνται από όσους κρατούν τα (σαθρά) ηνία του έθνους είναι οι λέξεις "ευθύνη-υπευθυνότητα" και "αποφασιστικότητα". Θα επιχειρηθεί εν συνεχεία να καταδειχθεί ότι και οι ίδιοι δεν γνωρίζουν επακριβώς το νόημα αυτών των λέξεων που συχνά πυκνά προφέρουν και ότι τα χαρακτηριστικά τα οποία υπονοούνται από αυτές τις λέξεις και τα οποία θα έπρεπε να διαθέτουν οι κρατούντες δεν ενυπάρχουν δυστυχώς σε αυτούς που τα επικαλούνται. Δηλαδή ισχυρίζονται ότι διακρίνονται από ωρισμένα χαρακτηριστικά/αρετές, αλλά η άτεγκτη πραγματικότητα κραυγάζουσα τους διαψεύδει.
Εν πρώτοις ας ερευνήσομε τους όρους "ευθύνη" και "υπευθυνότητα". Και οι δύο προέρχονται ετυμολογικώς από το ρήμα ιθύνω (=ευθύνω), που σημαίνει κάμνω κάτι ευθύ, ευθυάζω, διευθύνω, κυβερνώ, ακούω λογοδοσία, καλώ σε λογοδοσία. Πάντως όλες οι επί μέρους σημασιολογικές αποχρώσεις του ρήματος σχετίζονται με την έννοια "ευθεία". Συγκεκριμένως υπονοούν ότι κινούμαστε στον ευθύ δρόμο, σε καλή/ορθή πορεία ή ότι επιδιώκομε μέσω της λογοδοσίας την επαναφορά μας στον ορθό δρόμο/πορεία. Κατά τούτο η λέξη "ευθύνη" σημαίνει: α) την υποχρέωση κάποιου να ανταποκρίνεται στα καθήκοντα ή αρμοδιότητες που έχει αναλάβει εκ της θέσεώς του ή εκ της ιδιότητός του. Με άλλα λόγια οφείλει να κινείται στην ορθή πορεία που του έχει ορίσει η πολιτεία, β) την υποχρέωση που έχει κάποιος να δώσει λόγον των πράξεών τρου, γ) την υποχρέωση για αναγνώριση και αποδοχή του συνόλου των συνεπειών και του κόστους για την κακή διαχείριση ωρισμένης εντολής ή την παράβαση κάποιας ηθικής υποχρεώσεως. Το νόημα των β΄και γ΄περιπτώσεων είναι τούτο: αφού όποιος κατέχει δημόσιο αξίωμα γνωρίζει πως μετά το τέλος της ενασκήσεως των ανατεθέντων σε αυτόν καθηκόντων θα λογοδοτήσει και, εάν φανεί ότι ήσκησε πλημμελώς ή επιβλαβώς προς το κοινό όφελος το αξίωμά του, θα υποστεί κυρώσεις, φροντίζει επομένως να ενεργεί κατά το χρόνο της θητείας του ορθώς, να κινείται δηλ. στον ευθύ/ορθό δρόμο.
Σε αυτό ακριβώς συνίσταται η "πολιτική ευθύνη". Όρος τον οποίο πολλοί μεν χρησιμοποιούν, ελάχιστοι όμως γνωρίζουν επακριβώς το νοηματικό του βάθος. Αυτή η πολιτική ευθύνη αφορά στις πράξεις και τις παραλείψεις πρωτίστως των μελών της κυβερνήσεως. Πολιτικήν ευθύνην φέρουν όσοι εκ της αρμοδιότητός των διατυπώνουν πολιτικήν άποψη και έχουν τη διακριτική ευχέρεια πολιτικών χειρισμών. Σήμερα δυστυχώς εν μέσω της κρίσεως του πολιτικού κατεστημένου γενικώτερον και του κοινοβουλευτικού συστήματος ειδικώτερον η πολιτική ευθύνη έχει σημαντικά αποδυναμωθεί. Παρά την φραστική ανάληψη ενίοτε δημοσίως της πολιτικής ευθύνης, κατά πρώτον ουδέποτε αυτή η φραστική ανάληψη συνοδεύθηκε από γνήσια λογοδοσία και ρητή αναγνώριση των παραλείψεων και των σφαλμάτων και κατά δεύτερον, και κυρίως, ουδέποτε ακολύθησε κάποια πολιτική συνέπεια ή κύρωση, σχηματίζοντας έτσι γενικώς την εντύπωση ότι η πολιτική ευθύνη στερείται συνεπειών. Κατά τούτο η πολιτική ευθύνη αποτελεί μίαν υπεκφυγή εν σχέσει προς άλλες μορφές ευθύνης, όπως την ποινική, την αστική, την πειθαρχική κ. ά.
Από τον όρο "ευθύνη" παράγονται και οι λέξεις "υπεύθυνος" και" υπευθυνότητα". "Υπεύθυνος", συν τοις άλλοις, είναι ο υπόλογος, ο άρχων ο αναγκασμένος να λογοδοτεί στους δημοσίους ελεγκτές. Με τη λέξη "υπευθυνότητα" εννοούμε: α) το αίσθημα της ευθύνης, την συναίσθηση της ευθύνης και β) την απόλυτη επίγνωση και συνείδηση των υποχρεώσεων κάποιου. Ο όρος "υπευθυνότητα" έχει ουσιαστική εννοιολογική διαφορά από τον όρο "ευθύνη". Υπερβαίνει η "υπευθυνότητα" την τυπική υποχρέωση για αναγνώριση και αποδοχή της "ευθύνης" και αναφέρεται στη συνειδητή αξιολόγηση των συνεπειών της "ευθύνης" χωρίς το στοιχείο του εξαναγκασμού. Αυτό το τελευταίο, δηλ. η συνειδητή αξιολόγηση, καθιστά την "υπευθυνότητα" αρετή και όσους την διαθέτουν εναρέτους.
Ας εξετάσομε τώρα τον όρο "αποφασιστικότητα". Ο όρος αυτός σημαίνει την ικανότητα κάποιου να λαμβάνει τολμηρές αποφάσεις, σημαίνει την τόλμη, το θάρρος κάποιου. Όπως και η "υπευθυνότητα", έτσι και η "αποφασιστικότητα" αποτελεί αρετήν. Μάλιστα η αξία της αρετής αυτής είναι πολύ πιο μεγάλη και καθοριστική για την κοινή ευημερία και ευδαιμονία όταν χαρακτηρίζει έναν πολιτικό άνδρα. Ας φέρομε στο νου μας τον Μ. Αλέξανδρο και τον Γόρδιο Δεσμό. Ο Γόρδιος Δεσμός συμβολίζει κάθε δύσκολο και δυσεπίλυτο πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσομε στη ζωή. Η ενέργεια του Μ. Αλεξάνδρου συμβολίζει την αποφασιστικότητα και την τόλμη μαζί με την ευφυία. Αυτή η ικανότητα της γρήγορης λήψεως αποφάσεων και της αμέσου και αποτελεσματικής αντιμετωπίσεως των προβλημάτων, την οποία ο Μ. Αλέξανδρος διέθετε σε υπερθετικό βαθμό, επιβάλλεται να διαθέτουν όλοι οι πολιτικοί άνδρες και δη ο ηγέτης. Ισχύει όμως αυτό; Διαθέτουν σήμερα οι πολιτικοί τις αρετές της "υπευθυνότητας" και της "αποφασιστικότητας";
Αρκετές φορές ακούμε πολιτικούς να λέγουν: "αντιμετωπίζομε την κατάσταση με υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα". Όμως η ίδια η πραγματικότητα εκκωφαντικώς τους διαψεύδει. Τα γεγονότα και οι εξελίξεις αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι δεν διαθέτουν ούτε την αρετή της "υπευθυνότητας" ούτε αυτή της "αποφασιτικότητας", και ως εκ τούτου δεν είναι ενάρετοι.
Απόδειξη πρώτη. Προ ημερών κορυφαίος υπουργός με πολεμικό πλοίο και υπό τη συνοδεία ανωτάτων αξιωματικών του Ναυτικού αποπειράθηκε να φθάσει στο τόπο θυσίας (εκτελέσεως) προ ετών Ελλήνων αξιωματικών και να τους τιμήσει με συμβολική κατάθεση στεφάνου. Το σημείον αυτό ευρίσκεται εντός της ελληνικής επικρατείας, αποτελεί εθνικό έδαφος της Ελλάδος, και φυσικόν και επόμενον είναι οποιοσδήποτε πολίτης, πολύ δε περισσότερον ένας κορυφαίος πολιτικός παράγων, να δικαιούται και να δύναται να το επισκεφθεί. Όμως ο εχθρός υπό την απειλητική παρουσία πολεμικών σκαφών ακινητοποίησε μίλια μακριά από το ως άνω σημείο τον Έλληνα υπουργό και τη στρατιωτική συνοδεία του μετά του πολεμικού σκάφους και τον εξηνάγκασε σε οπισθοχώρηση και ταπεινωτική φυγή. Παρεμπιπτόντως, οι πρόγονοί μας αποκαλούσαν αυτούς που υπό τον φόβο του εχθρού οπισθοχωρούσαν ως ριψάσπιδες, δηλ. λιποτάκτες, και τους επέβαλλαν τις πλέον ατιμωτικές ποινές. Στην προκειμένη περίπτωση τα όσα διαδραματίσθηκαν στο συγκεκριμένο σημείο κατά το συγκεκριμένο εκείνο χρονικό διάστημα, οι ενέργειες ή μη ενέργειες, αλλά και η συμπεριφορά του υπουργού κατά τις επόμενες ώρες και ημέρες αποδεικνύουν εμφανέστατα ότι ο εν λόγω πολιτικός και ο πολιτικός προϊστάμενός του, και όσοι ενδεχομένως είχαν λόγο και ρόλο εις το ως άνω περιστατικό, δεν διαθέτουν τις αρετές που προαναφέραμε. Αναντιρρήτως δεν τους διακρίνει "υπευθυνότητα", διότι και πολιτική ευθύνη (όπως εξετέθη ανωτέρω) δεν ανέλαβαν και η συμπεριφορά τους μας έπεισε ότι ουδεμίαν γνώση και σχέση έχουν με το περιεχόμενο του όρου "υπευθυνότητα" (όπως και πάλιν ανωτέρω εδηλώθη). Συγχρόνως όμως το περιστατικόν αυτό έδειξεν ότι ούτε την αρετή της "αποφασιστικότητας" διαθέτουν, διότι δεν έλαβαν πάραυτα τις ενδεδειγμένες και απορρέουσες εκ της αρμοδιότητος και της θέσεώς των αποφάσεις, αλλά άφησαν ενδίδοντας το πεδίον δράσεως ελεύθερο στον εχθρό.
Απόδειξη δεύτερη. Πολύ πιο πρόσφατα εν σχέσει προς το προηγούμενο περιστατικό εμβρόντητη η ελληνική κοινωνία επληροφορήθηκε τη σύλληψη και εν συνεχεία τη φυλάκιση ή την ομηρία, καθ’ ομολογίαν κυβερνητικού παράγοντος, δύο Ελλήνων στρατιωτικών από τον ίδιο εχθρό. Σε αυτήν την περίπτωση πιο εκκωφαντική, προσβλητική και εξοργιστική αποδείχθηκε η απουσία "υπευθυνότητας" και "αποφασιστικότητας" (ή η ανευθυνότητα και αναποφασιστικότητα) του συνόλου των θεωρητικώς αρμοδίων. Ουδείς εκ των πολιτικώς ή στρατιωτικώς αρμοδίων ανταποκρίθηκε στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητές του. Κατά πρώτον αγνοούσαν επί πολλές ώρες το συμβάν και, ενώ οι δυστυχείς στρατιωτικοί περιεφέροντο υπό του εχθρού ως εγκληματίες προς θέαν του παγκοσμίου κοινού, οι θεωρητικώς αρμόδιοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, χαριεντίζοντο συνευωχούμενοι και συμπίνοντες (ορκωμοσία υπουργών). Κατά δεύτερον ο καθ΄ ύλην αρμόδιος υπουργός επί εβδομάδα ολόκληρη δεν είχε δώσει σημεία ζωής και το στράτευμα εφαίνετο (ή και ήταν) ακέφαλο και μετέωρο. Κατά τρίτον οι υπόλοιποι πολιτικώς αρμόδιοι συναγωνίζονταν σε μίαν απέλπιδα προσπάθεια υποβαθμίσεως του κορυφαίου αυτού εθνικού θέματος. Ολοφάνερα πλέον η "υπευθυνότητα", όπως την διεγράψαμε ανωτέρω, είναι μία λέξη παντελώς άγνωστη και ξένη σε όλους αυτούς τους πολιτικούς στους οποίους έχομε αναθέσει την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδος μας. Εξ ίσου άγνωστη είναι και η λέξη "αποφασιστικότητα". Αν κάποιος διαθέτει την αρετή αυτή, φαίνεται από τον τρόπο δράσεώς του κατά τον χρόνο διαδραματίσεως των γεγονότων. Στην περίπτωσή μας όμως υπήρξεν πλήρης απραγία, παθητικότητα, δειλία και ηττοπάθεια. Και το οξύμωρον, και συγχρόνως τραγικόν και προσβλητικόν της νοημοσύνης των πολιτών, είναι ότι τα ως άνω πρόσωπα, όταν τελικώς κατάλαβαν τι είχε συμβεί και ομίλησαν, διαλαλούσαν τη θλιβερή πλέον ρήση: "αντιμετωπίζομε την κατάσταση με υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα". Οι λέξεις πλέον έχουν χάσει το νόημά τους! Εμπρός στην μωρία, στην αναισθησία, στο θράσος, στον εμπαιγμό, η ηθική και η λογική σηκώνουν ψηλά τα χέρια!
Δυστυχώς στο πρώτο περιστατικό που εκτυλίχθηκε σε θαλάσσιο χώρο οι θλιβεροί και ολέθριοι πρωταγωνιστές του δεν γνώριζαν (και εξακολουθούν να μην γνωρίζουν) την προτροπή του Ουίνστον Τσώρτσιλ (βρετανού πρωθυπουργού): "δεν πρέπει να γυρνάς την πλάτη σου σε έναν επαπειλούμενο κίνδυνο και να προσπαθείς να ξεφύγεις από αυτόν. Αν το κάνεις, θα διπλασιάσεις τον κίνδυνο. Αλλά, αν τον αντιμετωπίσεις εγκαίρως, το ελάχιστον θα τον μειώσεις στο μισό. Ποτέ μην τρέχεις να γλιτώσεις από κάτι. Ποτέ!"
Και τα δύο περιστατικά, στα οποία περίσσευσεν η ανευθυνότητα και η αναποφασιστικότητα, επαλήθευσαν τη σοφή λαϊκή ρήση: "Ο Γρηγόρης εγρηγόρει κι ο Μελέτης εμελέτα, κι επήρεν ο Γρηγόρης του Μελέτη τη γυναίκα".
Όλοι εσείς οι οποίοι σήμερα καθορίζετε τις τύχες του ελληνικού λαού, της Ελλάδος ως κράτους και του έθνους μην αναλώνεσθε μόνον σε ατέρμονες "αναλύσεις" των καταστάσεων, διότι η υπερβολική ανάλυση οδηγεί μοιραίως στην παράλυση. Φροντίστε, έστω και τώρα, να μάθετε και να κατανοήσετε σε βάθος τη φράση του Κάλβου "...θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία". Κυρίως όμως μάθετε από μνήμης και έχετε ως οδηγό των σκέψεων, των αποφάσεων και των πράξεών σας τα διδάγματα που κρύβονται στο μεγαλειώδες έργο του Θουκυδίδη και πρωτίστως στη φράση "...το εύδαιμον το ελεύθερον, το δε ελεύθερον εύψυχον κρίνατες μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους" (=γνωρίζοντας ότι η ευδαιμονία προέρχεται από την ελευθερία και η ελευθερία προέρχεται από την ανδρεία και γενναιότητα μην δειλιάζετε και μην αποφεύγετε από φόβο τους πολεμικούς κινδύνους για την πατρίδα).