Γράφει ο
Παναγιώτης Καραφωτιάς

Πολλά και διάφορα αξιόλογα, ενδιαφέροντα και μη λέγονται και γράφονται από ειδικούς, ερασιτέχνες κ.ά. περί αρετών. Πέραν εκείνων που περιγράφει ο Αριστοτέλης (σημειωτέον, σε Αμερικανικά Πανεπιστήμια Καθηγητές τον αναφέρουν ως «Εκείνος”-“HE” χωρίς να τον κατονομάζουν και αυτό αναδεικνύει τη μεγάλη αξία που του προσδίδουν) στη σύγχρονη φιλοσοφία έχουν  επινοηθεί και προστεθεί και άλλα, που τελειωμό δεν έχουν.

Στην Πατρίδα μας δε, έχει επικρατήσει-και δικαίως- η «πολεμική αρετή» λόγω των περίτρανων νικών αμυνόμενοι εναντίον απρόκλητων εχθρών. Όμως, δεν θάπρεπε να θεσπισθεί και η ειρηνική αρετή δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων είναι θιασώτες της ειρήνης; Επίσης, λόγω της κλιματικής αλλαγής και της παρακμής του περιβάλλοντος, μήπως η προστασία του μπορεί να χαρακτηρισθεί αρετή; 

Ωστόσο, μιλώντας γενικά περί αρετών, είναι περίεργο ότι ο όρος αξιοκρατία απουσιάζει καθώς και ο όρος διαφάνεια, οι οποίες, νομίζω, πρέπει να θεωρούνται αρετές!  

Μπορεί, στα πλαίσια παιδείας, πολλοί άνθρωποι σε μια κοινωνία να είναι προικισμένοι με αρετές και να συζούν αρμονικά χωρίς πάθη και συγκρούσεις λόγω συμφερόντων με τους υπόλοιπους. Ωστόσο, οι δεύτεροι ενδεχομένως να μη συμφωνούν γιατί δεν είναι προικισμένοι με τις ίδιες αρετές και να υπάρχουν διαμάχες κ.λπ. Μιλάμε, βέβαια, για δημοκρατικές κοινωνίες και όχι για ολοκληρωτικά καθεστώτα! Οπόταν, οι όποιες αρετές δεν θα έχουν γενικό αντίκρισμα.

Εκείνο, συνεπώς, που χρειάζεται μια ευνομούμενη κοινωνία για να ξεπεράσει πάθη, συμφέροντα, ακραίο ατομικισμό, στυγνό ανταγωνισμό κ.ά. και να πρυτανεύει ειρήνη, ελευθερία, δικαιοσύνη, είναι η αξιοκρατία, δηλαδή, να κυβερνούν οι άξιοι (οι άριστοι στην αρχαιότητα) ώστε να εφαρμόζουν ένα πολιτικό και κοινωνικό σύστημα που να προάγει τις αρετές προς όφελος ολόκληρου του λαού δίχως  κοινωνικό αποκλεισμό (κοινωνική αδικία) που προκαλεί προβλήματα καταστρέφοντας την κοινωνική αρμονία και συνοχή. Και να αξιοποιεί τους καλύτερους και όχι να τους χρησιμοποιεί.

Συνεπώς, η αξιοκρατία αποτελεί τη Λυδία Λίθο-και υπέρτατη αρετή- της επιτυχίας ενός συστήματος!

Επίσης, απαραίτητη αρετή είναι και η διαφάνεια, γιατί χωρίς αυτήν θα είναι διάχυτη η εντύπωση-εφόσον τα προβλήματα συνεχίζουν- ότι «κάτι σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας», και υπεύθυνοι θα είναι οι κατά τον Δημοσθένη «παραξίαν ευτυχούντες», οι επιτήδειοι, που, διεφθαρμένοι από την εξουσία, αδιαφανώς, θα εκμεταλλεύονται τους πολλούς. Και τότε θα μιλάμε για δημιοκρατία, κράτος «δημίων». 

Αν, λοιπόν, σε μια χώρα δεν κυβερνούν οι άξιοι, αλλά άσχετοι, μετριότητες, γενικά ανάξιοι, επιτήδειοι, εξουσιομανείς, κερδομανείς, χωρίς γνήσιο πατριωτισμό, που σκοπό έχουν την εξουσία και τα προνόμια και όχι το συνολικό καλό, οι όποιες άλλες αρετές θα αμβλύνονται και θα στρεβλώνονται ώστε να προκαλούν διχασμό! 

Ας παραδειγματιστούμε από ορισμένους κυβερνώντες σήμερα και τα συστήματα που εφαρμόζουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Το τραγικό συμπέρασμα είναι ότι, στερούμενοι αρετών, επιβάλλονται είτε με ολοκληρωτικά μέσα είτε με την υλική τους ισχύ, την υποκρισία και την αδιαφάνεια εξαγοράζοντας συνειδήσεις, εκμεταλλευόμενοι τους πολλούς και προκαλώντας συγκρούσεις στις οποίες ποικιλοτρόπως επενδύουν διαιωνίζοντας τα ανήθικα προνόμιά τους.

 Οπόταν, για ποια ειρήνη, ελευθερία και ευημερία μιλάμε; “Homo homini, lupus est”? Οποίο κατάντημα! «ΑΠΙΤΕ» λοιπόν!