Γράφει ο
Δρ. Νίκος Ερρίκου Ιωάννου

Τα δαντελένια παράλια της Κερύνειας κουβαλούν ακόμα την περηφάνεια από τον κατάπλου του Κωνσταντίνου Κανάρη στο Ασπροβρύσιν της Λαπήθου. Ανεφοδίασε τα καράβια του και απέπλευσε για την μαχόμενη Ελλάδα παίρνοντας μαζί του αρκετούς εθελοντές.

Ανάμεσά τους ο Κωνσταντίνος Κυπριώτης κι ο υιός του Γεώργιος που έδωσαν τη ζωή τους στον μεγάλο Αγώνα.

Η οικία Πασπαλλά όπου φιλοξενήθηκε ο μπουρλοτιέρης ισοπεδώθη από τους εισβολείς το 1974.

Αναπάντητη μένει η απορία και αγιάτρευτη η πληγή, πως αυτή η θάλασσα απ’ όπου κάποιοι δικοί μας κάποτε ξεμπάρκαραν με τόσες ελπίδες, επέτρεψε να πατήσουν οι βάρβαροι.

Στις σχολικές αίθουσες, μέχρι τη δεκαετία του 1950, οι εικόνες των αγωνιστών του 1821 κοσμούσαν τους τοίχους και εξέπεμπαν συνεχώς και καθημερινά το μήνυμα του χρέους. Αμέσως μετά τον Αγώνα του 1955-1959 δίπλα αναρτήθηκαν οι φωτογραφίες των Νέων Ηρώων του Ελληνισμού, που πραγματικά μέθυσαν με τα’ αθάνατο κρασί του ’21 κι έδωσαν τη ζωή τους για την ΕΝΩΣΗ.

Παρά τον γενικά φιλήσυχο χαρακτήρα τους οι Κύπριοι αναπολούσαν συχνά την ηρωική έλευση του Κίμωνα ο οποίος «και νεκρός ενίκησε τους Πέρσες το 450π.Χ.»

Η στρατηγική θέση και ο πλούτος της μικρής μας Πατρίδας ήταν πρόκληση και ο ένας δυνάστης διαδεχόταν τον άλλο. Οι Τούρκοι την κατάλαβαν το 1570.

Η τελευταία αποτυχημένη απόπειρα για εξέγερση, πριν το μεγάλο ξεσηκωμό του Γένους, έγινε το 1804 και πνίγηκε στο αίμα. Λίγο αργότερα στην κεφαλή της Εκκλησίας της Κύπρου ανεδείχθη ο Κυπριανός ο οποίος εμυήθη στην Φιλική Εταιρεία και σύμφωνα με τις οδηγίες που ελάμβανε απέστελλε στην αγωνιζόμενη Ελλάδα εφόδια και χρήματα. Όμως το γεγονός δεν διέφυγε της προσοχής των τυράννων με αποτέλεσμα την 9^η Ιουλίου του 1821 να θανατωθούν ο Αρχιεπίσκοπος, οι Αρχιερείς, πολλοί απλοί κληρικοί και προύχοντες, κοντά 500 άτομα, πολύ μεγάλος αριθμός  για τον πληθυσμό του Νησιού εκείνη την εποχή, που ήταν 80.000 Χριστιανοί Έλληνες και 20.000 Μωαμεθανοί.

Όσοι πέρασαν από τις αίθουσες του Παγκυπρίου Γυμνασίου είχαν το μοναδικό προνόμιο να βιώνουν Ιστορία, εκτός από την έξοχη κι εμπνευσμένη μετάδοση γνώσεων από πεφωτισμένους Διδασκάλους, με την αίσθηση ότι βαδίζουν σε αγιασμένους ηρωικούς δρόμους.

Μία μυστική πόρτα έκρυβε μία κρύπτη κάτω από το κτίριο που ιδρύθη το 1812 από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και ήταν το Πρώτο Ελληνικό Γυμνάσιο. Από εκεί μία σήραγγα οδηγούσε στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννου.  Πιθανώς υπήρχαν και άλλες οδοί για διαφυγή εκτός των τειχών. Αυτή οι δίοδος επικοινωνίας είχε χρησιμοποιηθεί από τους Φιλικούς και τους μυημένους Κυπρίους, ιερωμένους και λαϊκούς, η δε κρύπτη, τους προστάτεψε από τους διώκτες Τούρκους. Επίσης υπήρξε καταφύγιο διωκομένων μαθητών κατά τη διάρκεια του Αγώνος της Ε.Ο.Κ.Α.

Ακόμα και τώρα όταν περνά κανείς απ’ αυτό το σκοτεινό τούνελ, νιώθει ότι ακούει το χτυποκάρδι των αποφασισμένων εκείνων ανθρώπων που είχαν βάλει ενέχυρο τη ζωή τους για την Ελευθερία της Πατρίδας.

Μια αδικία που συνειδητά όλοι κάνουμε είναι να αγνοούμε τα  ονόματα πάμπολλων ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους για τον Μεγάλο Σκοπό. Ποιος ξέρει για παράδειγμα τους 100 Κυπρίους που σκοτώθηκαν στη μάχη των Αθηνών ή εκείνους που έπεσαν στο Μεσολόγγι; Μνημόσυνο στη θυσία τους ας θεωρηθεί η τυχαία αναφορά στον στρατηγό Ιωάννη Σταυριανό και τους Κυπρίδημο Γεωργιάδη, Χαράλαμπο Μαλή, Αρχιμανδρίτη Θεόφιλο Θησέως.

Το 1827 ο Κυβερνήτης Καποδίστριας στο Παρίσι εδήλωσε «Τα όρια της Ελλάδος καθορίζονται υπό του αίματος του εκχυθέντος εκ των σφαγείων των Κυδωνιών, της Κύπρου, της Κρήτης των Ψαρών, του Μεσολογγίου».

Έκτοτε οι Λεωφόροι της Δόξας αλλά και οι ατραποί των δεινών και των απογοητεύσεων της Νέας Ελλάδος γέμουν από ονόματα, ηρωισμούς, θυσίες και συνεισφορά των Κυπρίων.

Θα ήταν άδικο να μην γίνει αναφορά στην βοήθεια και θυσία πολλών αδελφών από κάθε γωνιά της Ελλάδος, ειδικά κατά την περίοδο της εισβολής.

Πριν φτάσουμε στην παρούσα φάση θεωρώ χρήσιμο να κάνω ένα σχόλιο για την υπέρμετρη προβολή των ελαττωμάτων, της διχόνοιας, των εμφυλίων διενέξεων και τις συνεπακόλουθες καταστροφές.

Όσο έντονα και αποτρεπτικά της προόδου κι αν ήταν όλ’ αυτά, δεν παύει να υπάρχει ένα σύγχρονο Εθνικό Ελληνικό Κράτος που διεκδικεί σήμερα, 200 χρόνια μετά την έναρξη του μεγάλου εκείνου εγχειρήματος, ισότιμη θέση στην Κοινωνία των Εθνών, ενώ κράτη που ήταν τότε αυτοκρατορίες πανίσχυρες, εξέλιπαν ή δοκιμάζονται και φθίνουν.

Ανάλογες αρετές και ελαττώματα έχουμε και οι Έλληνες της Κύπρου, με αποτέλεσμα να συμβάλαμε κατά κάποιον τρόπο στην τεράστια καταστροφή του 1974. Έκτοτε βρισκόμαστε αδιαλείπτως ενώπιον της απειλής για πλήρη Τουρκοποίηση.

Οι πιο ένδοξες σελίδες της Κύπρου που εντάσσονται αυτοδικαίως στην Ελληνική Ιστορία, γράφτηκαν κατά τη διάρκεια του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. το 1955-1959. Οι σκόπιμες και πονηρές «παραφωνίες» των συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου άνοιξαν μεν τον δρόμο για την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά έκλεισαν τον δρόμο για την Ένωση. Ήταν γεμάτες με τόσες και τόσες παγίδες που οδήγησαν τελικά στην  εισβολή και την κατοχή.

Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης για τα δεινά που μας βρήκαν αλλά ας μη βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας. Την εποχή που οι καημένοι εκπρόσωποί μας, πατριώτες μεν, αλλά άσχετοι από διπλωματία και διεθνή πολιτική, είχαν να αντιπαλέψουν με τους Άγγλους που κουβαλούσαν την εμπειρία μιας αυτοκρατορίας. Είχαν αποφασίσει δε αμετάκλητα να μην μετακινηθούν ποτέ από την Κύπρο εξ’ ού και ενέπλεξαν δολίως την Τουρκία προκειμένου να ενισχύσουν τα δικά τους σχέδια. Χαρακτηριστικό είναι το ότι μεταξύ των συμμετεχόντων στην διατύπωση των Αγγλικών σχεδίων λύσης ήταν και γνωστός Τούρκος συνταγματολόγος, του οποίου τις οδηγίες ακολουθεί μέχρι τώρα η Τουρκία, με μεγάλη ομολογουμένως συνέπεια και επιτυχία.

Ίσως το μυστικό να κρύβεται στο ό,τι η Τουρκία, ανεξαρτήτως του ποιος ή πως την διοικεί (εθνικιστές, σοσιαλιστές, στρατιωτικοί, δικτάτορες), έχει σταθερό και αμετακίνητο στόχο την κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου. Αντιθέτως εμείς αλλάζουμε συνεχώς σχέδια και επιδιώξεις, εξαπολύουμε αφορισμούς και κατάρες στους διαφωνούντες, ακόμη και αν είχαμε συμπορευτεί μέχρι πρόσφατα και  ξεχνούμε πως για να έχουμε έστω αυτό το κολοβό Κράτος κάποιοι «αδιάλλακτοι πατριώτες» προσέφεραν τη ζωή και το αίμα τους.

Ας μας ενώσει λοιπόν υπό την σκέπη της η νόμιμη Κυπριακή Δημοκρατία, με την ελπίδα να αξιωθούμε κάποτε να αποκαταστήσουμε την κυριαρχία της σ’ ολόκληρο το Νησί με ευλαβική πάντοτε διατήρηση της Ελληνικότητος.