Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Ο Δ.Κ. αφορά ποσοστό 7% του συνόλου των κυήσεων. Σαν Σακχαρώδης Διαβήτης της κύησης ορίζεται η διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, η οποία διαπιστώνεται για πρώτη φορά κατά την κύηση.

Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία ADA, έχει θεσπίσει μία διαδικασία δύο βημάτων για την διάγνωση Δ.Κ.:

1^η τη δοκιμασία ανίχνευσης (screening).

2^η τη δοκιμασία διάγνωσης.

Στην δοκιμασία ανίχνευσης χορηγούνται 50gr. γλυκόζης από το στόμα, ανεξάρτητα από τον χρόνο λήψεως τροφής.

Μέτρηση του σακχάρου της γλυκόζης στο πλάσμα, γίνεται μετά από 1 (μία) ώρα – 2 – 3 ώρες.

Η δοκιμασία αυτή «ανιχνεύει» περίπου το 80% των γυναικών με διαβήτη εγκυμοσύνης.

Η θετική δοκιμασία ανίχνευσης, οδηγεί στην δοκιμασία διάγνωσης, η οποία περιλαμβάνει την 3ωρη σακχαρομική καμπύλη.

Αν η δοκιμασία αν ανίχνευσης αποβεί αρνητική η ασθενής επανεξετάζεται ανάλογα με την ομάδα κινδύνου στην οποία ανήκει.

π.χ.

- Γυναίκες με καταγωγή από Μεξικό που ζουν στην Αμερική.

- Καταγωγής Ινδιάνικης που ζουν στην Αμερική.

- Καταγωγής Ασιατικής.

- Καταγωγής από νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού.

- Γυναίκες υπέρβαρες.

- Γυναίκες που εμφανίζουν περίσσεια ινσουλίνης.

- Γυναίκες με αντίσταση στην ινσουλίνη.

- Ιστορικό Σ.Δ. στις προηγούμενες κυήσεις.

- Ιστορικό γέννησης μακροσωμικών νεογνών.

Όλες αυτές οι κατηγορίες, αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση Σ.Δ. κατά την κύηση.

Σε πολλές Ευρωπαϊκές Χώρες, για την διάγνωση του Σ.Δ. της κύησης ακολουθούνται οι συστάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Υγείας, κατά τις οποίες η διαγνωστική μεθοδολογία που ακολουθείται και τα κριτήρια για τις έγκυες γυναίκες είναι τα ίδια με αυτά που ισχύουν για τους υπό εξέταση φυσιολογικούς ενήλικες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η δοκιμασία ανίχνευσης για Σ.Δ. κύησης γίνεται μεταξύ 24^ης – 28^ης εβδομάδας της κύησης, ανεξάρτητα από τον χρόνο λήψης και είδος τροφής.

Η δοκιμασία αυτή πρέπει να εφαρμόζεται στις εξής ομάδες :

• Γυναίκες εγκύους από Αφρική.
• Ισπανία.
• Αμερικής.
• Νοτιοανατολική Ασία.
• Νησιά Ειρηνικού.
• Αυστραλία.

Έγκυες γυναίκες οι οποίες :

1. Δεν έχουν ιστορικό Σ.Δ. ή συγγενείς με Σ.Δ.
2. Είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών.
3. Έχουν φυσιολογικό βάρος πρίν και κατά την διάρκεια της κύησης.
4. Δεν έχουν ιστορικό ανώμαλου μεταβολισμού γλυκόζης.

Δεν αποτελούν «επικίνδυνες ομάδες»

Η δοκιμασία ανίχνευσης γίνεται με τη λήψη 50gr γλυκόζης.

- Γίνεται μέτρηση γλυκόζης πλάσματος μετά παρέλευση 1 ώρας.

-  Τιμές γλυκόζης ≥ 140mg/dL (7-8mmol/L) ή μεγαλύτερες στο πλάσμα φλεβικού αίματος επιβάλλουν τη δοκιμασία διάγνωσης.

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

- Χορηγούνται από το στόμα 100gr γλυκόζης, το πρωϊ μετά από προηγηθείσα ολονύκτια νηστεία διάρκειας τουλάχιστον 8 ωρών αλλά όχι μεγαλύτερα των 14 ωρών. Έχουν προηγηθεί 3 μέρες χωρίς διαιτητικούς περιορισμούς (> 150gr υδατανθράκων λήψη) και σωματική άσκηση.

- Μέτρηση γλυκόζης πλάσματος φλεβικού αίματος, γίνεται 1^ο δείγμα: νηστίς, 2^ο δείγμα: 1ώρα μετά/2^ο δείγμα: 2 ώρες μετά, 3^ο δείγμα: 3 ώρες μετά την πρώτη λήψη.

Η γυναίκα που εξετάζεται, σε όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας διάγνωσης, πρέπει να μείνει ήρεμη και χωρίς άγχος, καθισμένη και δεν πρέπει να καπνίσει.

2 ή περισσότερες τιμές γλυκόζης φλεβικού αίματος, που ισούνται ή υπερβαίνουν τις παρακάτω τιμές δηλώνουν την ύπαρξη Σ.Δ. κύησης.

Η διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση του Σ.Δ. εγκυμοσύνης έχουν μεγάλη σημασία, διότι η υπεργλυκαιμία ειδικότερα όταν είναι οξεία εμφανίζει πολλές επιπλοκές, όπως :

• Εμφάνιση υπερτασικής νόσου στη μητέρα.
• Πολυνδράμνιο.
• Ενδομήτριο θάνατο του εμβρύου.
• Εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών εμβρύου.
• Μακροσωμία του εμβρύου (> 4Kgr).
• Προεκλαμψία.
• Καισαρική τομή.

Ενώ μετά τον τοκετό υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση :

• Υπογλυκαιμίας.
• Υπασβεστιαιμίας.
• Συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας στο έμβρυο.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Σ.Δ. ΚΥΗΣΕΩΣ

• Τροποποίηση δίαιτας.
• Συχνός αυτοέλεγχος (4 μετρήσει και πάνω/ημερησίως).
• Έλεγχος με υπερήχους σε τακτά χρονικά διαστήματα του βάρους και μεγέθους του εμβρύου.
• Προφυλακτική ινσουλινοθεραπεία.

Η διαιτητική ρύθμιση μαζί με την αυτοπαρακολούθηση της τιμής γλυκόζης, 4 μετρήσεις κάθε μέρα δηλ. 1^ο δείγμα: σάκχαρο νηστείας, 2^ο δείγμα: 1-2 ώρες μετά γεύμα, αποτελούν την πρώτη παρέμβαση σε κάθε γυναίκα έγκυο με Σ.Δ.

Εφ’ όσον η διάγνωση του Σ.Δ. έχει γίνει την 24^η – 28^η εβδομάδα κύησης, ο θεράπων γιατρός μπορεί να περιμένει να αποτελέσματα της διαιτητικής αγωγής (σχεδιάζοντας κατάλληλα το διαιτολόγιο αυτό).

• Χορήγηση μικρών συχνών γευμάτων (3 κύρια – 3 ελαφρά γεύματα).
• Το τελευταίο ελαφρό γεύμα του 24ώρου πρέπει να περιέχει υδατάνθρακες (φρούτα) και να απέχει λιγότερο από 10 ώρες από το πρωϊνό γεύμα για την αποφυγή πρωϊνής εμφάνισης οξόνης στα ούρα και να περιέχει το 10% των συνολικών θερμίδων της δίαιτας.

Ποιοτικά το διαιτολόγιο της εγκύου με Σ.Δ. περιλαμβάνει:

Υδατάνθρακες (ποσοστό 35% - 45% συνολικών θερμίδων – αύξηση λήψης φυτικών ινών).

Λίπος 35% - 40% (αποφυγή κορεσμένων λιπών).

Πρωτεΐνης 20% - 25% (> 100gr – ημερησίως).

Το συνολικό ποσό των θερμίδων κατά την εγκυμοσύνη πρέπει να καλύπτει τις βαρικές ανάγκες της εγκύου, χωρίς όμως να συντελεί σε υπέρμετρη αύξηση του σωματικού βάρους.

Έτσι, χορηγούνται 30Kcal/Kg σε έγκυες γυναίκες φυσιολογικού βάρους

BMI: 22 – 27 Kg/m² και 25Kcal/Kg σε έγκυες παχύσαρκες BMI: ≥ 30 – 25 Kg/m².

Τελευταίες παρατηρήσεις έδειξαν ότι: η πρόσληψη σωματικού βάρους μεταξύ των κυήσεων, στις πολύτοκες γυναίκες αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, αντίθετα η απώλεια βάρους (3 – 4 κιλά) μεταξύ της πρώτης και δεύτερης εγκυμοσύνης, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη της κύησης (κατά 50%) , ιδιαίτερα σε γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες στην αρχή της κύησης.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Σ.Δ. ΚΥΗΣΗΣ

Οι γυναίκες με Σ.Δ. τύπου 1 ή 2 παρακολουθούν την τιμή της γλυκόζης στο σπίτι.

Κατά την κύηση οι τιμές γλυκόζης πρέπει να είναι 76mg/dL (4.2mmol/L) και τιμές γλυκοζιωμένης Hb < 8%.

Το φάρμακο εκλογής είναι η ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ.

Η ινσουλίνη διέρχεται του πλακούντα χρησιμοποιείται στο Σ.Δ. 1 και 2, μειώνοντας την παραγωγή αντισωμάτων.

Σε ομάδα γυναικών με μακροχρόνιο προς της κύησης Σ.Δ. 1 η υπογλυκαιμία δεν προκαλεί άμεσα παραγωγή της φυσιολογικής απάντησης του οργανισμού (κατεχολαμίνες – γλυκαγόνη – αυξητική ορμόνη). Έτσι, παραγωγή μεγάλης ποσότητας ινσουλίνης μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμικό κώμα χωρίς πρόδρομα συμπτώματα (ανησυχία, νευρικότητα, καθολική εφίδρωση).

Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να έχουν μαζί τους KIT γλυκαγόνης για αντιμετώπιση σοβαρής υπογλυκαιμίας (γλυκόζη < 40mg/dL < 2.2mmol/L).

Οι γυναίκες που είχαν Σ.Δ. ΙΙ και πρίν την εγκυμοσύνη και έκαναν θεραπεία με χάπια αντιδιαβητικά per os, διακόπτουν κατά την εγκυμοσύνη τα χάπια και λαμβάνουν ινσουλίνη. Η χρήση glyburide ενδείκνυται στην εγκυμοσύνη.

Οι γυναίκες οι οποίες κατά την διάρκεια της κύησης, ρυθμίζουν το Σ.Δ. με αντιδιαβητικά δισκία, μπορεί να συνεχίσουν και μετά τον τοκετό την ίδια θεραπεία (προσοχή σε υπογλυκαιμίες).