Γράφει ο
Κάρολος Γάδης

Τον Νοέμβριο 2017 ο Πρωθυπουργός της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ δήλωνε ότι «Ηρθε ο καιρός να κλείσει η διένεξη για την ονομασία», ενώ ένα μήνα αργότερα πρόσθετε ότι «Η πΓΔΜ είναι έτοιμη να εγκαταλείψει την ρητορική για τον Μέγα Αλέξανδρο», εξειδικεύοντας περαιτέρω ότι «Παραιτούμαι από το να θεωρώ τη ‘Μακεδονία’, ως τον μοναδικό κληρονόμο του Μ. Αλεξάνδρου».

Στην ίδια κατεύθυνση και ο έμπειρος και σκληροπυρηνικός Σκοπιανός Υπουργός Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ - σημειώνεται ότι επι θητείας του ως Πρέσβεως στην Ουάσινγκτον αναγνώρισαν οι ΗΠΑ την πΓΔΜ με την «συνταγματική» ονoμασία - επιβεβαίωνε με δημόσιες δηλώσεις του ότι «Δεν είναι σωστό να διεκδικούμε την κληρονομιά του Μ. Αλεξάνδρου».

Τι συνέβη, όμως, και η μετριοπαθής και πολλά υποσχόμενη νέα πολιτική ηγεσία των Σκοπίων, με κέντρο βάρους της πολιτικής της «το να βρεθεί λύση», άλλαξε σχεδόν 180 μοίρες, ανακαλύπτοντας διαρκώς νέα «ανακύπτοντα» προβλήματα και προϋποθέσεις;

Μια ημέρα μετά το ηχηρό συλλαλητήριο στην Αθήνα και δύο μήνες μετά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, ο Τούρκος Πρόεδρος - υπενθυμίζεται ότι μετά το πραξικόπημα της 16 Ιουλίου 2016 η Ελλάδα, μέσα στη διπλωματική απομόνωσή του, ήταν η δεύτερη χώρα που τον δέχθηκε μετά την Πολωνία - κατά την προγραμματισμένη επίσκεψη του  Σκοπιανού Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ στην Άγκυρα, δήλωνε μετ’επιτάσεως ότι «Άγκυρα και Σκόπια είναι μαζί: αδέρφια μας οι «Μακεδόνες», προσθέτοντας ότι «δεν πρόκειται να αφήσουμε τα αδέλφια μας τους Μακεδόνες μόνους».

Στο ίδιο leitmotiv και ο Πρωθυπουργός Γιλντιρίμ δήλωνε ότι «το όνομα της πΓΔΜ πρέπει να καθορισθεί από την ίδια, όχι από άλλη χώρα. Είναι λάθος να καθορίζεται το όνομα από μία άλλη χώρα» .

Θα ήθελα να υπενθυμίσω στον κ. Γιλντιρίμ - μα καλά, όλοι οι τωρινοί Τούρκοι πολιτικοί «ανιστόρητοι» είναι; - ότι μετά τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο «άλλες χώρες» καθόρισαν το όνομα της Αυστρίας.

Πριν αλέκτωρ λαλήσαι τρις και πριν απέλθει από την Άγκυρα, ο Ζάεφ, «εις ένδειξη ευγνωμοσύνης», δήλωνε ότι «η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος φίλος των Σκοπίων», προσθέτοντας ότι «η Ελλάδα δυστυχώς συντηρεί αυτό το πρόβλημα εις βάρος μας εδώ και 25 χρόνια».

Η συνέχεια είναι γνωστή. Δηλώσεις τύπου «Δεν υπάρχει λόγος να αλλάξουμε το Σύνταγμά μας», ή «Είμαστε Μακεδόνες, μιλάμε Μακεδονικά, είναι δικαίωμά μας» αντικατέστησαν τις προηγούμενες διαλλακτικές και διαλεκτικές δηλώσεις από τα Σκόπια.

Η αποθέωση του κυνισμού, όμως, ήλθε από την πρόσφατη δήλωση Ζάεφ ότι, αν - λέμε αν - αλλάξουν εκείνοι το Σύνταγμά τους, θα πρέπει και εμείς να κάνουμε το ίδιο! Δηλαδή, αλυτρωτισμός ή επεκτατισμός, πέστε το όπως θέλετε, και με τον νόμο! Και με το Σύνταγμα!...

Όλα αυτά, ενώ στις δημοσκοπήσεις του περασμένου μήνα στην πΓΔΜ, το 61% των πολιτών (95% των Αλβλανοφώνων) ζητούν λύση στο  ονοματολογικό για να ενταχθούν σε ΕΕ και ΝΑΤΟ.

Η Τουρκία υπήρξε το πρώτο κράτος που αναγνώρισε την πΓΔΜ με το «συνταγματικό» της όνομα από το 1991. Και το διαλαλεί.

Σε κάθε διεθνή διάσκεψη, ακόμα και όταν η διαδικασία των εργασιών της προβλέπει την αναγραφή της προσωρινής διεθνούς ονομασίας «πΓΔΜ», η Τουρκία, από τη δεκαετία του 90, θέτει αστερίσκο σημειώνοντας ότι «την αναγνωρίζει ως «Μακεδονία».

Αυτή η τακτική έχει ιδιαίτερη σημασία σε ΟΗΕ, ΟΑΣΕ και άλλα διεθνή fora, αλλά κυρίως στο ΝΑΤΟ, όπου η διαδικασία είναι καθορισμένη και ουδέν αλλάζει επί της ουσίας. Και όμως η Τουρκία με ευλαβική επιμονή εστιάζει στον αστερίσκο της για τη «Μακεδονία».

Με επενδύσεις σχεδόν 1,5 δις δολλάρια και πλέον των 100 συμφωνιών με την πΓΔΜ, η Τουρκία έχει ήδη παγιώσει την οικονομική της διείσδυση στη χώρα αυτή προσδοκώντας στο μέλλον ο ετήσιος κύκλος εμπορικών συναλλαγών να ξεπεράσει το 1 δις δολλάρια. Η οικονομική στήριξή της σε στρατιωτικό εξοπλισμό, αποτελεί, βέβαια, το κερασάκι στην τούρτα του οικονομικού εναγκαλισμού των Σκοπίων.

Πρόσφατα δημοσιεύματα, εστιάζουν σε  χρηματισμό κομμάτων και πολιτικών προσώπων στα Βαλκάνια, για να προωθήσει η Τουρκία την δική της πολιτική agenda στην ευρύτερη περιοχή. Είναι σαφές ότι μια σταθερή και «ευρωπαϊκή» περιοχή  των Βαλκανίων, της αφαιρεί αισθητά τον όποιο παρεμβατικό ρόλο θα επιθυμούσε.

Είναι η Τουρκία ο βασικός παράγων μεταστροφής της πολιτικής των Σκοπίων; Όχι βέβαια. Το πρόβλημα, μας είναι γνωστό εδώ και χρόνια.

Ακόμα, όμως, και όταν διαφαίνεται κάποια χαραμάδα προσέγγισης ή προοπτικής, η Τουρκία «κάνει ό,τι είναι δυνατόν», ώστε η χαραμάδα αυτή να κλείσει. Δεν μου είναι ευχάριστο να διαπιστώνω την «τουρκική πολιτική μη λύσης», εν προκειμένω, αυτή όμως είναι η πραγματικότητα.

Να γιατί, στο πλαίσιο αυτό, μου ηχούν παράφωνα αποφάσεις του Βρετανικού Κοινοβουλίου όπως η πρόσφατη απόφαση της Βουλής των Λόρδων «να ενταχθεί η Μακεδονία στο ΝΑΤΟ με ή χωρίς λύση στο όνομα». Αν και είναι γνωστή η «πρόθεση υποστήριξης» της βρετανικής πλευράς στην τουρκική, μου είναι «δύσπεπτη» η εικόνα της «ιστορικής Μ. Βρετανίας» να ευθυγραμμίζεται με την τωρινή τουρκική πολιτική, η οποία «τα έχει σπάσει» με το ΝΑΤΟ, μισεί τη Δύση και συναλλάσσεται με το Ισλαμικό Κράτος.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ειδικός Εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών Matthew Nimetz θα πρέπει να λάβει υπόψη του τρία απλά - και αμοιβαίως ισχύοντα - στοιχεία, όπως τέθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο: Το όνομα να σέβεται την Ιστορία, τα σύνορα και να μην αποπνέει αλυτρωτισμό.

Σε μια περίοδο που «βιώνουμε ατμόσφαιρα αναθεωρητισμού συνόρων από την Τουρκία» (Ευάγγελος Βενιζέλος), «δεν μπορούμε να συνηγορήσουμε στην ένταξη των γειτόνων μας, πρώτα στο ΝΑΤΟ και ύστερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να έχουν λυθεί τα διμερή προβλήματα» (Ντόρα Μπακογιάννη).

Κύριε Νίμιτς, πόσο δύσκολο είναι να μην ευθυγραμμιστείτε με την πολιτική της Τουρκίας;

Ο Κάρολος Γάδης είναι πρώην Πρέσβης στη Βοσνία κ αι Ερζεγοβίνηκαι Πρεσβευτής-Σύμβουλος σε Άγκυρα και Ουάσιγκτον                            

Πηγή: Το μακρύ χέρι της Τουρκίας στο Σκοπιανό | iefimerida.gr