Αλίμονο στους νέους, αλλά και στους γέρουςΗ σημερινή οικονομική κατάσταση έχει οδηγήσει σε σοβαρούς προβληματισμούς και κινδύνους οι οποίοι συνεπάγονται κοινωνικές διαταραχές. Το έργο του Faust (1926) «Αλίμονο στους νέους» και το προεκλογικό σλόγκαν Ελλήνων πολιτικών για τα «περήφανα γηρατειά» είναι επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε. Η υφεσιακή πολιτική η οποία ακολουθείται επίμονα και έξω από κάθε λογική, έχει καταστρέψει τα όνειρα των νέων και την επιβίωση των ηλικιωμένων.

Οι νέοι ζουν σε μια πρωτόγνωρη εργασιακή εκμετάλλευση και με επιδόματα ανεργίας. Έχουν απογοητευθεί γιατί βλέπουν ότι πηγαίνουν χαμένες όλες τους οι προσπάθειες να αποκτήσουν γνώσεις, επαιτούν τη βοήθεια των γονιών τους, αποκλείουν τη σκέψη για δημιουργία οικογένειας και πολλοί αναγκάζονται να μεταναστεύσουν (Αυστραλία, Φινλανδία, Μέση Ανατολή).

Για το κατάντημα αυτό θεωρούν υπεύθυνους τους γονείς τους οι οποίοι υπερκατανάλωναν με δανεικά και τώρα τους καλούν να υποστούν τις συνέπειες. Οι ηλικιωμένοι βλέπουν ότι κάποιοι τους έκλεψαν τους κόπους τους, λεηλατώντας τα ασφαλιστικά τους ταμεία και τις εισφορές που πλήρωναν για σαράντα χρόνια εργασίας, με αποτέλεσμα να παίρνουν συντάξεις πείνας, αφού κάθε μήνα μειώνονται από τις αυξήσεις των φόρων και την επιβολή εκτάκτων εισφορών, ενώ παράλληλα συρρικνώνεται η υγειονομική τους περίθαλψη.

Έτσι οι νέοι βρίσκονται σε αδιέξοδο και οι ενήλικες στον προθάλαμο της απόγνωσης. Ο λαός θεωρεί γι αυτό το κατάντημα υπεύθυνους τους πολιτικούς οι οποίοι οφείλουν να βρουν λύσεις, αλλιώς πρέπει να αποσυρθούν με δημοκρατικές διαδικασίες, με την ελπίδα ότι μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας θα έχει θετικά αποτελέσματα για τους πολίτες αυτής της χώρας.

Στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα και για τα οικονομικά προβλήματα υπάρχουν πάντα λογικές λύσεις. Είναι ντροπή σε μια δημοκρατική κοινωνία ο λαός να αισθάνεται ότι υποτιμάται η λογική του και ότι επικρατεί παραλογισμός στην ασκούμενη οικονομική πολιτική.

Η σκληρή πολιτική που ασκείται στη χώρα μας, με την ανεξήγητη αποδοχή της κυβέρνησης των άψυχων υποδείξεων της Τρόικας, πρέπει να σταματήσει γιατί οδηγεί σε δραματική ύφεση και σε ανεξέλεγκτες κοινωνικές εκρήξεις. Κανείς δεν διαφωνεί ότι η χώρα μας έχει ανάγκη από διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες πράγματι έχουν καθυστερήσει, και θα ήταν πολύ αποτελεσματικές εάν η ασκούμενη πολιτική  είχε καταρχήν επικεντρωθεί σε αυτές.

Το παράλογο αφορά στην ταυτόχρονη προσπάθεια των διαρθρωτικών αλλαγών και των σκληρών εισοδηματικών-φορολογικών πολιτικών. Δυστυχώς, το τελευταίο παρεμποδίζει τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας γιατί νεκρώνει τη ζήτηση, την παραγωγή και  συνεπώς την απασχόληση. Η παρατηρούμενη αρνητική ανάπτυξη (άνω του 6%) προέρχεται από τη μείωση των μισθών-συντάξεων, την αύξηση των φόρων, τη συνταξιοδότηση μεγάλου αριθμού εργαζομένων και τη μείωση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Όλα αυτά τα οικονομικά μέτρα που λαμβάνονται οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια: Στη μείωση των φορολογικών εσόδων και την καταστροφή των ασφαλιστικών ταμείων, άρα στην αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και τελικά στην  αύξηση του δημοσίου χρέους.

Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η αρνητική εξέλιξη του εθνικού προϊόντος οδηγεί πάντοτε σε αύξηση του δημοσίου χρέους μιας χώρας, άρα όλων των πολιτικών προηγείται εκείνη της ανάπτυξης.

Είναι ανάγκη, συνεπώς, να αντιστραφεί αυτή η οικονομική πολιτική, να επικρατήσει κοινή λογική και κοινωνική ευαισθησία και να εφαρμοστεί μια εθνική-ορθολογική στρατηγική.

Είναι αναγκαία η σμίκρυνση του δημόσιου τομέα (με μείωση του προσωπικού και των δημοσίων δαπανών ή οργανισμών), αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει με ταυτόχρονη συρρίκνωση του ιδιωτικού τομέα, γιατί ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού θα πρέπει να πάει στον ΟΑΕΔ, αφού το ποσοστό ανεργίας θα ξεπεράσει το 25%.

Συμπερασματικά, πρέπει να δοθεί διέξοδος στους νέους και σεβασμός στους κόπους των ηλικιωμένων. Αλίμονο σε όσους έχουν την ευθύνη αυτού του τόπου και δεν ανταποκρίνονται σε αυτά τα αιτήματα.
 


(Ο κ. Γιώργος Αγαπητός είναι καθηγητής Πανεπιστημίου και πρώην υπουργός Οικονομικών)

agapitos@neaoikonomia.gr
www.neaoikonomia.gr