Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έχει σαν επιδιώξεις α) τη διασφάλιση ότι τόσο τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, όσο και τα κράτη-μέλη τηρούν το δίκαιο της ΕΕ και β) τη φροντίδα για την ομοιόμορφη εφαρμογή και ερμηνεία του εν λόγω δικαίου σε όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη. Ιδρύθηκε το 1952 και η έδρα το είναι στο Λουξεμβούργο (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Ως επί το πλείστον, το ΔΕΕ ασχολείται με υποθέσεις α) ακύρωσης νομικών πράξεων της Ένωσης, β) ερμηνείας του δικαίου, γ) επιβολής του δικαίου, δ) επιβολής κυρώσεων σε όργανα της ΕΕ και ε) διασφάλισης της ανάληψης δράσης από την Ένωση. Αποτελείται από δυο σώματα. Το ένα είναι το Δικαστήριο, το οποίο είναι υπεύθυνο για αιτήματα των εθνικών δικαστηρίων για έκδοση προδικαστικών αποφάσεων, με κάποιες προσφυγές ακύρωσης και εφέσεις. Στο Δικαστήριο υπάρχει ένας δικαστής ανά κράτος-μέλος και 11 γενικοί εισαγγελείς (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Το δεύτερο, αλλά εξίσου σημαίνον σώμα είναι το Γενικό Δικαστήριο, το οποίο είναι επιφορτισμένο με την εκδίκαση όλων των προσφυγών ακύρωσης που ασκούνται από εταιρείες, ιδιώτες και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις από κράτη-μέλη. Θα τολμούσαμε να υποστηρίξουμε ότι στην ουσία το Γενικό Δικαστήριο ασχολείται ως επί το πλείστον με α) τα εμπορικά σήματα, β) το δίκαιο του ανταγωνισμού, γ) τη γεωργία, δ) το εμπόριο και ε) τις κρατικές ενισχύσεις. Αποτελείται από 47 δικαστές (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Αξίζει να σημειώσουμε ότι, στα πλαίσια του ΔΕΕ, κάθε δικαστής και γενικός εισαγγελέας διορίζεται με κοινή απόφαση των εθνικών κυβερνήσεων για εξαετή θητεία, η οποία είναι ανανεώσιμη. Αναφοράς χρήζει και το γεγονός ότι σε κάθε Δικαστήριο οι δικαστές επιλέγουν έναν πρόεδρο για τριετή ανανεώσιμη θητεία (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Στο σημείο αυτό θα προβούμε σε μια σύντομη ανάλυση της εν γένει λειτουργίας τόσο του Δικαστηρίου, όσο και του Γενικού Δικαστηρίου. Δεν θα εισέλθουμε σε πολλές λεπτομέρειες, αλλά θα παράσχουμε μια γενική εικόνα στον αναγνώστη. Στα πλαίσια του Δικαστηρίου, κάθε υπόθεση ανατίθεται στον εισηγητή δικαστή και σε έναν γενικό εισαγγελέα. Η διεκπεραίωση της υπόθεσης λαμβάνει χώρα σε δυο στάδια, το έγγραφο και το προφορικό (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Όσον αφορά το έγγραφο στάδιο, τα μέρη προβαίνουν στην παροχή γραπτών δηλώσεων στο Δικαστήριο, ενώ επιβάλλεται να σημειώσουμε ότι τα όργανα της Ένωσης, οι εθνικές αρχές και κάποιες φορές οι ιδιώτες δύνανται να υποβάλλουν παρατηρήσεις. Κατόπιν, όλα τούτα συνοψίζονται από τον εισηγητή δικαστή και μετά εξετάζονται λεπτομερώς στα πλαίσια της γενικής συνεδρίασης του Δικαστηρίου. Εκεί λαμβάνεται η απόφαση αναφορικά με α) τον αριθμό των δικαστών οι οποίοι μπορεί να είναι τρεις, πέντε ή 15 (ολόκληρο το Δικαστήριο) αναλόγως την υπόθεση και β) το αν επιβάλλεται να λάβει χώρα το προφορικό στάδιο και αν είναι απαραίτητη η επίσημη γνώμη του γενικού εισαγγελέα (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Όσον αφορά το προφορικό στάδιο (δημόσια ακρόαση), οι δικηγόροι των διαδίκων διαθέτουν τη δυνατότητα έκθεσης των επιχειρημάτων τους ενώπιον γενικού εισαγγελέα και δικαστών, οι οποίοι μπορούν να πραγματοποιήσουν ερωτήσεις. Στην περίπτωση κατά την οποία το Δικαστήριο κρίνει αναγκαία τη γνώμη του γενικού εισαγγελέα, τότε αυτή εκδίδεται μερικές εβδομάδες μετά την ακροαματική διαδικασία. Εν συνεχεία, ακολουθεί η διάσκεψη των δικαστών και η έκδοση της απόφασης. Στα πλαίσια του Γενικού Δικαστηρίου, η διαδικασία είναι παρόμοια. Οι διαφορές εντοπίζονται στο ότι α) δεν υπάρχουν γενικοί εισαγγελείς και β) οι υποθέσεις εκδικάζονται από τρεις δικαστές (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

       Η προσφυγή επιχειρήσεων ή ιδιωτών, στην περίπτωση που έχουν υποστεί πάσης φύσεως ζημία για την οποία ευθύνεται συγκεκριμένο όργανο της Ένωσης ή το προσωπικό του, καθίσταται εφικτή με δυο μεθόδους. Η πρώτη είναι με έμμεσο τρόπο, διαμέσου των εθνικών δικαστηρίων, τα οποία μπορούν κάλλιστα να λάβουν την απόφαση να παραπέμψουν την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ. Η δεύτερη είναι με άμεσο τρόπο, ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, στην περίπτωση κατά την οποία ο ιδιώτης ή η επιχείρηση θεωρούν ότι έχουν θιγεί ατομικά και άμεσα από συγκεκριμένη απόφαση οργάνου της Ένωσης. Αξίζει τέλος να σημειώσουμε ότι εάν κάποιος πιστεύει ότι οι αρχές οποιουδήποτε κράτους έχουν πράγματι παραβιάσει το δίκαιο της Ένωσης, τότε επιβάλλεται να ακολουθήσει την επίσημη διαδικασία υποβολής καταγγελίας. (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2013α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2013β), «1980-1999, Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Εποχή της Άνδρωσης και της Διεύρυνσης», Από τη Νέα Ευρώπη του Χίτλερ Στην Ευρωζώνη της Μέρκελ, Τόμος Α΄, Ιστορικό Αρχείο του «Επενδυτή», σελ. 76-95.

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Δικαστήριο (2018), «Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/court-justice_el (πρόσβαση στις 3/9/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018), «Ευρωπαϊκή Επιτροπή», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-commission_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο (2017), «Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/council-eu_el (πρόσβαση στις 4/9/18).