Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Η αμεσότερη δυνατή βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, η αποτελεσματική προστασία της ανθρώπινης υγείας, η συστηματική προώθηση συγκεκριμένων διεθνών μέτρων για την ταχεία αντιμετώπιση περιφερειακών ή παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων και η αρτιότερη δυνατή χρήση των φυσικών πόρων αποτελούν πρωτεύουσες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) τόσο για το παρόν, όσο και για το μέλλον (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Κοινή είναι πλέον η πεποίθηση ότι ο ήδη πολυβασανισμένος πλανήτης μας δεν «αντέχει» άλλο. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΕ του 2014, κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα δωδεκαπλασιάστηκε παγκοσμίως η χρήση ορυκτών καυσίμων και εξορύχτηκαν 34 φορές περισσότεροι υλικοί πόροι. Οι αριθμοί αυτοί αναμφίβολα προκαλούν δέος και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, μέχρι το 2050, η ζήτηση για τρόφιμα, ζωοτροφές και ίνες είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί κατά 70%. Το (τραγικό) συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι αν συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τους πόρους με τον παρόντα ρυθμό, τελικά θα χρειαστούμε περισσότερους από δυο πλανήτες για να μας συντηρήσουν (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Η τελευταία φράση ίσως να ακούγεται υπερβολική, αλλά τονίζουμε ότι τα στοιχεία που παρατίθενται είναι επίσημα, προέρχονται από την ΕΕ και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα. Δεν επιθυμούμε σε καμία περίπτωση να κινδυνολογήσουμε, αλλά δυστυχώς η εν γένει περιβαλλοντική κατάσταση παραμένει εξόχως προβληματική (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Στο σημείο αυτό, αξίζει να επισημάνουμε τις διαφορές αναφορικά με τις Ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές προκλήσεις ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, οι πολιτικές εστίαζαν κυρίως στη συστηματική προστασία των ειδών και τη σταδιακή ελάττωση της ρύπανσης, με απώτερη επιδίωξη τη γοργότερη δυνατή βελτίωση του πόσιμου νερού και της ποιότητας του αέρα (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Επί του παρόντος, οι πολιτικές είναι επικεντρωμένες όχι τόσο στην αποκατάσταση, όσο στην πρόληψη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Η παρούσα προσέγγιση λαμβάνει χώρα μέσω της (αρκετά επιτυχούς) διασύνδεσης μεταξύ των διαφόρων ειδικών ζητημάτων και την παγκόσμια διάστασή τους. Άρα λοιπόν, τομείς όπως λόγου χάριν η γεωργία, η αλιεία, οι μεταφορές, η ενέργεια, η έρευνα, η καινοτομία, η περιφερειακή ανάπτυξη και η εξωτερική βοήθεια «επιβάλλεται» να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις πάσης φύσεως περιβαλλοντικές συνέπειες της πολιτικής και των χρηματοδοτικών αποφάσεών τους (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Διαμέσου των μελετών μας τολμούμε να ισχυριστούμε ότι η ομαλή ενσωμάτωση της (ζωτικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον του πλανήτη) περιβαλλοντικής διάστασης στις άλλες πολιτικές θα εξασφαλίσει με λίαν ικανοποιητικό τρόπο μια περισσότερο «συνεκτική» προσέγγιση της καταπολέμησης των περιβαλλοντικών προβλημάτων και θα αυξήσει σημαντικά τις συνέργειες (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Το 2014, έλαβε χώρα μια πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση για το περιβάλλον με άκρως ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, το 95% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θεωρεί την περιβαλλοντική προστασία σημαντική γι’ αυτούς προσωπικά. Περίπου τα τρία τέταρτα συμφώνησαν ότι η περιβαλλοντική προστασία πράγματι δύναται να προάγει την οικονομική ανάπτυξη και περισσότεροι από τα τρία τέταρτα συμφωνούν ότι η Ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι απαραίτητη για την περιβαλλοντική προστασία στη χώρα τους. Αναμενόμενα, οι περισσότεροι εξέφρασαν την άποψη ότι ανησυχούν για τη ρύπανση των υδάτων και του αέρα, την αύξηση των αποβλήτων και την εξάντληση των φυσικών πόρων (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Το συμπέρασμα που εξάγουμε από τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση είναι ότι πράγματι η περιβαλλοντική πολιτική της Ένωσης γίνεται αποδεκτή με θετικό τρόπο από τους πολίτες της. Τούτο αποτελεί μια σαφή επιβράβευση για την ΕΕ, αλλά παράλληλα δημιουργεί μεγαλύτερες ευθύνες για ένα καλύτερο και πιο «πράσινο» μέλλον (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

ΠΗΓΕΣ 

Βασιλείου, Ιωάννης (2014α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest).  

Βασιλείου, Ιωάννης (2014β), Το Παρόν και το Μέλλον της Γεωργικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Ευρωπαϊκή Ένωση και Ενέργεια-Η Πορεία προς το 2050-Σκέψεις, Ιδέες και Συμπεράσματα (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Κλιματική Αλλαγή: Διαχειρίσιμο Πρόβλημα ή Αργός Θάνατος του Πλανήτη-Ρόλος και Δράσεις της Ε.Ε. έως το 2050-Οι Επιπτώσεις στην Ελλάδα (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017γ), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest).

Dybas, Cheryl Lyn (2006), “On a Collision Course: Ocean Plankton and Climate Change”, BioScience, 56 (8), σελ. 642-646.

Ευρωπαϊκή Ένωση (2014), «Η Ευρωπαϊκή Ένωση με Απλά Λόγια-Περιβάλλον», διαθέσιμο σε https://publications.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/3456359b-4cb4-4a6e-9586-6b9846931463 (πρόσβαση στις 21/8/18). 

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Περιβάλλον», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/environment_el (πρόσβαση στις 17/8/18).

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου-8^η κοινοβουλευτική περίοδος-Ιούλιος 2018-Παράρτημα V: Αρμοδιότητες των Μονίμων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών-VIII. Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφαλείας των Τροφίμων», διαθέσιμο σε http://www.europarl.europa.eu/sides/getLastRules.do?language=el&reference=RESP-ENVI (πρόσβαση στις 18/8/18).

Oxtoby, David W. (2008), “Biologists and Carbon Neutrality”, BioScience, 58 (5), σελ. 382-383.

Travis, J. M. J. (2003), “Climate Change and Habitat Destruction: A Deadly Anthropogenic Cocktail”, Proceedings: Biological Sciences, 270 (1514), σελ. 467-473.