Λεηλασία και στα ζωτικά μας όργανα! Γράφει ο Γιώργος Παπαθανασόπουλος

Στον ορυμαγδό της κοινωνικής εξέγερσης κατά των νέων φορομπηχτικών μέτρων απαρατήρητη πέρασε η ψήφιση από τη Βουλή του Νόμου 3984/27-62011, με τον οποίο καθιερώνεται το απάνθρωπο μέτρο της «εικαζόμενης συναίνεσης» στη δωρεά ζωτικών οργάνων από τον κάθε πολίτη. Η λεηλασία στη ζωή επεκτείνεται και στο θάνατο μας!

Ο Νόμος* προβλέπει τη δυνατότητα αφαίρεσης ζωτικών οργάνων ( ήπαρ, οφθαλμός, καρδιά, νεφροί κ.λ.π.) από υποψήφιο δότη, χωρίς να απαιτείται η δική του συναίνεση, ή η συναίνεση των συγγενών του! Για να μη γίνει η λεηλασία ο Νόμος επιβάλλει ο πολίτης, εν ζωή, να καταθέσει δήλωση στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, με την οποία να εκφράζει την άρνηση του να αφαιρεθούν τα ζωτικά όργανα του.

Η αρπαγή των ζωτικών οργάνων από τους πολίτες, με βάση την «εικαζόμενη συναίνεση», επιχειρήθηκε να ψηφιστεί στη Βουλή και όταν ήταν Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία. Τότε εξεγέρθηκαν ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, άλλοι επιστημονικοί και κοινωνικοί φορείς και η διάταξη δεν πέρασε. Η άποψη όλων ήταν πως η δωρεά των οργάνων για τις μεταμοσχεύσεις πρέπει να είναι αποτέλεσμα της βούλησης του ελεύθερου ανθρώπου και επομένως, αντίθετα από την «εικαζόμενη συναίνεση»,  δότης πρέπει να είναι μόνο όποιος δηλώνει εν ζωή τη θέληση του αυτή. Επίσης, μετά θάνατο, κι εφόσον δεν έχει εκφράσει τη διάθεση του να είναι δότης, το λόγο έχουν οι συγγενείς του, στους οποίους απαιτείται σεβασμός στη θέληση τους.  

Τη φορά αυτή στην ψήφιση του Νόμου οι αντιδράσεις ήσαν χλιαρές έως ανύπαρκτες. Από την Εκκλησία και την αρμόδια Επιτροπή Βιοηθικής δεν υπήρξε οποιαδήποτε αντίδραση. Ο Πρόεδρος της, Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος, ως πρόσωπο, έγραψε τον περασμένο Απρίλιο ένα σύντομο άρθρο σε κυριακάτικη εφημερίδα και πέραν τούτου ουδέν. Επίσης καμία αντίδραση από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και από τις Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γιατρός, μέλος του ΙΣΑ, σχολιάζοντας την έλλειψη αντίδρασης στην ψήφιση του Νόμου μας είπε ότι, δυστυχώς, η ωφελιμιστική και μηχανιστική αντίληψη για τη ζωή και τον άνθρωπο φαίνεται ότι κυριαρχεί στην κοινωνία σήμερα και ότι  ακόμη και όσοι έχουν διαφορετικές αντιλήψεις αποδέχονται σιωπηρά και μοιρολατρικά αυτή την πραγματικότητα.   

Ο Νόμος 3984  δεν παραβιάζει μόνο τη θέληση του πολίτη και τη διάθεση των συγγενών του. Παρά τις δικλείδες ασφαλείας που λεκτικά βάζει ανοίγει παράθυρα στην εκμετάλλευση πτωχών και σε απόγνωση ευρισκόμενων ανθρώπων, στην εμπορία των οργάνων και στον αυθαίρετο προσδιορισμό των κριτηρίων, με βάση τα οποία ο δότης θεωρήθηκε νεκρός και του αφαιρέθηκαν το ή τα ζωτικά όργανα.

Ο ορισμός του θανάτου στηρίζεται σε απόφαση του ΚΕ.Σ.Υ «περί διάγνωσης του εγκεφαλικού θανάτου» που ελήφθη το 1985 ( Απόφαση 9 της 21/21.3.1985), δηλαδή πριν από 26 χρόνια, όταν η Επιστήμη αυτά τα χρόνια έχει κάνει στον τομέα αυτό μεγάλα βήματα κι έχουν προκύψει πολλές αμφισβητήσεις στα τότε δεδομένα. Επίσης όσο κι αν γίνεται μια προσπάθεια αντικειμενικοποίησης του εγκεφαλικού θανάτου, η ανάγκη ταχείας διάγνωσης και σύντομης διαδικασίας δίνει κεντρικό ρόλο στον γιατρό, που τον διαπιστώνει και στην επιστημονική ευθύνη, που τον συνέχει. Ακόμη η επέκταση της αφαίρεσης των οργάνων σε ΝΠΙΔ και σε ιδιωτικές κλινικές είναι ακόμη ένα ζήτημα για το πόσο εξασφαλίζεται η νομιμότητα και η δεοντολογία στις μεταμοσχεύσεις.  Ένα τέτοιος προβληματισμός εκφράζεται σε Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που αναγνώστηκε στην 63η Παγκόσμια Συνέλευση του. Σ’ αυτήν εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζεται ότι η εικαζόμενη συναίνεση δίδει τη δυνατότητα σε ασυνείδητους γιατρούς να εγκληματίσουν και να οδηγήσουν στο θάνατο ασθενείς, για να πάρουν τα όργανα τους και να τα  δώσουν σε δικούς τους ασθενείς, από τους οποίους θα έχουν πληρωθεί αδρά.

Προς αποτροπή τέτοιων εγκληματικών ενεργειών ο ΠΟΥ εξέδωσε Κύρια Κατευθυντήρια Γραμμή, σύμφωνα με την οποία οι ιατροί που διαπιστώνουν το θάνατο ενός ασθενούς δεν πρέπει να είναι εκείνοι που θα παραλάβουν τα όργανα του και θα προβούν στη μεταμόσχευση. Αυτό αναγράφεται και στο Νόμο 3984, αλλά κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει τη συνεννόηση...

Σημειώνεται ότι η «εικαζόμενη συναίνεση» στη Γαλλία, που έχει εφαρμοστεί, δεν έχει καθόλου θετικά αποτελέσματα.  Ο βουλευτής Υβ Ντετραίν, σε ερώτηση του προς τη Γερουσία της Γαλλίας και προς την Υπουργό Υγείας, επισημαίνει ότι η δωρεά οργάνων δεν είχε τα αριθμητικά αποτελέσματα, που ανέμεναν οι εμπνευστές του μέτρου της εικαζόμενης συναίνεσης.  Κατά την άποψη του βουλευτή η ανάπτυξη των δωρεών θα επιτευχθεί μόνο με τη σωστή πληροφόρηση της κοινής γνώμης και το σεβασμό της θέλησης του νεκρού και των συγγενών του, των οποίων οπωσδήποτε πρέπει να ζητείται η συναίνεση.  Ακόμη και σε χώρες που τεχνολογικά είναι στην παγκόσμια πρωτοπορία, όπως οι ΗΠΑ, η Ολλανδία, η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία, δεν ισχύει παρόμοιο μέτρο, αλλά απαιτείται η συναίνεση του ιδίου του δότη ή των συγγενών του.  Επίσης  χώρες που δεν ισχύει η εικαζόμενη συναίνεση είναι όλες της Νότιας Αμερικής, η Δανία, και η Ιρλανδία. Εξάλλου από τις χώρες που έχει ψηφιστεί ο Νόμος για την «εικαζόμενη συναίνεση» η Ιταλία και η Ισπανία, στην πράξη λαμβάνουν υπόψη τη θέληση των συγγενών του δότη.  

Ο Νόμος προβλέπει ότι η εφαρμογή του θα αρχίσει από την 1η Ιουνίου 1913, «για να υπάρξει αρκετός χρόνος για την ενημέρωση των πολιτών».

Έως τότε η Εκκλησία και οι άλλοι φορείς οφείλουν να αγωνιστούν για την απόσυρση του Νόμου και παράλληλα να προβούν στη δική τους ενημέρωση προς τους πολίτες. Είναι μια ευκαιρία ακόμη για να δείξουν ότι ως ταγοί της κοινωνίας δεν έχουνε αυτοκαταργηθεί. 

 

*Τί προβλέπει ο Νόμος 3984/27-6-2011. ΦΕΚ 150

Αρθρο 9

Παράγραφος 2
«Η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεση του, σύμφωνα με την παράγραφο 3».

Παράγραφος 3
«Στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τηρείται αρχείο, όπου καταχωρίζονται οι δηλώσεις πολιτών περί αντίθεσης τους στην αφαίρεση οργάνων τους μετά θάνατο».