Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Επί του παρόντος, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αισίως χαρακτηρίζεται από 24 επίσημες γλώσσες (αγγλικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά, δανικά, ελληνικά, εσθονικά, ιρλανδικά, ισπανικά, ιταλικά, κροατικά, λετονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά και φινλανδικά). Τούτη η πολυμορφία είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη, αφού ουσιαστικά φανερώνει με τον πλέον έκδηλο τρόπο έναν εξαιρετικής σημασίας πολιτισμικό συνδυασμό. Επιπλέον, το ευρύτατο αυτό γλωσσικό φάσμα αναμφίβολα υπογραμμίζει την ικανότητα της ΕΕ να «ενώνει» πολλούς διαφορετικούς λαούς δίχως τον εφιάλτη των κοινωνικών διακρίσεων (Βασιλείου, 2014· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Πληροφορίες, 2018· European Commission, 2018).

       Επίσης, εντός της Ένωσης παρατηρούμε περισσότερες από 60 περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, οι οποίες ομιλούνται από σχεδόν 40 εκατομμύρια άτομα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων γλωσσών αποτελούν τα γερμανοεβραϊκά (γίντις), τα φριζικά, τα καταλανικά, τα βασκικά, τα ουαλικά και τα λαπωνικά (Βασιλείου, 2014· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2012 και 2018)

       Αναφορικά με αυτές τις γλώσσες, αξίζει να σημειώσουμε ότι τόσο η στήριξή τους, όσο και το νομικό καθεστώς εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κυβερνήσεων των κρατών-μελών, αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ασκεί συνεχή διάλογο μαζί τους. Θεμελιώδεις επιδιώξεις της Ένωσης καθίστανται αφενός η αποτελεσματική προστασία της πολυμορφίας και αφετέρου η συστηματική υποστήριξη και προώθηση της εκμάθησης ξένων γλωσσών (Βασιλείου, 2014· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2012 και 2018).

       Υπογραμμίζουμε ότι ένας ζωτικής σημασίας στόχος της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την πολυγλωσσία είναι κάθε πολίτης της Ένωσης να δύναται να ομιλεί δυο ξένες γλώσσες. Είναι σαφές ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών μπορεί μεταξύ άλλων να βοηθήσει στα πλαίσια της βελτίωσης των επαγγελματικών προοπτικών και της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, ενώ αξίζει να σημειώσουμε ότι ο γλωσσικός κλάδος θεωρείται ως ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους της οικονομίας. Το γεγονός αυτό δε θα πρέπει επ’ ουδενί να περάσει απαρατήρητο, ειδικά στις δύσκολες μέρες που διανύουμε (Βασιλείου, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2012 και 2018).

       Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι σύμφωνα με μια εμπεριστατωμένη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου το 2012 για τους Ευρωπαίους και τις γλώσσες που μιλούν, το 98% εξάρει τη σημασία της γνώσης ξένων γλωσσών για το μέλλον των παιδιών τους, το 88% θεωρεί τη γνώση ξένων γλωσσών ιδιαιτέρως χρήσιμη για τους ίδιους, το 77% τάσσεται υπέρ της βελτίωσης των γλωσσικών δεξιοτήτων και το 72% επικροτεί την εκμάθηση τουλάχιστον δυο ξένων γλωσσών (Βασιλείου, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2012 και 2018).

       Στο σημείο αυτό επιβάλλεται να αναφερθούμε στο πρόγραμμα Erasmus+, το οποίο δημιουργήθηκε από την ΕΕ για να συμβάλλει ενεργά στους ιδιαιτέρως νευραλγικούς τομείς της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης (Βασιλείου, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Erasmus+, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018).

       Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, το Erasmus+ δίχως την παραμικρή δόση υπερβολής αποτελεί εν δυνάμει πηγή κεφαλαίων για συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με σκοπό τόσο την αποτελεσματική προστασία, όσο και τη λειτουργική προαγωγή της εκμάθησης των γλωσσών των μειονοτήτων. Η πρωτοβουλία τούτη, μεταξύ άλλων, συμβάλλει με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και στον συνεχή και συνεπή αγώνα της Ένωσης ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό και τις πάσης φύσεως διακρίσεις (Βασιλείου, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Erasmus+, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018).

       Οι πολίτες της Ένωσης διαθέτουν τη δυνατότητα να στέλνουν έγγραφα στα όργανα σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα και βεβαίως να λαμβάνουν απαντήσεις στην ίδια γλώσσα. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι οι κανονισμοί και λοιπά νομοθετικά έγγραφα της Ένωσης δημοσιεύονται σε κάθε μια από τις επίσημες γλώσσες εκτός από τα ιρλανδικά (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Πληροφορίες, 2018).

       Έμφαση δίνεται στη λεπτομέρεια ότι μονάχα οι κανονισμοί που εκδίδονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ μεταφράζονται στα ιρλανδικά. Πάντως, όσον αφορά τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των πολιτών στο Κοινοβούλιο, αυτοί δύνανται να ομιλούν σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα. Παράλληλα, στα πλαίσια των συνεδριάσεων τόσο του Συμβουλίου της ΕΕ, όσο και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρέχεται διερμηνεία σε όλες τις επίσημες γλώσσες (Βασιλείου, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Πληροφορίες, 2018· European Commission, 2018).

       Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα όργανα της Ένωσης απασχολούν σχεδόν 4.300 μεταφραστές και 800 διερμηνείς ως μόνιμους υπαλλήλους, ενώ το εκτιμώμενο κόστος διερμηνείας και μετάφρασης σε όλα τα θεσμικά όργανα της Ένωσης ανέρχεται σε κάτι λιγότερο από το 1% του ετήσιου γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης (Βασιλείου, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Πληροφορίες, 2018· European Commission, 2018).

       Η Ένωση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκμάθηση ξένων γλωσσών και προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, η ομάδα εργασίας για τις γλώσσες στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση από το 2011 μέχρι το 2013 εκπόνησε μια εξέχουσας σημασίας εργασία, η οποία συμπεριλήφθηκε στην έκθεση του 2014 για καινοτόμες, επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους επιτάχυνσης της εκμάθησης γλωσσών (Improving the effectiveness of language learning: CLIL and computer assisted language learning). Στη συγκεκριμένη έκθεση εξετάστηκαν με συστηματικό τρόπο τόσο η εκμάθηση ξένων γλωσσών με τη βοήθεια υπολογιστή (CALL), όσο και η ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας (CLIL) (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2014 και 2018).

       Είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι η Ένωση θα συνεχίσει τις προσπάθειές της όσον αφορά την προστασία της γλωσσικής πολυμορφίας και την ενθάρρυνση για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, αφού όπως είδαμε αποτελούν ζωτικής σημασίας συνιστώσες για ένα πιο αισιόδοξο μέλλον σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.   

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Erasmus+ (2018), “European Commission-Erasmus+-The Plus of Erasmus+”, διαθέσιμο σε http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/ (πρόσβαση στις 10/7/18).  

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Πολυγλωσσία», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/multilingualism_el (πρόσβαση στις 9/7/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Πληροφορίες (2018), «Διοικητικές υπηρεσίες της ΕΕ-Προσωπικό, γλώσσες και γραφεία», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/figures/administration_el (πρόσβαση στις 10/7/18).

European Commission (2012), “Europeans and their languages”, Special Eurobarometer 386, διαθέσιμο σε http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/ebs/ebs_386_en.pdf (πρόσβαση στις 10/7/18).

European Commission (2014), “Improving the effectiveness of language learning: CLIL and computer assisted language learning”, Report submitted by ICF, διαθέσιμο σε http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/repository/languages/library/studies/clil-call_en.pdf (πρόσβαση στις 10/7/18).

European Commission (2018), «Εκπαίδευση και Κατάρτιση-Πολυγλωσσία», διαθέσιμο σε http://ec.europa.eu/education/policy/multilingualism_el (πρόσβαση στις 10/7/18).