Γράφει η
Ελένη Καρασαββίδου

Απέραντα δάση της νέας γης μέσα του 19ου αιώνα: Η εκπληκτική μίξη του κοινωνικοπολιτικού και πολιτιστικού κινήματος του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού με την κοσμοαντίληψη  των ιθαγενών Ινδιάνων, η ματωμένη εποποιία προς την Δύση μαζί με τον «πολιτισμό» που ερχόταν, η έντονη κριτική στην άναρχη εκβιομηχάνιση, το προφητικό ένστικτο κάποιων ποιητικών ψυχών που άκουγαν τα ποδοβολητά των επόμενων δεκαετιών στο χώμα, γέννησαν τον Αμερικάνικο τρανσενταλισμό, την πρώτη απόπειρα η οικολογική συνείδηση να συγκροτηθεί και να θεσμιστεί πολιτικά κρίνοντας ως αφορμή κι ως παραβολή το σύνολο της κοινωνίας και των εκμεταλλευτικών της σχέσεων με τους άλλους και με τα άλλα.

Ο Γουίτμαν, ο Θόρροου, ο Έμερσον, η Ντίκινσον,  παρήγαγαν μερικές από τις συγκλονιστικότερες λογοτεχνικές στιγμές παγκοσμίως (τι να λέμε τώρα…), με λέξεις γνήσιες γιατί έβγαιναν όχι από το χέρι τους αλλά από την ζωή τους κι επηρέασαν βαθιά την λογοτεχνία παγκόσμια (μηδέ της Ελλάδας εξαιρουμένης από τον Σικελιανό ως τον Σεφέρη). Μπορεί η μικρόνοια κάποιων που ταύτιζαν την πολιτική Αμερική (ή μάλλον την κυρίαρχη εκδοχή της πολιτικής Αμερικής αφού δεν είναι μία) με την πολιτιστική Αμερική (που ούτε κι αυτή είναι συνεκτικός μονόλιθος) να μην επέτρεψε να γνωρίσουμε την δεύτερη σε βάθος, μπορεί η Αμερικάνικη αριστερά (που ούσα αντιγραφειοκρατική έθεσε το ζήτημα όχι του τι λες αλλά του πώς ζεις) να ενόχλησε τους πολιτικάντηδες της αριστεροσύνης, και να μην εμπλουτίσαμε ποτέ όσο έπρεπε τον ορίζοντα μας πλαταίνοντας την οπτική μας και βαθαίνοντας την σκέψη και άρα την πολιτική πρακτική μας, αλλά η σημαντικότητα του βιοκεντρισμού, της πολιτικής οικολογίας, της βαθύτερης επανάστασης που θα ξεφεύγει από την ρητορική και θα αφορά την στάση απέναντι στο αδύναμο άλλο (άνθρωπο, ζώο ή πλάσμα), όχι μόνο παραμένει, αλλά επικαιροποιείται όσο ποτ’ε σε έναν πλανήτη που πεθαίνει παίρνοντας μας μαζί του.

Σαν σήμερα λοιπόν απεβίωσε η Έμιλυ Ντίκινσον, η με πολλές ιδιαιτερότητες που δυσκολεύουν την απόλυτη κατάταξη αλλά δεν την αίρουν, εκπρόσωπος του τρανσενταλισμού. Στην Μνήμη της αφιερώνω σε όλους τους μάχιμους ακτιβιστές που τα βάζουν αυτήν την στιγμή με τον κορπορατισμό των μεγάλων εταιριών και την βολή των μικρών πολιτών όπου γης κάποιους από τους στίχους τους δικούς της και των «συνοδοιπόρων της»  που μετέφρασα (ελεύθερα) πριν λίγα χρόνια:

if I can stop one heart from breaking,

I shall not live in vain;

If I can ease one life the aching,

Or cool one pain,

Or help one fainting robin

Unto his nest again,

I shall not live in vain.

Εάν μπορώ να προστατέψω μια καρδιά απ το να ραγίσει

Δε θα χω έρθει ανώφελα στη ζήση

Αν μπορώ να απαλύνω μια ζωή που καταρρέει

Ή να γιατρέψω μια ψυχή που μες στον πόνο ρέει

Ή έναν φασιανό που αργοπεθαίνει να γυρίσω στη φωλιά

Τότε θαρρώ δε θα χω ζήσει μάταια

Do not go where the path may lead

go instead where there is no path and live a trail

*

Infancy is the Perpetual Messiah

*

Μην πηγαίνεις όπου το μονοπάτι σε οδηγεί,

πάνε αντίθετα εκεί

που δεν υπάρχει μονοπάτι

κι άφησε ένα αχνάρι

*

Η νιότη είναι ο διαρκώς επανερχόμενος Μεσσίας

Rapf Waldo Emerson

It is time to explain myself—let us stand up.

What is known I strip away,

I launch all men and women forward with me into the Unknown.

The clock indicates the moment—but what does eternity indicate?

We have thus far exhausted trillions of winters and summers,

There are trillions ahead, and trillions ahead of them.

Births have brought us richness and variety,

And other births will bring us richness and variety.

I do not call one greater and one smaller,

That which fills its period and place is equal to any..

*

're-examine all you have been told in school or church or in any book, and dismiss whatever insults your own soul

*

Oxen that rattle the yoke and chain or halt in the leafy shade, what is that you express in your eyes? It seems to me more than all the print I have read in my life.

*

Είναι καιρός να εξηγηθώ

μαζί να σηκωθούμε να ζητήσω

Αυτό που είναι γνωστό το αποδιώχνω

και καλώ όλους τους άνδρες και τις γυναίκες μαζί μου στο άγνωστο

Το ρολόι δείχνει την στιγμή- αλλά τι η αιωνιότητα δείχνει;

Έχουμε εξαντλήσει τρισεκατομμύρια από χειμώνες και καλοκαίρια

και τρισεκατομμύρια ίσως να στέκονται μπροστά μας

κι οι γέννες μας έφεραν πλούτο και ποικιλότητα

όπως κι οι άλλες γέννες

Μα εγώ δεν ονομάζω το ένα πράγμα πιο μικρό

και τ’ άλλο πιο μεγάλο

το κάθε τι που καλύπτει την θέση του στον κόσμο και στην εποχή του

είναι ολότελα ίσο με οποιοδήποτε άλλο..

*

Κρίνε ξανά

οσα άκουσες στους ναούς και στα σχολειά

και διώξε ότι προσβάλλει την ψυχή σου

…

Γελάδι! που στενάζεις στο ζυγό και σέρνεις την αλυσίδα

τι θέλεις να μου πεις με τα μάτια σου;

μου φαίνεται σαν πιο σημαντικό από ό,τι διάβασα στη ζωή μου…

Walt Whitman

Do not be too moral. You may cheat yourself out of much life so. Aim above morality. Be not simply good, be good for something.

*

I saw deep in the eyes of the animals the human soul look out upon me. I saw where it was born deep down under feathers and fur, or condemned for a while to roam four-footed among the brambles, I caught the clinging mute glance of the prisoner and swore that I would be faithful.

*

Μην είσαι υπερβολικά ηθικός, μπορεί να ξεγελάσεις τον εαυτό σου από τη ζωή έτσι.

Στόχευσε στο να είσαι παραπάνω ηθικός. Στο να μην είσαι καλός αλλά στο να είσαι καλός για κάποιον.

*

Κοίταξα βαθιά στα μάτια των ζώων την ανθρώπινη ψυχή να με κοιτά.

Την είδα να γεννιέται βαθιά χωμένη σε γούνες και φτερά

καταδικασμένη ανάμεσα στα γκρέμια στα τέσσερα να περπατά

κι έπιασα του φυλακισμένου πλάσματος την σιωπηρή ματιά

κι ορκίστηκα να τα υπηρετώ πιστά

Henry David Thoraue

Σήμερα, ιδίως σήμερα που τα δικαιώματα των αδύναμων καταρρέουν, μα κι ο παγετώνας της Ανταρκτικής λιώνει ραγδαία και οι μέλισσες εξαφανίζονται (με ευθύνη τόσο ενός ανερμάτιστου κι ακραίου καπιταλισμού που τρώει τον πλανήτη όσο και των πολιτών όλων των ιδεολογιών που –συχνά- αλλιώς ρητορεύουν μα βολεύονται «στα μαξιλαράκια του συστήματος» ώστε να καταπιέσουν τους ακόμα πιο κάτω και τα ακόμη πιο αδύναμα), ο τρανσενταλισμός θέτει  το στοίχημα πως ή θα σωθούν όλα τα πλάσματα μαζί ή δεν θα σωθούν καθόλου. Και σου λέει πως η συνείδηση σου (η συνείδηση μου) έρχεται μέσα από τον καθρέφτη του άλλου πλάσματος ανεξάρτητα από το φύλο, την φυλή, την τάξη, την σεξουαλικότητα, το πόσα ή τι πόδια έχει, δέρμα γούνα ή φτερά και σου θέτει πάντα, παρά τις παραλλαγές του, κρυμμένο βαθιά πίσω από τις πολιτικοκοινωνικές αφηγήσεις,  το ίδιο ερώτημα: Τι είδους άνθρωπος είσαι; Σε τι κόσμο θέλεις τα παιδιά σου να ζήσουν. Το σανσκριτικό «Εσύ είσαι Εκείνο» (προχώρημα του Δυτικού/νεοτερικού Εσύ είσαι ο άλλος) απαντά μεστά, αρκεί να μπορέσεις να το ανακαλύψεις και να παλέψεις γι’ αυτό. Τότε θαρρώ δεν θα χουμε ζήσει μάταια.

https://tvxs.gr/news/blogarontas/tote-tharro-de-tha-xo-zisei-mataia