Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι γεγονός ότι έχουν δεσμευθεί όσον αφορά την ορθολογική λειτουργία δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών και αντιλαμβανόμαστε ότι η δέσμευση τούτη παραπέμεπει σε πολλές σημαίνουσες προεκτάσεις (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Σύμφωνα με τη συνθήκη του Άμστερνταμ, οι δημόσιες ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες πράγματι ικανοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο συγκεκριμένες κοινωνικές, πολιτιστικές και δημοκρατικές ανάγκες (οι οποίες δεν καλύπτονται από την αγορά) και, επιπροσθέτως, καταφέρνουν να επιτύχουν την αποτροπή της απόλυτης κυριαρχίας ενός ή λίγων ισχυρών παραγόντων στο συγκεκριμένο κλάδο. Η συνιστώσα αυτή μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως ζωτικής σημασίας απ’ όποια πλευρά και αν το εξετάσουμε (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Σαν συνέπεια, λοιπόν, τονίζουμε ότι οι εκάστοτε κρατικές επιχορηγήσεις προς τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς ουσιαστικά εξαιρούνται από τους αυστηρούς κανόνες αναφορικά με τις κρατικές επιδοτήσεις. Ξεκαθαρίζουμε όμως ότι αυτό γίνεται υπό τον όρο ότι η χρηματοδότηση χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος και αποφεύγει να θέσει σε «μειονεκτική» θέση τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς. Η λεπτομέρεια τούτη δε θα πρέπει επ’ ουδενί να περάσει απαρατήρητη, αφού μπορεί να δώσει απαντήσεις σε δεκάδες ερωτήματα που ενδεχομένως να γεννηθούν στα πλαίσια του ευρύτερου φάσματος των κρατικών επιδοτήσεων (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Ο σεβασμός της ΕΕ προς την εν γένει Ευρωπαϊκή κινηματογραφική κληρονομιά καταδεικνύεται σαφώς μέσω της έκδοσης ειδικής σύστασης προς τα κράτη-μέλη, σύμφωνα με την οποία ζητείται η συστηματική καταλογοποίηση, η ορθολογική διατήρηση και η αποκατάσταση της εν λόγω κινηματογραφικής κληρονομίας, με απώτερο σκοπό την αποτελεσματική μεταβίβαση στις επόμενες γενιές (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Η Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας (CULT) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Συμβούλιο Παιδείας, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, η Επιτροπή «Κοινωνική Πολιτική, Εκπαίδευση, Απασχόληση, Έρευνα και Πολιτισμός» (SEDEC) της Επιτροπής των Περιφερειών, ο Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού (EACEA) και το Ευρωπαϊκό κέντρο παρακολούθησης του οπτικοακουστικού τομέα διαδραματίζουν κομβικής σημασίας ρόλους στο ευρύτατο φάσμα του οπτικοακουστικού τομέα και των μέσων μαζικής ενημέρωσης (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου, θα εστιάσουμε στον πολυσχιδή ρόλο της CULT. Η συγκεκριμένη επιτροπή καθίσταται αρμόδια για όλες ανεξαιρέτως τις πολιτιστικές πτυχές της Ένωσης, όπως λόγου χάριν την πολιτιστική κληρονομιά, τη διάδοση του πολιτισμού, την πολιτιστική/γλωσσική πολυμορφία, την  εκπαίδευση, τη νεολαία, τις πολιτιστικές/εκπαιδευτικές πτυχές της κοινωνίας της πληροφορίας, την πολιτική στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων και τον αθλητισμό, ο οποίος αναμφισβήτητα συνδέεται ποικιλοτρόπως τόσο με τον πολιτισμό, όσο και με τον οπτικοακουστικό τομέα (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Στα πλαίσια των ανωτέρω τομέων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει ακριβώς τις ίδιες δικαιοδοσίες με τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών αναφορικά με ζητήματα θέσπισης καινούργιων νόμων και εποπτείας των προγραμμάτων της Ένωσης. Επισήμανσης χρήζει το γεγονός ότι στις αρμοδιότητες της CULT συμπεριλαμβάνονται το Erasmus+, η «Δημιουργική Ευρώπη» και το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους Πολίτες» (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Παράλληλα, η CULT επιδίδεται τακτικά σε ειδικές διοργανώσεις δημοσίων ακροάσεων, με επιδίωξη τη συστηματική συγκέντρωση στοιχείων από συγκεκριμένους εμπειρογνώμονες από όλους τους τομείς που φυσικά εμπίπτουν στις εν γένει αρμοδιότητές της (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

       Από όλα τα προαναφερθέντα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας αποτελούν πρωτεύουσας σημασίας συνιστώσες στα πλαίσια της ΕΕ. Η τελευταία προσπαθεί με ποικίλους τρόπους να παράσχει σημαντική βοήθεια σε όλους όσους δραστηριοποιούνται στους εν λόγω τομείς, από τις τοπικές κοινότητες που επιζητούν να προβάλλουν την πολιτιστική τους κληρονομιά, μέχρι τους βραβευμένους κινηματογραφικούς παραγωγούς. Παρά την οικονομική κρίση, οι πρωτοβουλίες της Ένωσης ήδη στέφονται με επιτυχία και φυσικά ελπίζουμε σε ανάλογη συνέχεια (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· European Commission/AVMSD, 2018· European Commission/Audiovisual, 2018· European Commission/Creative Europe, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Ευρωπαϊκή Ένωση (2014), «Η Ευρωπαϊκή Ένωση με Απλά Λόγια-Πολιτιστικός και οπτικοακουστικός τομέας», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/audiovisual-media_el (το έγγραφο περιέχεται σε αυτήν την ιστοσελίδα) (πρόσβαση στις 31/7/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Οπτικοακουστικός τομέας και μέσα μαζικής ενημέρωσης», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/audiovisual-media_el (πρόσβαση στις 31/7/18).

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Επιτροπές-Πολιτισμός και Παιδεία (CULT)», διαθέσιμο σε http://www.europarl.europa.eu/committees/el/CULT/home.html (πρόσβαση στις 3/8/18).

European Commission/AVMSD (2018), “Digital Single Market-Policy-Audiovisual Media Services Directive (AVMSD)”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/digital-single-market/audiovisual-media-services-directive-avmsd (πρόσβαση την 1/8/18).

European Commission/Audiovisual (2018), “Digital Single Market-Policy-Audiovisual and other media content”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/digital-single-market/audiovisual-and-other-media-content (πρόσβαση την 1/8/18).

European Commission/Creative Europe (2018), “Creative Europe”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/programmes/creative-europe (πρόσβαση την 1/8/18).