Τους στρατηγικούς στόχους και τους βασικούς άξονες δράσης του νεοσυσταθέντος Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας παρουσίασε η Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο-Εντευκτήριο «Κ. Παλαμάς» του Ιδρύματος (Ακαδημίας και Σίνα).

Στην εκδήλωση παρίσταντο τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης του Κέντρου που αποτελείται από τον Καθηγητή Πέτρο Σφηκάκη (Πρόεδρο της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Πρόεδρο του Συμβουλίου Διοίκησης του Κέντρου), τον Καθηγητή Γεώργιο Κόλλια (Ακαδημαϊκό και Πρόεδρο τη Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου), τον Καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Δημόπουλο (Πρύτανη του ΕΚΠΑ), τον Καθηγητή Μιχαήλ Κουτσιλιέρη (Διευθυντή του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), τον Καθηγητή Βασίλειο Γοργούλη (Διευθυντή του Εργαστηρίου Ιστολογίας και Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), τον Καθηγητή Αριστείδη Ηλιόπουλο (Διευθυντή του Εργαστηρίου Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), τον Καθηγητή Νικόλαο Νικητέα (Διευθυντή του Κέντρου Πειραματικής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ) και τον Καθηγητή Παναγιώτη Παναγιωτίδη (Διευθυντή της Μονάδας Μοριακής Διαγνωστικής στην Αιματολογία Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ). Επίσης, παρίσταντο ―εκ μέρους του Αναπληρωτή Υπουργού κ. Φωτάκη― ο Διευθυντής κ. Χουρδάκης, πολλά μελή ΔΕΠ και ερευνητές, καθώς και εκπρόσωποι Ερευνητικών, Κοινωφελών Ιδρυμάτων και φαρμακευτικών εταιρειών.

Η έννοια της Ιατρικής Ακριβείας ―που αναφέρεται στην εξατομικευμένη ιατρική περίθαλψη με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά των ασθενών, και την κατάταξή τους σε υποομάδες με βάση παράγοντες όπως η επιθετικότητα της ασθένειας ή η προβλεπόμενη ανταπόκριση στη θεραπεία― έχει πλέον αναδειχθεί ως η κατεύθυνση του μέλλοντος για την καλύτερη κατανόηση, την πρόληψη και τη θεραπεία των ανθρώπινων νόσων.

Η Ιατρική Ακριβείας βασίζεται στη σύνθεση πληροφοριών μεγάλης κλίμακας που προέρχονται από διαφορετικές πηγές, όπως οι τεχνολογίες γονιδιωματικής, μεταγραφομικής, πρωτεομικής, καθώς επίσης και περιβαλλοντικών δεδομένων ή παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής των ασθενών, ώστε να δημιουργηθεί μια ολιστική περιγραφή της υγείας ή της ασθένειας κάθε ατόμου. Χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους πληροφορίες, θα σχεδιαστούν μοντέλα που θα επιτρέπουν ακριβέστερες και πιο εξειδικευμένες επιλογές υγειονομικής περίθαλψης για τον κάθε ασθενή, τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο θεραπείας. Τα μοντέλα αυτά αναμένεται να αλλάξουν την κλινική πράξη προς μια πιο ενεργητική και προληπτική υγειονομική περίθαλψη, με σημαντικά κοινωνικo-οικονομικά οφέλη σε εθνικό, περιφερειακό και Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ μέσω της δημιουργίας του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας στις κτηριακές εγκαταστάσεις της στο Γουδή έχει τη δυνατότητα, αλλά και τη γνώση και την εξειδίκευση, να αποτελέσει έναν κεντρικό εθνικό κόμβο για την υλοποίηση, το συντονισμό και την ενοποίηση προσεγγίσεων εξατομικευμένης ιατρικής στην ευρύτερη περιοχή μας, αλλά και ως μέρος ενός πανευρωπαϊκού και παγκόσμιου δικτύου, παρέχοντας έτσι πληροφορίες σχετικά με τη διαστρωμάτωση των ασθενών, τους παράγοντες που προδιαθέτουν σε ασθένειες, και την ανταπόκριση στις θεραπείες, για συγκεκριμένους πληθυσμούς.

Οι δραστηριότητες του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελληνική Ακαδημαϊκή κοινότητα και τον Ελληνικό πληθυσμό που είναι γενετικά διακριτός από τους πληθυσμούς της Αμερικής, της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης στους οποίους εστιάζουν μέχρι σήμερα οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις στην ιατρική. Διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να παρουσιάζουν διαφορική ευπάθεια σε ασθένειες, διαφορετική ανταπόκριση στη θεραπεία, και ίσως να απαιτούν ξεχωριστά διαγνωστικά και προγνωστικά εργαλεία. Η ενσωμάτωση της Ιατρικής Ακριβείας στη διαχείριση της υγειονομικής περίθαλψης του πληθυσμού θα φέρει σημαντικά κοινωνικά οφέλη.

Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος, στην προσφώνησή του, αφού ευχαρίστησε όλους για την παρουσία τους στην εκδήλωση, τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «η Ιατρική Σχολή προσφέρει μοναδικές δυνατότητες για τη δημιουργία ενός Κέντρου με αντικείμενο την καινοτόμο έρευνα στην Ιατρική Ακριβείας. Σχετικές ενέργειες έχουν ήδη αποφασιστεί στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδιασμών ανάπτυξης της Σχολής, η οποία παρέχει τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου στην ιατρική έρευνα μέσω των εξειδικευμένων κλινικών ερευνητικών ομάδων και ερευνητικών ομάδων βασικής έρευνας. Η ανάπτυξη του Κέντρου αποτελεί χρέος της Ιατρικής Σχολής».

Ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης του Κέντρου, Καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης, σημείωσε ότι «η έννοια της Ιατρικής Ακριβείας αναφέρεται στην εξατομικευμένη ιατρική περίθαλψη με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά των ασθενών, και την κατάταξή τους σε υποομάδες με βάση ειδικά βιολογικά χαρακτηριστικά, π.χ διαφορετική έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων, ή την προβλεπόμενη ανταπόκριση στη θεραπεία. Η ανάγκη για την εφαρμογή της ιατρικής Ακριβείας γίνεται όλο και πιο επιτακτική, καθώς δεκάδες νέα φάρμακα ανακαλύπτονται κάθε χρόνο. Οι εφαρμογές της ιατρικής ακριβείας αφορούν κυρίως, προς το παρόν, τις διάφορες μορφές καρκίνου, αλλά όχι μόνον. Αφορούν επίσης τα αυτοάνοσα φλεγμονώδη χρόνια νοσήματα, τις χρόνιες ανίατες νευρολογικές νόσους, τις καρδιοπάθειες, αλλά και κάθε ιατρική ειδικότητα στο εγγύς μέλλον».

O Καθηγητής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Γεώργιος Κόλλιας (Ακαδημαϊκός και Πρόεδρος τη Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου) παρουσίασε την ελληνική ερευνητική υποδομή για την Ιατρική Ακριβείας «pMedGR», που «τρέχει» ήδη στην Ιατρική και αποτελεί το πρώτο έργο του νέου Κέντρου. Παράλληλα, όπως εξαγγέλθηκε από τον κ. Κόλλια, ένα από το επόμενα μεγάλα ερευνητικά έργα του Κέντρου είναι η καταγραφή του ελληνικού γονιδιώματος, γεγονός που θα ενισχύσει σημαντικά την ανάπτυξη της εξατομικευμένης ιατρικής στη χώρα μας.

Για τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες του Κέντρου μίλησε ο Καθηγητής Μιχαήλ Κουτσιλιέρης (Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «η νεώτερη αυτή υποδομή στην Ιατρική Σχολή θα αποτελέσει το πεδίο άσκησης αλλά και στοχασμού των νεωτέρων ιατρών και επιστημόνων υγείας, αποτελώντας την ραχοκοκαλιά της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και ερευνητικής εμπειρίας όλων των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών αλλά και προγραμμάτων διδακτορικού διπλώματος στην Ιατρική Σχολή. Έτσι θα αποτελέσει την «εστία ανάπτυξης» των νεωτέρων ερευνητών για την μελλοντική ανάπτυξη των μελών ΔΕΠ της Σχολής και της ερευνητών της χώρας».

Ο Καθηγητής Βασίλειος Γοργούλης (Διευθυντής του Εργαστηρίου Ιστολογίας και Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), ανέφερε, χαρακτηριστικά, ότι «στην αυγή της μεγάλης βιοτεχνολογικής επανάστασης που επιτελείται δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η Ιατρική Σχολή. Προσδοκούμε με τη συμμετοχή όλων, το κέντρο αυτό να αποτελέσει εφαλτήριο, ώστε από την περίοδο των κατευθυντηρίων οδηγιών να μπούμε στη φάση της εξατομικευμένης ιατρικής».

Ο Καθηγητής Αριστείδης Ηλιόπουλος (Διευθυντής του Εργαστηρίου Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), σημείωσε ότι το Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών & Ιατρικής Ακριβείας φιλοδοξεί και μπορεί να αποτελέσει σημείο σύγκλισης πολλών ερευνητικών πεδίων, όπως της ιατρικής, βιολογίας, χημείας-φαρμακευτικής και μαθηματικών, ενισχύοντας συνολικά το ειδικό βάρος του ΕΚΠΑ στην έρευνα διεθνώς.

Ο Καθηγητής Νικόλαος Νικητέας (Διευθυντής του Κέντρου Πειραματικής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ) αναφέρθηκε στη σημασία του Κέντρου τόσο για τη Δημόσια Υγεία και τη χώρα, όσο και για την Εκπαίδευση και την Έρευνα.

Ολοκληρώνοντας τις εισηγήσεις ο Καθηγητής Παναγιώτης Παναγιωτίδης (Διευθυντής της Μονάδας Μοριακής Διαγνωστικής στην Αιματολογία της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ) αναφέρθηκε στις εφαρμογές της ιατρικής Ακριβείας στην Αιματολογία που ήδη λειτοθυργούν, καθώς στο Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας μεταφέρεται η λειτουργία του Αιματολογικού Εργαστηρίου Μοριακής Διάγνωσης. Το εργαστήριο διαπιστεύεται από Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς για την ακρίβεια και ευαισθησία των εξετάσεων που διενεργεί και είναι ένα από τα δύο διαπιστευμένα εργαστήρια στον Ελληνικό χώρο για την πραγματοποίηση των ειδικών μοριακών εξετάσεων που είναι απαραίτητες (σύμφωνα με Ευρωπαϊκές και Παγκόσμιες οδηγίες) για τη διάγνωση, παρακολούθηση, επιλογής εξατομικευμένης θεραπείας σε ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα.

Η Ελληνική Ερευνητική Υποδομή για την Ιατρική Ακριβείας pMedGR

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για το νεοσυσταθέν Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας παρουσιάσθηκε από τον Καθηγητή Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Γεώργιο Κόλλια και η ερευνητική υποδομή για την Εξατομικευμένη Ιατρική pMedGR, που «τρέχει» ήδη στην Ιατρική και αποτελεί το πρώτο έργο του νέου Κέντρου. Σε συνεργασία με το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ», το οποίο προσφέρει τεχνολογίες πρωτεομικής ανάλυσης βιολογικών δειγμάτων και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, το οποίο προσφέρει απεικονιστικές τεχνολογίες PET/CT, το Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας της Ιατρικής Σχολής αναπτύσσει την Ερευνητική Υποδομή για την Εξατομικευμένη Ιατρική pMedGR, η οποία χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 με 4 εκατ. ευρώ.

Στο πλαίσιο του pMedGR αναπτύσσονται Μονάδες παροχής υπηρεσιών σε νέες βιοτεχνολογίες, όπως Γονιδιωματική, Μεταγραφομική, Πρωτεομική, Κυτταρομετρία Μάζας (CyTOF), ανάλυση μεταγραφωμάτων μοναδιαίων κυττάρων (single-cell technologies), Βιοπληροφορική Ανάλυση, Σύνθεση και Μοντελοποίηση Δεδομένων, κ.α. Οι Μονάδες αυτές θα λειτουργούν με πιστοποιημένες διαδικασίες λειτουργίας, ώστε να υπηρετούν τη δημόσια υγεία και να αποτελούν τη βάση για την Ιατρική έρευνα, εκπαίδευση και καινοτομία.

Με το κύρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ

H Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι η μεγαλύτερη και αρχαιότερη Ιατρική Σχολή στη χώρα. Απασχολεί περίπου 600 καθηγητές, άνω των 2.000 ενεργών προπτυχιακών και άνω των 3.000 ενεργών μεταπτυχιακών φοιτητών, υψηλής κατάρτισης, οι οποίοι αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο και κρίσιμη μάζα για περαιτέρω ανάπτυξη στον τομέα της Ιατρικής Ακριβείας.

Επιπλέον, η Σχολή έχει ήδη (και θα αναπτύξει περαιτέρω) ένα ευρύ φάσμα κλινικών δεδομένων και βιολογικών δειγμάτων, τα οποία θα χρησιμεύσουν ως βάση για την ανάπτυξη νέων μεθόδων ταξινόμησης των ασθενών, ανακάλυψης βιοδεικτών και ανάπτυξης διαγνωστικών εργαλείων, με τελικό στόχο την βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Η Σχολή απαρτίζεται από κορυφαίες πανεπιστημιακές κλινικές και εργαστήρια, προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία εκμετάλλευσης του «τριγώνου της γνώσης» (εκπαίδευση, έρευνα, καινοτομία) για την υποστήριξη της επόμενης γενιάς ερευνητών και ιατρών που θα αναπτύξουν και θα εφαρμόσουν μεθόδους εξατομικευμένης ιατρικής.