Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

      Ένα κύριο μέλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και πολλές δεκαετίες είναι η προστασία της αλιείας και η άσκηση μιας ικανοποιητικής θαλάσσιας πολιτικής. Οι θαλάσσιοι πόροι, η αλιεία και η ενέργεια η οποία παράγεται μέσω των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, αλλά και μέσω των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, καταδεικνύουν με σαφέστατο τρόπο το πώς η θάλασσα επηρεάζει τους πολίτες της Ένωσης. Οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν αναμφίβολα κομβικές συνιστώσες στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής οικονομίας, με τεράστιο δυναμικό για καινοτομία και ανάπτυξη (Βασιλείου, 2014, 2017 και 2018· CFP, 2018· EMFF, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018).

       Επιπλέον, οι παράκτιες περιοχές προσελκύουν χιλιάδες τουρίστες, ενώ η Ένωση διαθέτει 1.200 εμπορικούς λιμένες (πρώτη θέση παγκοσμίως), όπως επίσης και τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο. Επιπροσθέτως, το 90% των εμπορικών συναλλαγών με τρίτες χώρες, όπως επίσης και το 40% των συναλλαγών εντός της Ένωσης λαμβάνουν χώρα μέσω της θάλασσας (Βασιλείου, 2014, 2017 και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018).

       Αξίζει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι ο θαλάσσιος τομέας αντιπροσωπεύει περίπου 5,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ παράγει μικτή προστιθέμενη αξία περίπου 500 δισεκατομμυρίων ευρώ ανά έτος. Άρα λοιπόν, με επιδίωξη την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων, η ΕΕ έχει επιδοθεί σε μια συστηματική προσπάθεια αφενός για την προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος από την εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου και αφετέρου για την πάταξη της (εξόχως επιβλαβούς) υπεραλίευσης (Βασιλείου, 2014, 2017 και 2018· CFP, 2018· EMFF, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018).

       Είναι γεγονός αποδεδειγμένο ότι επί του παρόντος η αλιευτική βιομηχανία της Ένωσης κατατάσσεται στην τέταρτη θέση παγκοσμίως με συνολικά αλιεύματα σχεδόν 6,4 εκατομμυρίων τόνων το χρόνο. Υπογραμμίζεται επίσης ότι στους τομείς τόσο της αλιείας, όσο και της μεταποίησης αλιευτικών προϊόντων απασχολούνται πάνω από 350.000 άτομα, αριθμός διόλου ευκαταφρόνητος ιδίως σε περίοδο κρίσης (CFP, 2018· EMFF, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018).

       Σύμφωνα με την κομβικής σημασίας μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής της Ένωσης, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2014 α) η υπεραλίευση και η εξάντληση των ιχθυαποθεμάτων επιβάλλεται να παύσουν το συντομότερο δυνατόν και β) ένα ικανοποιητικό επίπεδο εισοδημάτων για τους αλιείς είναι απολύτως απαραίτητο να διασφαλιστεί άμεσα (CFP, 2018· EMFF, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018).

       Επισημαίνεται ότι η νέα νομοθεσία υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), το οποίο για την περίοδο 2014-20 έχει επιδοθεί στη χρηματοδότηση έργων με σκοπό α) την ταχεία και ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής στις παράκτιες περιοχές, β) την εισαγωγή καινοτόμων αλιευτικών τεχνικών και γ) τη δημιουργία καινούργιων αγορών για τα προϊόντα αλιείας (Βασιλείου, 2014, 2017 και 2018· CFP, 2018· EMFF, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018).

       Η στρατηγική για τη Γαλάζια Ανάπτυξη αποτελεί μια πρώτης τάξεως πρωτοβουλία της Ένωσης, διαμέσου της οποίας προβλέπονται α) στρατηγικές για συγκεκριμένες θάλασσες, όπως ο Ατλαντικός, ο Αρκτικός ωκεανός, η Μεσόγειος, η Βόρεια θάλασσα, η Βαλτική, η Αδριατική, το Ιόνιο και ο Εύξεινος Πόντος, με στόχο την εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ γειτονικών χωρών, β) η συστηματική ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, της θαλάσσιας βιοτεχνολογίας, της ωκεάνιας ενέργειας, των εξορυκτικών δραστηριοτήτων για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στο θαλάσσιο βυθό και του παράκτιου τουρισμού και γ) η παροχή ουσιαστικής γνώσης, ασφάλειας και νομικής βεβαιότητας μέσω ψηφιακού χάρτη του Ευρωπαϊκού θαλάσσιου βυθού, θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και ολοκληρωμένης θαλάσσιας επιτήρησης (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, 2018).

       Θα λέγαμε ότι η Γαλάζια Ανάπτυξη είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική με σκοπό την έμπρακτη στήριξη και ανάπτυξη του θαλάσσιου και του ναυτιλιακού τομέα, ενώ παράλληλα αποτελεί την ουσιαστική συμβολή της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής στον αγώνα για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων της «Ευρώπης 2020» (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, 2018).

       Στο σημείο αυτό θα επικεντρωθούμε στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως ο συστηματικός σχεδιασμός του τόπου και του χρόνου άσκησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, με άμεση επιδίωξη την επίτευξη της μέγιστης δυνατής βιωσιμότητάς τους. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός κρίνεται ως απολύτως απαραίτητος εξαιτίας του τεράστιου ανταγωνισμού (ο οποίος μελλοντικά αναμένεται να ενταθεί) στο θαλάσσιο χώρο και κυρίως αναφορικά με τις υδατοκαλλιέργειες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, 2018).

       Μέσω του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού επιτυγχάνονται μεταξύ άλλων α) η αύξηση στα πλαίσια της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών όσον αφορά λόγου χάριν τους αγωγούς, τα καλώδια, τις αιολικές εγκαταστάσεις και τις θαλάσσιες οδούς, β) η περιβαλλοντική προστασία, γ) ο (ζωτικής σημασίας) σταδιακός περιορισμός των συγκρούσεων μεταξύ τομέων, σε συνδυασμό με την επιτυχή δημιουργία συνεργειών, δ) η επίτευξη ενός αρτιότερου συντονισμού μεταξύ εθνικών διοικήσεων διαμέσου ενός ενιαίου μηχανισμού για την ισόρροπη ανάπτυξη συγκεκριμένων θαλάσσιων δραστηριοτήτων και ε) η άμεση ενθάρρυνση των επενδύσεων μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας, με επιδιώξεις τη διευκόλυνση των επενδύσεων αναφορικά με το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δικτύων και βεβαίως το σαφή καθορισμό Προστατευόμενων Θαλάσσιων Περιοχών (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

CFP (2018), “The Common Fisheries Policy (CFP)”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/fisheries/cfp/ (πρόσβαση στις 13/7/18).

EMFF (2018), “European Maritime and Fisheries Fund (EMFF)”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/fisheries/cfp/emff/ (πρόσβαση στις 11/7/18). 

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Θαλάσσια πολιτική και αλιεία», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/maritime-affairs-fisheries_el (πρόσβαση στις 11/7/18).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσια Πολιτική (2018), «Γαλάζια Ανάπτυξη», διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/policy/blue_growth_el (πρόσβαση στις 11/7/18).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (2018), «Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός», διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/policy/maritime_spatial_planning_el (πρόσβαση στις 11/7/18).

http://www.ioannisvasileiou.gr

http://ioannisvasileioubookauthor.business.site   

http://economic-consultant-20.business.site