Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

H Atropa Belladonna είναι φυτό θαμνώδες ετήσιο. Ανήκει στην οικογένεια των Solanacae. Στην οικογένεια αυτή ανήκουν επίσης οι πατάτες, οι ντομάτες και το καυτό πιπέρι.

Τα φύλλα και οι καρποί του φυτού είναι εξαιρετικά τοξικοί για τον άνθρωπο. Περιέχουν αλκαλοειδή (ατροπίνη, νοοκίνη, υοσκυαμίνη).

Σημειώνεται ότι οι αγελάδες όπως και τα κουνέλια τρώνε το φυτό χωρίς να εμφανίσουν καμμία παρενέργεια, ενώ η κατανάλωση 2-5 καρπών του φυτού από τον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσει το θάνατο.

Η ονομασία του φυτού προέρχεται :

α) Από την Ελληνική λέξη ΑΤΡΟΠΟΣ (Μία από τις 3 Θεότητες – μοίρες) η οποία ρυθμίζει την πορεία και κατάληξη της ζωής (δηλαδή του θανάτου).

β) Από την Ιταλική λέξη Bella Donna που σημαίνει «ωραία κυρία» και αυτό γιατί οι κυρίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τη χρησιμοποιούσαν σαν καλλυντικό για την διαστολή της κόρης των ματιών τους (μυδρίαση) που τις έκανε έτσι πιο όμορφες και ποθητές στον ανδρικό πληθυσμό.

ΜΟΙΡΕΣ : Αποτελούσαν οντότητες της αρχαίας Μυθολογίας παριστάνοντας 3 γυναικείες μορφές που κλώθουν.

Η πρώτη Μοίρα ήταν η ΚΛΩΘΩ : Συμβόλιζε το παρόν, γνέθοντας το νήμα της ζωής.

Η δεύτερη Μοίρα ήταν η ΛΑΧΕΣΙΣ : Συμβόλιζε το μέλλον του ανθρώπου. Μοιράζοντας κλήρους (καθόριζε το τι «θα λάχει» θα συμβεί στον καθένα (εξ ου και η λέξη λαχείο).

Η Τρίτη Μοίρα ήταν η ΑΤΡΟΠΟΣ : Συμβόλιζε το παρελθόν και κόβει όταν έρθει η ώρα την «κλωστή της ζωής» του ανθρώπου.

Όλες οι μοίρες αντλούν τις δυνάμεις τους από τον ΔΙΑ («ΜΟΙΡΑΓΕΤΗΣ»).

Ο Πίνδαρος πρόσθεσε στις παραπάνω 3 μοίρες και την ΤΥΧΗ θεωρώντας αυτή με μεγαλύτερο κύρος από τις άλλες αδερφές της.

Το φάρμακο ατροπίνη προέρχεται από το φυτό Atropa Belladonna.

Επίσης η ατροπίνη βρίσκεται και στο φυτό Datura Stramonium που περιέχει εκτός από την ατροπίνη, υοσκυαμίνη, σκοπολαμίνη που έχουν έντονη ψυχαδραστική ενέργεια.

Το Datura stramonium είναι φυτό θαμνώδες με προέλευση την Κεντρική Αμερική.

Η ατροπίνη βρίσκεται κυρίως στο Datura Stramonium.

Η σκοπολαμίνη περιέχεται κυρίως στο φυτό Hyoscyamuns Niger που ονομάζεται και «Ανάσα του Διαβόλου» γιατί αποτελεί πανίσχυρο ναρκωτικό που καταργεί τελείως την ελεύθερη Βούληση, προκαλεί διαγραφή μνήμης.

Η ατροπίνη και σκοπολαμίνη δρούν σαν μουσκαρινικοί ανταγωνιστές αναστέλλοντας τις ενέργειες που Παρασυμπαθητικού Συστήματος (Χ συζυγία) στο ουροποιητικό, αναπνευστικό, γαστρεντερικό σύστημα.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ Α.Β.

Θεωρείται «ΦΥΤΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ»

Στην Αρχαιότητα πίστευαν ότι το φυτό έπαιρνε τη μορφή μίας ωραίας γυναίκας η οποία προσέλκυε με τα θέλγητρά της τα άτομα «θύματα» που κατανάλωναν το φυτό.

Η λέξη Belladonna αναφέρεται για Πρώτη φορά από τον Linnaeus το έτος 1753 στο σύγγραμμά του Species Plantarum.

Η ιστορία του φυτού είναι εκτεταμένη.

Έχει χρησιμοποιηθεί στην Ιατρική – Κοσμητική Ιατρική και σαν Δηλητήριο.

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν σαν δηλητήριο.

Αναφέρεται ότι η Αγριππίνα η νεότερη δηλητηρίασε με την προτροπή της Lacusta (ειδική στα δηλητήρια!!!) τον αυτοκράτορα Αύγουστο.

Το φυτό επίσης χρησιμοποιήθηκε για την δηλητηρίαση των στρατευμάτων του Μάρκου Αντώνιου στον πόλεμο των Παρθών.

Στην Αγγλία το 1343 – 1450 η Α.Β. εθεωρείτο δηλητήριο.

Ο Μάκβεθ της Σκωτίας όταν υπηρετούσε σαν αξιωματικός του Βασιλιά Duncan I της Σκωτίας χρησιμοποίησε Α.Β. Κατά την διάρκεια ανακωχής πολέμου κατά των Αγγλικών στρατευμάτων, με αποτέλεσμα να καταστούν αυτά ανίκανα για συνέχιση του πόλεμου.

Η ατροπίνη και τα παράγωγά της, έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης σαν αντίδοτο για αλλά δηλητήρια όπως το χλωροφόρμιο, το όπιο και το παραθείο (εντομοκτόνο).

Το φυτό Belladonna προέρχεται από τη Νότιο Ευρώπη, πριν από την έναρξη του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.

Η παραγωγή της ατροπίνης γίνεται στη Σλοβενία και η μαζική παραγωγή στην Κροατία.

Η ετήσια παραγωγή της ουσίας ανέρχεται σε 60 – 100 τόνους ξερών φύλλων, 150-200 τόννους ξηράς παρασκευής).

Όλα τα τεμάχια του φυτού περιέχουν αλκαλοειδή με μεγαλύτερη πυκνότητα ουσιών στα πράσινα φύλλα και ώριμο καρπό του φυτού.

Η Α.Β. έχει πολλαπλές χρήσεις, όπως :

Γενικά η Α.Β. είναι γνωστή για την τοξικότητά της.

Αποτελεί ένα από τα πιο τοξικά είδη φυτών του Δυτικού Ημισφραιρίου.

Όλα τα μέρη του φυτού είναι τοξικά περιέχοντα αλκαλοείδη (ατροπίνη, υοσκίνη, υοσκυαμίνη) και έχουν αντιχολινεργικές ενέργειες.

Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης με Α.Β. είναι παρόμοια με τα της ατροπίνης όπως – πυρετός, παραλήρημα, μυδρίαση, πονοκέφαλος, ξηρότητα δέρματος, ναυτία, απώλεια ισορροπίας σώματος, κατακράτηση ούρων, σπασμοί.

Σημειώνεται ότι οι αγελάδες και κουνέλια καταναλώνουν το φυτό χωρίς παρενέργειες.

Η λήψη 6 καρπών του φυτού προκαλεί στον ενήλικα συμπτώματα από την αναστολή λειτουργίας του παρασυμπαθητικού συστήματος. Το αντίδοτο για την δηλητηρίαση από Bella Donna είναι η φυσοστιγμίνη ή πιλοκαρπίνη (το ίδιο για την ατροπίνη).

Τα σκευασμάτα της Bella donna συνδυάζονται με φαινοβαρβιτόλη και καολίνη ή πηκτίνη με ένδειξη για τις λειτουργικές διαταραχές του εντέρου.

Το βάμμα της Belladonna είναι παρόμοιο με εκείνο του Datura stramonium (με την αλκαλοειδή φόρμα του χορηγείται από το στόμα ή σαν υπόθετο για αντιμετώπιση της διάρροιας). Χρήση στις ΗΠΑ μέχρι το έτος 1930.

Η Σκοπολαμίνη υπό την μορφή του θειϊκού ή υδροβρωμικού παρασκευάσματος έχει χρησιμοποιηθεί για αντιμετώπιση παθήσεων πεπτικού και ενίσχυση της αναλγητικής και αγχολυτικής ενέργειας των οπιούχων αναλγητικών.

Η  Υοσκυαμίνη με θεραπευτικό εύρος ενδιάμεσου χαρακτήρα μεταξύ των ενεργειών ατροπίνης και σκοπολαμίνης έχει δοθεί στην ν. Parkinson, στις παθήσεις του πεπτικού συστήματος.

Συνήθως τα ιατρικά παρασκευάσματα συνδυάζονται με φαινοβαρβιτάλη για να επιτευχθεί αντισπασμωδική/αντιχολινεργική ενέργεια, ελαφρά καταστολή (χρήση στην αντιμετώπιση του ευερέθιστου εντέρου).

Επίσης, τα σκευάσματα της belladonna έχουν χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά και στην ομοιοπαθητική χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΤΡΟΠΙΝΗΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ

Ref. : - Taber’s λεξικό

-   Βικιπαιδεια

-   Hist of Reff. RBStat.