Γράφει ο
Ηλίας Καραβόλιας

Ας αφήσουμε την τεχνική ανάλυση της συμφωνίας. Αφορά ροές μεγεθών για 43 χρόνια στο μέλλον(μέχρι το 2060).Ας μην χαθούμε σε πλεονάσματα, ρήτρες, μέτρα. Ας αναρωτηθούμε όμως γιατί πάντα αυτή η συμφωνία, 7 χρόνια τώρα, καθυστερεί υπερβολικά και γιατί κάθε φορά μοιάζει σαν αμοιβαία επωφελής και για τις δυο πλευρές.

Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε την αφανή συσχέτιση μεταξύ μακροχρόνιων δεσμεύσεων και βραχυχρόνιας ρευστότητας. Ανταλλάσσουμε ιδρώτα με λεφτά, λεφτά που αφορούν τις υποχρεώσεις μας προς τους δανειστές. Μια ανταλλακτική συνήθεια 7 ετών που μάλλον μονιμοποιείται πλέον καθώς οι ''σωτήρες'' μας νιώθουν ότι έτσι σώζουν αυτά που μας δίνουν, όχι ότι συμβάλλουν στην ανάκαμψη της ελληνικής μιζέριας.

Πρόκειται για μια σχεδόν προσχεδιασμένη κατάσταση. Κάθε φορά, λίγο πριν φθάσει το ελληνικό δημόσιο σε αδυναμία πληρωμής υποχρεώσεων του προς τους δανειστές, δηλαδή πάντα οριακά και εσπευσμένα, έρχεται η συμφωνία και η εκταμίευση της δόσης. Πρόκειται για μέθοδο αρκετά καλά δοκιμασμένη που αποδίδει πάντα. Ποιός άραγε επωφελείται από την δεδομένη πλέον καθυστερημένη συνθηκολόγηση των δυο πλευρών; Πόσο άραγε αγνοεί η ελληνική πλευρά το κόστος της καθυστέρησης;

Ναι, υπάρχει άγνοια από την πλευρά μας. Αλλά πρόκειται για βολική άγνοια. Πρόκειται για την ηθελημένη απώθηση του κόστους που δήθεν είναι ανώδυνο μπροστά στο ''αγωνιστικό'', στο ''διεκδικητικό'' στοιχείο μιας δήθεν σκληρής διαπραγμάτευσης. Άλλωστε μας το είπε μετά το τελευταίο Eurogroup ο πονηρός Σόιμπλε: ''Είχαμε καταλήξει στην ίδια συμφωνία πριν 3 εβδομάδες αλλά η ελληνική κυβέρνηση πήρε παράταση για επικοινωνιακούς λόγους'' ! Μοιάζει σαν να δείχνουμε ότι αντέχουμε μέχρι και στα πέναλτι να πάμε, σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα που δήθεν λήγει ισόπαλος ενώ στην πραγματικότητα είναι χαμένος από τα αποδυτήρια.

Οι δανειστές άραγε επωφελούνται από την καθυστέρηση; Μα έτσι μόνο καταφέρνουν να εμφανίζονται στο τέλος ως σωτήρες, ως καλοί Σαμαρείτες που κρατάνε το άσωτο παιδί στην οικογένεια. Αφήνουν έξυπνα τον ηθικό κίνδυνο και την κοινοτική αλληλεγγύη να ''κυλήσουν'' στα χρονοδιαγράμματα ώστε οι λοιποί εταίροι να ξέρουν τα όρια της παρέμβασης. Ποτέ άλλοτε η Ευρώπη δεν είχε τέτοια ευκαιρία επιβεβαίωσης της φαντασιακής συνοχής της, όσο στα απανωτά Eurogroup και στις Συνόδους Κορυφής με ατζέντα την μόνιμη ελληνική κρίση. Πρόκειται για στρατηγική λελογισμένου ρίσκου των εταίρων μας (αλλά και του ΔΝΤ), για ένα καλά προσχεδιασμένο πλαίσιο περιορισμένης ορθολογικότητας: εκ του ασφαλούς επέμβαση λίγο πριν το τέλος, ανοίγοντας την βαλίτσα με τα λεφτά, αφού πρώτα ο κακός μαθητής( Ελλάδα) έγραψε πάνω από τη βάση στο στημένο διαγώνισμα( στημένο γιατί σχεδόν κάθε φορά τα συμφωνηθέντα προαπαιτούμενα είναι σχεδόν πανομοιότυπα)

Υπάρχει άραγε ένας τρίτος παράγοντας που ευνοείται από την καθυστέρηση κάθε φορά; Αλίμονο αν έλειπε από μια αναμονή συμφωνίας τέτοιου επιπέδου (από την μια πλευρά ΕΕ/ΔΝΤ και από την άλλη η υπερχρεωμένη χώρα-μέλος), το μεγάλο Υποκείμενο της παγκόσμιας οικονομίας: οι ''αγορές''. Ανακοινώσεις, διαψεύσεις, φήμες, οριακές ημερομηνίες, μεγέθη ,μεταβλητές και άλλα πολλά φαινόμενα ''παίζουν'' επί μήνες στα ΜΜΕ. Ειδικά λίγο πριν την τελική συμφωνία τα δημοσιεύματα και οι εκθέσεις οίκων, που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια κάθε φορά, δίνουν και παίρνουν. Τι σημαίνει όλο αυτό το ''πανηγύρι''; Μεταβλητότητα, διακυμάνσεις με ανοδικές/καθοδικές τιμές παντού, σε όλες τις οθόνες του χρηματοπιστωτικού δικτύου. Κοινώς, συναλλαγές με στοιχήματα για κέρδη, προθεσμιακά συμβόλαια, μοχλευμένα κεφάλαια και υψηλός τζίρος με προμήθειες των τραπεζών, των χρηματιστηριακών, των εκκαθαριστών.

Γιατί χωρίς ανασφάλεια, χωρίς διακύμανση, χωρίς ανισορροπία, οι αγορές απλά δεν υπάρχουν, δεν ζουν. Θρέφονται από την χαώδη και ανεξέλεγκτη ειδησεογραφία για την διάσωση (κάθε φορά) της Ελλάδας, την ασύμμετρη πληροφόρηση, τις διαρροές, τις σκληρές θέσεις του Σόιμπλε που ''εισάγει'' την απολύτως αναγκαία ακαμψία στην διαπραγμάτευση. Όλα αυτά σημαίνουν διακύμανση νομισματικών ισοτιμιών, μεταβολές στις αποδόσεις ομολόγων, μετοχών, εμπορευμάτων, αλλαγές στις προθεσμιακές θέσεις στα χρηματιστήρια. Χωρίς αυτή την αστάθεια και την αβεβαιότητα, οι αγορές δεν οξυγονώνονται.

Και το ελληνικό ζήτημα,7 χρόνια τώρα, είναι μια μεγάλη φιάλη οξυγόνου που τροφοδοτεί το κύκλωμα των χρηματοπιστωτικών αγορών και συμβάλλει στον μαγικό χορό του εικονικού χρήματος, διαψεύδοντας τον Μαρξ που έγραφε, δεκάδες χρόνια πριν γεννηθούν τα τερματικά και τα ηλεκτρονικά δίκτυα συναλλαγών, ότι '' το χρήμα χορεύει για σένα'' (δηλαδή: αυτά που δεν μπορείς να κάνεις εσύ, μπορεί να τα κάνει το χρήμα για σένα)

Όμως το χρήμα δεν χορεύει για εμένα τον Έλληνα, εδώ και τόσα χρόνια, αγαπητέ Κάρολε. Αν ζούσες σήμερα θα έβλεπες ότι μάλλον χορεύει πάντα για τους άλλους, τους αόρατους άλλους των αγορών. Όχι για εμένα τον Έλληνα, που κάθε φορά ματώνω όλο και περισσότερο...