«Στο καλό πουλί μου, στο καλό. Σε στέλνει η Ελληνίδα του Σαράντα», γράφει ο Δημήτρης Σιατόπουλος για έναν δεκανέα πυροδότη που συνήθιζε έτσι να ξεπροβοδίζει τα βλήματά του. Στο μεγάλο προσκλητήριο της Πατρίδας δεν έδωσαν το «παρών» μόνο οι γιοι της, αλλά και οι θυγατέρες της.
Αλλά και ο Τίμος Μωραϊτίνης μια γυναίκα, τη Δέσπω, που κουβαλούσε στάμνες με νερό στους πολεμιστές, ύμνησε:
«Βόλι την βρίσκει στην καρδιά φαρμακωμένο/πέφτει με τσακισμένο το κορμί/και το σταμνί σπασμένο. Τι θέλεις, πες και θα σου δώσω ό,τι μπορώ/ της λέει ο Στρατηγός. Και κείνη του απαντάει/Μια στάμνα για να πάω νερό/ και ξεψυχάει».
Κοντά στις γυναίκες της Πίνδου και οι γυναίκες του Αώου. Εκείνες που βούτηξαν στα ορμητικά νερά του ποταμού και σφιχταγκαλιασμένες σχημάτισαν με τα κορμιά τους πρόχωμα, που ανέκοψε το απότομο και παγωμένο ρεύμα, διευκολύνοντας τους σκαπανείς να επισκευάσουν τη γέφυρά του.
Με επικεφαλής την Αθηνά Mεσολωρά, την δική τους μάχη έδιναν και οι Αδελφές του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Και άλλες πολλές και από μεγάλες οικογένειες, που απαρνήθηκαν τη βολή τους για χάρη του Αγώνα: Ιωάννα Tσάτσου, Ειρήνη Kαλλιγά, Nαντίν Tσαλδάρη, Ιουλία Pακτιβάν, Ελένη Λελούδα, Αγγελική και Έρση Xατζημιχάλη, Nίτα Σινιόσογλου, Ναταλία Mελά, Λιλή Θεοτοκά, Βιργινία Zάννα, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Θάλεια Bοΐλα, Ελένη Pουσσοπούλου, Άννα Tριανταφύλλου, Πρόεδρος τότε του Λυκείου των Ελληνίδων.
Και η καλλιτέχνις και λογοτέχνις Βαρβάρα Θεοδωροπούλου - Λιβαδά, η «Μάνα του Στρατιώτη».
Και η Μαρίκα Kοτοπούλη, η Κατερίνα Aνδρεάδη, η Άννα και η Μαρία Kαλουτά, η Σοφία Bέμπο που εμψύχωναν λαό και στρατό.
Αλλά και η Ελένη Iωαννίδου από την Κυπαρισσία, που έχασε έναν γιο της τον Ιανουάριο του 1941 και αμέσως τηλεγράφησε στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Kορυζή:
«Κρατώ εις εφεδρείαν άλλους τέσσαρας, Πάνον, Aθανάσιον, Γρηγόριον και Mενέλαον, κλάσεως 1917 και νεωτέρων. Παρακαλώ κληθώσιν ονομαστικώς και ούτοι εις πάσαν περίπτωσιν ανάγκης της Πατρίδος ή τυχόν απωλείας ετέρου τέκνου μου».
Έγραφε η Πηνελόπη Xούλη από το Βουκουρέστι, στον οπλίτη γιο της:
«Στην καρδιά της μάνας δύο αισθήματα παλεύουν, της Πατρίδος και της μάνας. Αλλά, παιδί μου, ομολογώ ότι πρώτα ανήκεις εις την Πατρίδα σου και ύστερα εις εμέ. Γενηθήτω το θέλημα του Κυρίου...».
Μηνύματα από μια ηρωική εποχή, που αξίζει να θυμόμαστε – όχι αυτές τις μέρες, αλλά πάντα.
Και όχι λόγω της επετείου, αλλά επειδή ο αντιναζιστικός αγώνας και η αφοσίωση στις αξίες της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας είναι και πρέπει να είναι διαρκής…