Γράφει ο
Δρ Στυλιανός Πολίτης

Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα είναι απαραίτητο να γίνουν μερικές διευκρινήσεις.

Α.        Σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 29 της νέας Συμβάσεως για το δίκαιο της θάλασσας, πολεμικό είναι το πλοίο που ανήκει στις ένοπλες δυνάμεις ενός κράτους, φέρει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά που διακρίνουν τα πολεμικά πλοία της εθνικότητας του, ευρίσκεται υπό την διοίκηση αξιωματικού που έχει τοποθετηθεί σ’ αυτή τη θέση από την Κυβέρνηση του κράτους του, το όνομα του είναι γραμμένο στη σχετική επετηρίδα ή σε ανάλογο πίνακα και είναι επανδρωμένο με πλήρωμα με κανονική στρατιωτική πειθαρχία. Στον ορισμό αυτό παρατηρούμε ότι ο χαρακτηρισμός ενός πλοίου ως πολεμικό δεν εξαρτάται από την ικανότητα του να ναυμαχήσει. Πράγματι λοιπόν το TCG Çeşme είναι πολεμικό πλοίο και το γράμμα Α πριν από τον πλευρικό του αριθμό δηλώνει ότι είναι βοηθητικό. Χρησιμοποιείται για υδρογραφικές και ωκεανογραφικές έρευνες. Δεν φέρει οπλισμό, ενώ τα ραντάρ του είναι μόνο για ναυτιλία.

Β.        Η Υδρογραφική μας Υπηρεσία έχει την αρμοδιότητα από τους Διεθνείς Οργανισμούς για την έκδοση NAVTEX που ειδικά για το βόρειο και κεντρικό Αιγαίο εκπέμπονται από  το σταθμό της Λήμνου. Οι NAVTEX είναι ανακοινώσεις προς τα πλοία εν πλω παρέχοντας ναυτιλιακές, μετεωρολογικές και κατεπειγούσης φύσεως πληροφορίες. Οι NAVTEX που εκδίδει η Τουρκία για περιοχή ευθύνης της ελληνικής Υδρογραφικής Υπηρεσίας είναι ανυπόστατες διότι εκδίδονται από Αρχή που δεν έχει τη σχετική κατά τόπο εξουσία και το σωστό θα ήταν να τις αποκαλούμε ψευτο-NAVTEX.     

Γ.         Η νέα Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας στα άρθρα 21.1(ζ) και 40 διαχωρίζει την επιστημονική έρευνα από τις υδρογραφικές εργασίες και δίνει στο παράκτιο κράτος αποκλειστική αρμοδιότητα για υδρογραφικές εργασίες μόνο στη χωρική του θάλασσα συμπεριλαμβανομένων και των στενών διεθνούς ναυσιπλοΐας. Η αρμοδιότητα της Υδρογραφικής μας Υπηρεσίας για χαρτογράφηση στο Αιγαίο πέρα από τη χωρική μας θάλασσα έχει αναγνωρισθεί από τον Διεθνή Υδρογραφικό Οργανισμό στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για συντονισμό των εθνικών υδρογραφικών υπηρεσιών όπως προβλέπετε στο άρθρο ΙΙ (α) της σχετικής Συμβάσεως στην οποία είναι μέρος και η Τουρκία. Η χαρτογράφηση στην περιοχή αυτή από οποιοδήποτε άλλο δεν θίγει κυριαρχικά δικαιώματα. Δεν είναι θέμα κυριαρχίας ή κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά αρμοδιότητας. Πέρα απ’ αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι πλήρη και με κάθε λεπτομέρεια αποτύπωση του βυθού σε ολόκληρο το Αιγαίο υπάρχει σε αδιαβάθμητους ναυτιλιακούς χάρτες που μπορεί ο καθένας να προμηθευτεί από το εμπόριο. Δεν χρειαζόταν να βγει υδρογραφικό πλοίο!

Δ.        Το άρθρο 77 της νέας Συμβάσεως αναγνωρίζει αποκλειστικά στο παράκτιο κράτος κυριαρχικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα με σκοπό την εξερεύνηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της. Σύμφωνα με το επόμενο άρθρο όμως τα δικαιώματα αυτά δεν θίγουν το καθεστώς των υπερκειμένων υδάτων που εδώ είναι διεθνή ύδατα  όπου ισχύει το άρθρο 87.1(στ) για ελεύθερη επιστημονική έρευνα όταν αυτή δεν αφορά υφαλοκρηπίδα και διεξάγεται σύμφωνα με τις γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Το TCG Çeşme δεν έχει τον εξοπλισμό και δεν είναι κατάλληλο για έρευνες στην υφαλοκρηπίδα. Προσοχή! δεν είναι η περίπτωση του RV MTA Oruç Reis! Μπορεί όμως να εκτελέσει βαθυθερμογραφικές παρατηρήσεις όπως όλα σχεδόν τα μάχιμα πλοία που ταξιδεύουν στην ανοικτή θάλασσα. Γιατί γίνονται αυτές; Η ανισομερής κατανομή της θερμοκρασίας στις υδάτινες μάζες δημιουργεί περιοχές, τα στρώματα, όπου ο εντοπισμός υποβρυχίων καθίσταται δυσχερής. Γι’ αυτό σε περίοδο πολεμικών επιχειρήσεως ή ασκήσεων τα μάχιμα πλοία με κατάλληλες συσκευές εντοπίζουν αυτά τα στρώματα που διατηρούνται μόνο για συγκεκριμένο χρόνο και σε συγκεκριμένη περιοχή. Τότε με βάση αυτά τα στοιχεία τα μεν υποβρύχια βρίσκουν που θα κρυφτούν τα δε πλοία και ελικόπτερα κατευθύνουν ανάλογα τις εντοπιστικές συσκευές τους για να τα αποκαλύψουν. Αυτές οι παρατηρήσεις θα ήταν πολύ χρήσιμες αν ίσχυε εδώ και στην ίδια έκταση ότι ισχύει για τη μετεωρολογία, δηλαδή να μπορούσαν να βγουν επαρκή «κλιματολογικά» στοιχεία και να μπορεί να γίνει μια ανάλογη αξιόπιστη πρόβλεψη.

Αφού εκθέσαμε τα παραπάνω γεννάται το ερώτημα: Γιατί γίνονται όλα αυτά; Είναι γεγονός ότι η παραβατικότητα της Τουρκίας είναι πολυδιάστατη! Στην περίπτωση όμως αυτή είναι βέβαιο ότι το κάνει μόνο για να προκαλέσει! Πόλεμος νεύρων και τίποτα άλλο! Έχω λόγο να πιστεύω ότι αυτό έκανε πάντα με τα «ερευνητικά» της πλοία! Πολλά χρόνια Κυβερνήτης πολεμικών πλοίων επιχειρήσεως «Ξιφίας», ήμουν η σκιά του Piri Reis. Καμμιά του κίνηση του δεν μου προκάλεσε υποψία ότι εκτελεί έρευνες σε υφαλοκρηπίδα!

Και η απάντηση στο ερώτημα: Να το βουλιάξουμε;Το άρθρο 2, παράγραφος 3, του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ορίζει ότι: « Όλα τα μέλη [δηλαδή τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών], να διακανονίζουν  τις διεθνείς διαφωνίες τους με ειρηνικά μέσα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο η διεθνής ειρήνη, η ασφάλεια, και η δικαιοσύνη». Το ίδιο άρθρο επίσης στην παράγραφο 4, ορίζει ότι: «Όλα τα μέλη στις διεθνείς σχέσεις τους να απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους, ή από ενέργειες που με οποιοδήποτε άλλο τρόπο είναι ασυμβίβαστες με τους σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών». Ο συνδυασμός αυτών των δύο διατάξεων καθιερώνει μια θεμελιώδη αρχή του σύγχρονου διεθνούς δικαίου. Τα έθνη δεν θα χρησιμοποιούν ποτέ τη βία ή την απειλή χρήσης βίας για να επιλύσουν τις διεθνείς διαφορές τους.

Όταν ένα κράτος ασκεί βία όσο δίκιο και να έχει το χάνει. Η προσήλωση στους κανόνες δικαίου δεν είναι αδυναμία, δεν είναι υποχωρητικότητα, ούτε εθνική μειοδοσία. Η επιδέξια και αποτελεσματική στο σωστό χρόνο εφαρμογή τους φέρνει το αναμενόμενο αποτέλεσμα! Μέχρι τώρα ακούγαμε κάποιους να λένε ότι η μη επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια των χωρικών μας υδάτων συνιστά απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Διαψεύστηκαν από τις πρόσφατες εξελίξεις στο Ιόνιο! Κανένας δεν αμφισβήτησε την επέκταση τους μέχρι το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο! Περιμένουμε το ίδιο και στο Αιγαίο την κατάλληλη στιγμή! Η Τουρκία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση και όλος ο Κόσμος είναι εναντίον της. Ο Πρόεδρος της εμφανίζεται  να έχει χάσει τη ψυχραιμία του και του φταίνε όλοι! Σίγουρα αντιλαμβάνεται τη διεθνή κατακραυγή, τη δυσχερή θέση του και είναι τραγικά δέσμιος της αποτυχίας του.