Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

        Η περιβαλλοντική ρύπανση σε παγκόσμιο επίπεδο είναι δεδομένη και ενδεχόμενη αποτυχία αντιμετώπισής της είναι σίγουρο πως θα οδηγήσει σε εφιαλτικά αποτελέσματα. Ορισμένα κράτη ανά την υφήλιο έχουν κινητοποιηθεί με συστηματικό τρόπο, ενώ άλλα όχι στο βαθμό που θα έπρεπε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) από την πλευρά της εργάζεται αδιάκοπα για την καταπολέμηση των συνεπειών της ρύπανσης και εστιάζει ιδιαιτέρως στα χημικά προϊόντα και τα απόβλητα (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Καταρχήν, αναφορικά με τα χημικά προϊόντα, θα τολμούσαμε πέραν πάσης αμφιβολίας να υποστηρίξουμε ότι η Ένωση διαθέτει την πλέον προηγμένη νομοθεσία παγκοσμίως, τη λεγόμενη REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals-Καταχώρηση, Αξιολόγηση, Αδειοδότηση και Περιορισμοί των Χημικών Προϊόντων). Διαμέσου της REACH, η Ένωση καταφέρνει α) να προστατέψει το περιβάλλον με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο (με δεδομένες φυσικά τις τεράστιες δυσκολίες), β) να εγγυηθεί την ασφάλεια των χημικών προϊόντων (τα οποία είναι τόσο χρήσιμα στην καθημερινή μας ζωή) και γ) να δώσει σημαντικότατα κίνητρα όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Ιδιαίτερης επισήμανσης χρήζει το γεγονός ότι όλες ανεξαιρέτως οι χημικές ουσίες που παρασκευάζονται ή εισάγονται στην Ένωση επιβάλλεται να καταχωρούνται λεπτομερώς στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (European Chemicals Agency-ECHA). Είναι σαφές ότι τα προϊόντα που κρίνονται ως υψηλής επικινδυνότητας, υπόκεινται σε πολύ αυστηρούς κανόνες (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Τονίζουμε επίσης ότι οι επιχειρήσεις καθίστανται υπεύθυνες τόσο για τη συστηματική αξιολόγηση, όσο και για την αρτιότερη δυνατή διαχείριση των κινδύνων που ενδεχομένως να προκύψουν από χημικά προϊόντα που εκείνες χρησιμοποιούν ή πωλούν στην Ένωση. Επιπροσθέτως, οι επιχειρήσεις θεωρούνται υπεύθυνες αναφορικά με την παροχή συγκεκριμένων οδηγιών στους καταναλωτές για την ασφαλή χρήση των εν λόγω προϊόντων (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Στο ζήτημα των αποβλήτων, σημειώνουμε ότι η οικονομία της Ένωσης προβαίνει σε χρήση 16 τόνων υλικών ανά άτομο κάθε χρόνο. Από αυτά, έξι τόνοι απορρίπτονται ως απόβλητα και τα μισά από αυτά καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάσσεται ανοιχτά υπέρ της επαναχρησιμοποίησης των αποβλήτων και της ανακύκλωσης, αφού ως γνωστόν τα υλικά των αποβλήτων, στην περίπτωση που τελικά ανακτηθούν, μπορεί να αποτελέσουν υπερπολύτιμο πόρο. Προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, οι φόροι για την υγειονομική ταφή και τα ειδικά συστήματα που βασίζονται στη λογική «πληρώνεις για ό,τι πετάς» είναι δυνατό να παράσχουν σημαίνουσα ώθηση για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Είναι αλήθεια ότι πολλά κράτη-μέλη έχουν ήδη καταφέρει να πετύχουν ποσοστά ανακύκλωσης άνω του 80%, καταργώντας σχεδόν την υγειονομική ταφή. Το επίτευγμα αυτό συνιστά επιτυχία και θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση. Επιπλέον, δε θα πρέπει να λησμονούμε ότι έχει ήδη θεσπιστεί νομοθεσία για συγκεκριμένα απόβλητα, όπως λόγου χάριν τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, συσκευασιών, ηλεκτρικών στηλών, συσσωρευτών και οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

       Παρατηρούμε ότι η πολιτική της ΕΕ τόσο για τα χημικά προϊόντα, όσο και για τα απόβλητα είναι αρκετά αυστηρή, αλλά η εμπειρία μας έχει διδάξει πως μονάχα έτσι γινόμαστε μάρτυρες θετικών αποτελεσμάτων. Και φυσικά σε ζητήματα υγείας συμβιβασμοί δε χωράνε σε καμία περίπτωση (Βασιλείου, 2014α, 2014β, 2017α, 2017β και 2017γ· Dybas, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Oxtoby, 2008· Travis, 2003).

ΠΗΓΕΣ 

Βασιλείου, Ιωάννης (2014α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest).  

Βασιλείου, Ιωάννης (2014β), Το Παρόν και το Μέλλον της Γεωργικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Ευρωπαϊκή Ένωση και Ενέργεια-Η Πορεία προς το 2050-Σκέψεις, Ιδέες και Συμπεράσματα (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Κλιματική Αλλαγή: Διαχειρίσιμο Πρόβλημα ή Αργός Θάνατος του Πλανήτη-Ρόλος και Δράσεις της Ε.Ε. έως το 2050-Οι Επιπτώσεις στην Ελλάδα (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017γ), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest).

Dybas, Cheryl Lyn (2006), “On a Collision Course: Ocean Plankton and Climate Change”, BioScience, 56 (8), σελ. 642-646.

Ευρωπαϊκή Ένωση (2014), «Η Ευρωπαϊκή Ένωση με Απλά Λόγια-Περιβάλλον», διαθέσιμο σε https://publications.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/3456359b-4cb4-4a6e-9586-6b9846931463 (πρόσβαση στις 21/8/18). 

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Περιβάλλον», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/environment_el (πρόσβαση στις 17/8/18).

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου-8^η κοινοβουλευτική περίοδος-Ιούλιος 2018-Παράρτημα V: Αρμοδιότητες των Μονίμων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών-VIII. Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφαλείας των Τροφίμων», διαθέσιμο σε http://www.europarl.europa.eu/sides/getLastRules.do?language=el&reference=RESP-ENVI (πρόσβαση στις 18/8/18).

Oxtoby, David W. (2008), “Biologists and Carbon Neutrality”, BioScience, 58 (5), σελ. 382-383.

Travis, J. M. J. (2003), “Climate Change and Habitat Destruction: A Deadly Anthropogenic Cocktail”, Proceedings: Biological Sciences, 270 (1514), σελ. 467-473.