Γράφει η Μαρίνα Κουρμπέλα

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία και οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να ξεπεραστεί η κρίση συζητήθηκανστη σύνοδο του  Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, υπό την Προεδρία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου.

Σε δηλώσεις που έκανε προς εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα, και με ιδιαίτερη έμφαση τόνισε πως «δεν πρέπει να αφήσουμε με τίποτα η Ουκρανία να γίνει το πεδίο ενός περίεργου νέου τύπου «ψυχρού πολέμου» ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση.

Επίσης, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για τις συζητήσεις που γίνονται σχετικά με το Κυπριακό, επισήμανε, πως  θεμελιώδες είναι να υπάρξουν οι προϋποθέσεις πραγματικής και διαρκούς εθνικής ενότητας και συναίνεσης στο ευρύτατο επίπεδο.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Βενιζέλος αναφερόμενος στα θέματα που συζήτησαν οι Υπουργοί των κρατών μελών, δήλωσε:

Αρχικά συζητήσαμε για τη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε.-Ρωσίας και για τις τρέχουσες εξελίξεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Ακολούθως, αφιερώσαμε πολύ ώρα κατά τη διάρκεια ενός μακρού γεύματος εργασίας, στην κατάσταση στην Ουκρανία και γενικότερα στα θέματα Ανατολικής Γειτονίας. Και αυτά τελικά μετασχηματίστηκαν σε ένα Κείμενο Συμπερασμάτων για την Ουκρανία που αποτυπώνει τη θέση του Συμβουλίου.

Η Ουκρανία

Στην παρέμβασή σχετικά με την Ουκρανία ο κ. Βενιζέλος επισήμανε πέντε βασικά σημεία:

Πρώτον: Ότι εφόσον η θέση της ΕΕ είναι θέση αρχής, πρέπει τα μηνύματα να είναι πολύ καθαρά και σαφή, όχι μόνο σε σχέση με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και σε σχέση με την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Δεύτερον: Εφόσον η στάση της ΕΕ απορρέει από την αλληλεγγύη και το σεβασμό προς τον ουκρανικό λαό δεν μπορεί η ΕΕ  να κάνει συζήτηση για κυρώσεις ή να εκτοξεύει απειλή κυρώσεων. Πρέπει να ενισχυθεί η διπλωματική αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα της Ε.Ε., ώστε να ξεπεραστεί η  κρίση και να βοηθήσει πραγματικά τους πολίτες και την κοινωνία.

Τρίτον: Πρέπει σε κάθε περίπτωση να επεξεργαστεί η ΕΕ και να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο πακέτο οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Δεν μπορούμε, επισήμανε, να λέμε ότι η βοήθειά μας είναι περιορισμένη, και ότι η λύση είναι η προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο γιατί αυτό συνοδεύεται από μέτρα, από μια αιρεσιμότητα, από επιπτώσεις προς την ουκρανική κοινωνία.

Το ερώτημα είναι: «αφού είμαστε σε μια περίοδο κρίσης, ποιός θα πάρει την απόφαση και ποιός νομιμοποιείται να πάρει την απόφαση για μια τέτοια σχέση;»

Το τέταρτο σημείο αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας, την οποία πολλοί τονίζουν. Και εμείς την τονίζουμε, αλλά η ευρωπαϊκή προοπτική είναι μια γεωπολιτική προσέγγιση. Είναι μια ολόκληρη στρατηγική. Η Ουκρανία, όπως και οι άλλες χώρες της Ανατολικής Γειτονίας, είπε ο κ. Βενιζέλος, ανήκουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Κάποτε θα θέλαμε πραγματικά όλες αυτές οι χώρες να βρεθούν μέσα σε μια μεγάλη κοινότητα. Αλλά δεν είναι κάτι συγκυριακό, δεν μπορούμε να μετατρέπουμε αυτή τη στρατηγική της Ανατολικής Γειτονίας σε ένα συγκυριακό εργαλείο.

Πέμπτο και τελευταίο, δεν πρέπει να αφήσουμε με τίποτα η Ουκρανία να γίνει το πεδίο ενός περίεργου νέου τύπου «ψυχρού πολέμου» ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Αυτό θα ήταν ανιστόρητο και χωρίς καμία στρατηγική προοπτική.

Πιστεύω ότι αυτά λίγο πολύ κωδικοποιούν και το κεντρικό ρεύμα των απόψεων. Δεν είμαι βέβαια αρμόδιος να εκφράσω αυτό το ρεύμα γιατί αυτά ανήκουν στην αρμοδιότητα της κας Άστον, αλλά η εντύπωση μου από τη συζήτηση είναι ότι αυτά είναι μια ισορροπημένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση γύρω από τα θέμα της Ουκρανίας, παρατήρησε ο κ.Βενιζέλος.

Επίσης, στο Συμβούλιο έγινε αναλυτική συζήτηση για όλα τα θέματα της Νότιας Γειτονίας, δηλαδή, για θέματα που αφορούν την Αίγυπτο, τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Τυνησία και την Υεμένη.

Ακόμη, αναφέρθηκε στη συζήτηση πού γίνεται με την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία  και στην   αποστολή ΚΕΠΑ με επιτελείο εγκατεστημένο στη Λάρισα, σύμφωνα με το διακανονισμό που έχει γίνει με τη Γαλλική κυβέρνηση.

Το Κυπριακό

Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τις εξελίξεις στην Κύπρο με την ευκαιρία της αυριανής συνάντησης του κ. Αναστασιάδη με τον κ. Έρογλου, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε:

«Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, εδώ και μήνες, έχει παρουσιάσει μία ολοκληρωμένη πρόταση για το Κυπριακό. Η κεντρική ιδέα της πρότασης αυτής είναι να εφαρμοστούν προωθημένα και ουσιαστικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που αλλάζουν το κλίμα, όχι με λόγια, αλλά με πράξεις. Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αφορούν στην πραγματικότητα την εφαρμογή του Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Άγκυρας, την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώ στου, το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου, τη δυνατότητα των κυπριακών πλοίων και αεροσκαφών να προσεγγίζουν τουρκικούς λιμένες και αεροδρόμια. Αυτή είναι μία πρόταση πολύ σημαντική και ουσιαστική.

Επίσης, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μία ουσιώδης αλλαγή στις συζητήσεις για το Κυπριακό. Η Διεθνής Κοινότητα, ο ΟΗΕ, αποδέχεται ότι μόνο μέσω δημοψηφίσματος μπορεί να ληφθεί τελική απόφαση για το μέλλον της Κύπρου και για τη συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων, στο πλαίσιο μιας ομοσπονδιακής, διζωνικής, δικοινοτικής λύσης, που είναι βιώσιμη, που είναι δίκαιη, που είναι λειτουργική, που βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και στη μία και μόνη διεθνή νομική προσωπικότητα, τη μία και μόνη ιθαγένεια, τη μία και μόνη κυριαρχία.

Το Κοινό Ανακοινωθέν που συμφωνήθηκε πρέπει πάντα να το ερμηνεύουμε από αυτή την οπτική γωνία. Και, βεβαίως, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη την ιστορική εμπειρία σε σχέση με το Κυπριακό. Τόσο την απώτερη, αυτή δηλαδή του 1960, όσο και την εγγύτερη, αυτή δηλαδή του 2003-2004.

Το θεμελιώδες είναι να υπάρξουν οι προϋποθέσεις πραγματικής και διαρκούς εθνικής ενότητας και συναίνεσης στο ευρύτατο επίπεδο. Γιατί, εάν δεν υπάρχει αυτή η συναίνεση, εάν δεν υπάρχει αυτή η συστράτευση, εάν δεν υπάρχει αυτή η καθολική αποδοχή, αντιλαμβάνεστε ότι δεν θα εκπληρωθεί η θεμελιώδης προϋπόθεση, που είναι η έγκριση μέσω δημοψηφίσματος. Άρα, η όποια έκβαση στο Κυπριακό ανήκει στα χέρια και την τελική απόφαση του κυπριακού λαού. Και προκειμένου για την ελληνοκυπριακή πλευρά ανήκει στα χέρια των Ελληνοκυπρίων πολιτών, στα χέρια της ελληνοκυπριακής κοινότητας.

Αυτή είναι μία διαδικασία, μία δυνατότητα, που είμαι βέβαιος ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, η κυπριακή κυβέρνηση, η ελληνοκυπριακή κοινότητα θα την αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο, αλλά μέσα στο περιβάλλον και με τα κριτήρια που είπα προηγουμένως».