Γράφει ο
Πέτρος Ι. Παραράς

        Καθημερινό πλέον το φαινόμενο βιαιοπραγιών και καταστροφικών καταδρομών, κατά τη διάρκεια ή μετά το πέρας Διαδηλώσεων ή και ανεξάρτητα από αυτές, από ομάδες ατόμων που αυτοπροσδιορίζονται ότι ανήκουν στον αναρχοαριστερό χώρο και των οποίων οι έκνομες αυτές δραστηριότητες αποπνέουν μια δυστοπική κοινωνία, την οποία δυστυχώς εδώ και χρόνια βιώνουμε. Τα άτομα όμως αυτά έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, δηλαδή φέρουν, σχεδόν πάντα, κουκούλα, κατά το διάστημα που δρουν, έχουν δε καλυμμένο το μεγαλύτερο μέρος του προσώπου, εξασφαλίζοντας έτσι ότι είναι πολύ δύσκολα αναγνωρίσιμα, ώστε να υποστούν και τις συνέπειες, μια και δεν θέλουν να υπαχθούν στους κοινούς κανόνες κοινωνικής συμβίωσης.

        Γεννάται λοιπόν το ζήτημα, μεταξύ άλλων, αν η σε δημόσιο χώρο κάλυψη του προσώπου ή και της κεφαλής με κουκούλα, ώστε τελικά να διακρίνονται σχεδόν μόνον τα μάτια ως προπαρασκευαστικό στάδιο πριν από κάποια έκνομη ενέργεια, είναι πράξη αδιάφορη για την όποια έννομη τάξη που ισχύει σε καθεστώς φιλελεύθερης δημοκρατίας ή πρέπει να απορρίπτεται από αυτήν. Σε τελείως συναφές θέμα, το Συνταγματικό δικαστήριο της Γαλλίας (Conseil Constitutionnel, 2010) και το Συνταγμ. δικαστήριο του Βελγίου (2012) έκριναν ότι είναι θεμιτή η απαγόρευση, με απειλή κύρωσης, σε γυναίκες μουσουλμάνες να φορούν σε «δημόσιο χώρο» την “burqa” ή το “niqab” που καλύπτουν όλο το πρόσωπο εκτός από τα μάτια. Τη λύση αυτή δέχθηκε, στη συνέχεια, και το Ευρωπ. Δικαστήριο των ΔτΑ με τη θεμελιώδη απόφασή του ˗ μείζονος συνθέσεως ˗ S.A.S. κατά Γαλλίας (1.7.2014), όπου έκρινε ότι είναι θεμιτή η απαγόρευση κάλυψης όλου του προσώπου (le port du voile intégral), ως εγγύηση για ένα minimum αρχών ειρηνικής συμβίωσης εν κοινωνία (vivre ensemble). Δηλαδή πρόκειται για μέτρο που αποβλέπει στη μη διάσπαση της «κοινωνικής συνοχής», συμβάλλει δε στην προσπάθεια για σταδιακή ένταξη των ατόμων αυτών στη μεγάλη και ομοιογενή πλειοψηφία των αυτοχθόνων, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν αυτοί που διάκεινται ευμενώς στα μεταναστευτικά ρεύματα των τελευταίων ετών.

        Πρόσφατα όμως στη Γαλλία, «χώρα των δικαιωμάτων του ανθρώπου», τα σοβαρότατα επεισόδια που ξέσπασαν με τα «κίτρινα γιλέκα» από τον Σεπτέμβριο του 2018 και οι πρωτοφανείς καταστροφές που προκλήθηκαν από χιλιάδες διαδηλωτές στο κέντρο του Παρισιού και σε άλλες πόλεις, είχαν σαν αποτέλεσμα την ψήφιση ειδικού Νόμου (ν. 2019-290 της 10^ης Απρ. 2019, άρθρ. 6, προσθήκη στον γαλλικό ποιν. κώδικα άρθρ. 431-9-1) «για την ενίσχυση και την εγγύηση της διατήρησης της δημόσιας τάξης κατά τη διάρκεια των Διαδηλώσεων», ο οποίος όρισεν ότι «αποτελεί αξιόποινη πράξη που τιμωρείται με έναν χρόνο φυλάκιση και πρόστιμο 15.000 €, και μόνο το γεγονός της ηθελημένης κάλυψης όλου ή μέρους του προσώπου των συμμετεχόντων σε Διαδήλωση στους δρόμους, κατά τη διάρκεια της οποίας, ή μετά από αυτήν, διαταράσσεται η έννομη τάξη ή υπάρχει κίνδυνος να διαταραχθεί αυτή, χωρίς να συντρέχει νόμιμος λόγος». Στη ρύθμιση δε αυτή εμπίπτει, όπως ευχερώς συνάγεται από την παραπάνω διάταξη, και η κουκούλα, εφόσον καλύπτει μέρος του προσώπου του διαδηλωτή, ενώ προφανώς αυτή δεν απαγορεύεται για όσους δεν μετέχουν σε διαδήλωση. Το αδίκημα δε τιμωρείται, έστω και αν ο κουκουλοφόρος διαδηλωτής δεν έχει διαπράξει άλλη αξιόποινη πράξη (V. Sizaire, in “Manière de voir”, n^o 168/2019-2020, σελ. 43).

        Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από τη δημοσίευση του παραπάνω νόμου, προσέφυγαν στο Συνταγματικό δικαστήριο βουλευτές, γερουσιαστές αλλά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι η ως άνω διάταξη του άρθρου 6 είναι αντισυνταγματική. Όμως το δικαστήριο ομοφώνως δεν διέγνωσε κάποια παρανομία στη διάταξη αυτή που καθιέρωσε το νέο αδίκημα της απόκρυψης προσώπου στις διαδηλώσεις (dissimulation du visage), με το επιχείρημα ότι η απόκρυψη αυτή θα καθιστούσε δυσχερή την εξακρίβωση της ταυτότητας του ατόμου, δεν αντιβαίνει δε η απαγόρευση αυτή ούτε στην αρχή της νομιμότητας των ποινών, ούτε και παραβιάζει το δικαίωμα της συλλογικής έκφρασης ιδεών ή την αρχή της αναλογικότητας των ποινών (Décision n^o 2019-780 DC της 4^ης Απρ. 2019). Εμφανής, λοιπόν, η εν προκειμένω επιρροή της ως άνω κλασικής απόφασης του ΕυρΔΔΑ (S.A.S. v. Γαλλίας), η οποία οπωσδήποτε χρωματίζει τώρα την όλη ευρωπαϊκή έννομη τάξη.

       Προφανώς, δε, η αυστηρότερη αντιμετώπιση των ατόμων που καθημερινά καταστρέφουν τα πάντα σε δημόσιους και ιδιωτικούς (κατάληψη) χώρους και υπερβαίνουν κάθε όριο ανοχής, δεν συνιστά μορφή κυβερνητικού αυταρχισμού, όπως οι ίδιοι και οι σύμβουλοί τους υποστηρίζουν (βλ. V. Sizaire, in “Le Monde diplomatique”, avril 2019, σελ. 4), διότι το Κράτος δικαίου οφείλει να προστατεύει τη δημόσια τάξη χάριν του κοινωνικού συνόλου. Άλλως, όταν απειλείται η δημοκρατία, είναι ανεκτές επεμβάσεις στα δικαιώματα του ανθρώπου, εφόσον αυτές δεν παραβιάζουν τον πυρήνα τους, προκειμένου να απομονωθούν αυτοί που τη μισούν. Όπως δε τονίζεται (βλ. Γ. Πανούσης, στο περιοδ. ΔτΑ Ν^ο 81/2019, σελ. 733) «Η κουκούλα δεν θα γίνει ποτέ σύμβολο ελευθερίας και θα κρύβει πάντοτε δειλία». Και αφού, λοιπόν, στην Ευρώπη τουλάχιστον, η προσπάθεια μιας κοινωνικής επανάστασης έχει πλήρως εκλείψει, δεν απομένει στα διαφωνούντα άτομα παρά να στραφούν σε μια εσωτερική επανάσταση προσαρμογής τους που σταδιακά θα οδηγήσει στην κοινωνική επανένταξή τους, προφανώς και για το δικό τους συμφέρον. Δεν ωφελεί να επιδιώκεις διά βίου το ακατόρθωτο.