19 Απριλίου 2024
Αθανάσιος Μπουρούνης
Τι είναι το Μακεδονικό Ζήτημα;
Το Μακεδονικό Ζήτημα είναι η ονομασία με την οποία έγινε διεθνώς γνωστό το εθνικοχωροταξικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τη Συνθήκη του Βερολίνου τον 19ο αιώνα στη Βαλκανική και ειδικότερα στη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας μεταξύ των κρατών Ελλάδας, Βουλγαρίας, Σερβίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ήταν επιμέρους θέμα του γενικότερου Ανατολικού Ζητήματος που επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο αμέσως με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ανάμεσα σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Γιουγκοσλαβία στην αρχή και ΠΓΔΜ στη συνέχεια, ως ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ.
Μπορεί η Μακεδονία να ορισθεί γεωγραφικά και πολιτισμικά;
Είναι γεγονός ότι είναι πολύ δύσκολο να καθοριστούν τα ακριβή γεωγραφικά όρια της Μακεδονίας με ακριβή ιστορικά κριτήρια.
Και τούτο διότι άλλα ήταν τα όριά της επί Φιλίππου Β’, άλλα επί Μεγάλου Αλεξάνδρου, άλλα επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, άλλα επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και άλλα πριν τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων.
Αλλά και έτσι τα γεωγραφικά τεκμήρια για κάθε εποχή είναι συχνά δυσδιάκριτα λόγω του προσωρινού χαρακτήρα των συνόρων, ειδικά στην περίπτωση της ευμετάβλητης Μακεδονίας.
Επίσης και πολιτισμικά δεν μπορεί να ορισθεί η Μακεδονία.
Και αυτό είναι το ισχυρότερο όπλο της ελληνικής πλευράς.
Η Μακεδονία είναι έννοια είδους, διότι καλύπτεται κάτω από τον όρο Έλλην που είναι γένος, σύμφωνα με την αριστοτελική διάκριση.
Ωστόσο το ζήτημα του ονόματος της ΠΓΔΜ, δεν είναι απλώς μια διαφορά περί ιστορικών γεγονότων ή συμβόλων.
Πρόκειται για τη συμπεριφορά ενός κράτους το οποίο αντιστρατεύεται τις θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς έννομης τάξης και πιο συγκεκριμένα τον σεβασμό της καλής γειτονίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας.
Ποια στοιχεία αποδεικνύουν την ελληνικότητα της Μακεδονίας;
Μερικά από τα στοιχεία που αποδεικνύουν την ελληνικότητα της Μακεδονίας είναι:
1) Οι Μακεδόνες ήταν πανάρχαια ελληνική φυλή όπως οι Δωριείς, οι Ίωνες και οι Αιολείς. Μιλούσαν ελληνικά, σε διάλεκτο που συγγένευε ιδιαίτερα με τη δωρική και την αιολική.
2) Το όνομα Μακεδόνες και Μακεδονία, είναι λέξεις ελληνικές και παράγονται από την αρχαία λέξη μάκος, Μακεδνός που σημαίνει μακρύς, ψηλός και είναι δωρικός τύπος της λέξης μήκος.
3) Η θρησκεία των αρχαίων Μακεδόνων ήταν ίδια και απαράλαχτη με τη θρησκεία των υπόλοιπων Ελλήνων. Πίστευαν στους ίδιους 12 θεούς και θεωρούσαν ότι το δωδεκάθεό τους κατοικούσε στο μεγαλύτερο Μακεδονικό βουνό, τον Όλυμπο.
4) Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας, γράφει ολοκάθαρα ότι οι Μακεδόνες είναι Έλληνες (Ηροδότου Ιστορία Α’ 56, Η’ 43).
5) Η πιο σπουδαία είναι η μαρτυρία του αρχαίου γεωγράφου Στράβωνα με τη λακωνική φράση: «έστιν ουν Ελλάς και η Μακεδονία»
6) Οι αρχαίοι Μακεδόνες είχαν τη δυνατότητα να γίνουν μέλη της Αμφικτυονίας των Δελφών, προνόμιο αποκλειστικά και μόνο για τους Έλληνες.
7) Οι αρχαίοι Μακεδόνες έπαιρναν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στους οποίους είχαν δικαίωμα συμμετοχής μόνον Έλληνες.
8) Στην αρχαία Μακεδονία υπήρχαν ελληνικά θέατρα στα οποία παίζονταν ελληνικές τραγωδίες. Δεν θα μπορούσαν οι Μακεδόνες να παρακολουθήσουν ελληνικές τραγωδίες, αν δεν ήταν Έλληνες.
9) Ο Μέγας Αλέξανδρος ξεκίνησε την εκστρατεία του ως αρχιστράτηγος όχι των Μακεδόνων, αλλά όλων των Ελλήνων. Στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου το 335 π.Χ. όλοι οι Έλληνες, πλην των Λακεδαιμονίων, του παραχώρησαν την εξουσία.
10) Οι διάδοχοί του σε όλα τα βασίλεια, ενήργησαν αποκλειστικά ως Έλληνες. Διέδωσαν την ελληνική γλώσσα από τη Μεσόγειο έως τον Ινδό ποταμό.
11) Η περίοδος εκείνη των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ονομάστηκε Μακεδονική, αλλά Ελληνιστική περίοδος.
12) Άλλη μαρτυρία αποτελεί η γλώσσα τους. Κύρια ονόματα, τοπωνύμια, ονόματα μηνών, ονόματα εποχών, ονόματα εορτών, είχαν ετοιμολογία ελληνική. Επίσης τα φωνητικά πάθη, οι κλίσεις και οι καταλήξεις, ήταν όλα ελληνικά.
13) Τα αρχαία ελληνικά ευρήματα στο Διόν, στην Πέλλα, στην Σίνδο, στην Αιανή, είναι όλα ελληνικά. Αρχιτεκτονική, γλυπτική, διακοσμητικά, ρυθμοί, πολεοδομία κ.λπ. είναι όλα ελληνικά.
14) Όλες οι επιγραφές που βρέθηκαν στη Μακεδονία, ήταν ελληνικές. Καμιάς άλλης γλώσσας επιγραφή δεν βρέθηκε στην αρχαία Μακεδονία, εκτός της λατινικής στη Ρωμαιοκρατίας.
15) Τέλος, στα αρχαία μακεδονικά νομίσματα, όλες οι παραστάσεις είναι από το θεματολόγιο της αρχαίας ελληνικής τέχνης και στην ελληνικής γλώσσας.
Ποιοι είναι οι Σκοπιανοί;
Το κράτος των Σκοπίων είναι εθνολογικά ένα κράτος πανσπερμία και γλωσσικά ένα κράτος «Βαβέλ».
Στο μικρό αυτό κράτος, εκτάσεως περίπου όσο η Πελοπόννησος, ζουν, σύμφωνα με την απογραφή του 1991, είκοσι πέντε (25) περίπου εθνικές ομάδες (Βούλγαροι, Αλβανοί, Έλληνες, Σέρβοι, Τούρκοι, Τσιγγάνοι, Αρμένιοι, Εβραίοι κ.λπ.).
Πώς ένας λαός που έχει έξι φυλετικά ονόματα (Μιάντσι, Πολιάτσι, Κοπάκοβτσι, Μπρισιάτσι, Πιάντσι και Σιράκοπβτσι) δανείζεται από τους γείτονές του Μακεδόνες, ελληνικής φυλής για πλέον των 4000 ετών, το εθνικό του όνομα;
Γιατί τα Σκόπια δεν υιοθέτησαν ένα από τα φυλετικά ονόματα που υπήρχαν, όπως συμβαίνει με όλους τους λαούς του κόσμου;
Πως είναι δυνατόν ο λαός της ΠΓΔΜ να είναι ο μοναδικός λαός στον κόσμο που υιοθέτησε και χρησιμοποιεί σαν εθνικό του όνομα το όνομα μιας περιοχής ενός άλλου γειτονικού του έθνους;
Τι άραγε να σημαίνει το όνομα Μακεδονία στη γλώσσα των Σκοπίων;
Καταλαβαίνουν τι λέει η ελληνική αυτή λέξη, καλύτερα από το τι λέει η Σλαβική Πολιάτσι ή Σιράκοπβτσι;
Φυσικά απάντηση στα ερωτήματα αυτά δεν πρόκειται να δοθούν ποτέ.
Από πότε χρονολογείται το Μακεδονικό Ζήτημα;
Το ζήτημα του Μακεδονικού χρονολογείται από πολύ παλιά. Η απαρχή των προβλημάτων αρχίζει με την κατάρρευση των Πτολεμαϊκών Βασιλείων, την υπαγωγή τους στο Ρωμαϊκό καθεστώς και έπειτα στο Βυζαντινό θρόνο, ο οποίος λόγω γραφειοκρατικής και διοικητικής επιπολαιότητας, βαφτίζει Μακεδονία ακόμα και τη Θράκη.
Το πρόβλημα οριστικοποιείται στις βάσεις του με την επιδρομή των Σλάβων κατά τον 6ο–7ο αιώνα μ.Χ., όπου ο ντόπιος πληθυσμός αποσταθεροποιείται.
Οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες, μη δυνάμενοι να αποκρούσουν με επιτυχία τις συνεχείς καταβάσεις των Σλάβων, τους παραχωρούν προνομιακά δικαιώματα για ειρηνική διαμονή στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, περιορίζοντας έτσι τις επιθετικές τους ορέξεις.
Οι εθνικιστικές διαμάχες για την κατάκτηση της Μακεδονίας κράτησαν περίπου μισό αιώνα από το 1870 έως το 1918, που έληξε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε αρχίσει να αποσυντίθεται, η Βουλγαρία έστρεψε το ενδιαφέρον της προς τη Μακεδονία, με στόχο τον βίαιο εκβουλγαρισμό των κατοίκων.
Τον Σεπτέμβριο του 1904 τα πρώτα ελληνικά ένοπλα τμήματα έκαναν την εμφάνισή τους στη Μακεδονία, με αρχηγό τον Παύλο Μελά.
Ακολούθησε ο Μακεδονικός Αγώνας, ένας αιματηρός, ανορθόδοξος και σκληρός ανταρτοπόλεμος που αποσκοπούσε στη διατήρηση του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων της Μακεδονίας, ο οποίος έληξε το 1908.
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, σήμαναν το διαμελισμό της Μακεδονίας, τα εδάφη της οποίας με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913 και του Νεϊγί το 1919 δόθηκαν: 51,56% στην Ελλάδα, 38,32% στη Σερβία και 10,12% στη Βουλγαρία.
Και ενώ με τη λήξη των πολέμων και την οριοθέτηση των συνόρων φαινόταν ότι το «Μακεδονικό ζήτημα» είχε λυθεί οριστικά, καθώς μάλιστα έγιναν και ανταλλαγές πληθυσμών, οι παρουσία 80.000 σλαβόφωνων στη Δυτική Μακεδονία, σε συνδυασμό με τη θέση των ανερχόμενων κομμουνιστικών κομμάτων περί ξεχωριστού Μακεδονικού Κράτους ή αυτόνομης Μακεδονίας, συντήρησαν το πρόβλημα.
Στην Κατοχή, με την κατάληψη της Μακεδονίας το 1941 από τα ναζιστικά στρατεύματα και την παραχώρηση της Ελληνικής Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στους Βουλγάρους, το Μακεδονικό Ζήτημα φούντωσε πάλι.
Η Βουλγαρική προπαγάνδα επιδόθηκε σε τρομοκρατία και προέβη σε αγριότητες.
Επίσης, πολλοί αριστεροί σλαβόφωνοι επηρεασμένοι από την προπαγάνδα του Τίτο «περί ίδρυσης Μακεδονικού Κράτους», συγκρότησαν το Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο, γνωστό ως SNOF.
Η οργάνωση αυτή συμμετείχε στον ΕΛΑΣ με ένα τάγμα. Σύντομα όμως την έφεραν σε τροχιά σύγκρουσης με τον ΕΛΑΣ, λόγω της προπαγάνδας περί μακεδονικού έθνους στην οποίαν επιδόθηκε.
Μάλιστα το 1944 ο στρατηγός Σαράφης διέταξε την 9η Μεραρχία να διαλύσει το τάγμα των σλαβόφωνων ανταρτών.
Στις 2 Αυγούστου του 1944 η γιουγκοσλαβική Μακεδονία ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος στο πλαίσιο της Ομόσπονδης Γιουγκοσλαβίας και αμέσως έγινε δεκτή από την ηγεσία του Βελιγραδίου, με το όνομα «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Ο πυρήνας για μελλοντική προσάρτηση των εδαφών της ελληνικής και βουλγαρικής Μακεδονίας είχε δημιουργηθεί από τον Τίτο και ακολούθησε το δύσκολο έργο της καλλιέργειας μακεδονικής συνείδησης στους βουλγαρίζοντες κατοίκους της περιοχής.
Η σταυροφορία «μακεδονοποίησης», συνοδεύτηκε από επιχείρηση ανάδειξης όλων εκείνων των στοιχείων που χαρακτηρίζουν μια εθνότητα (γλώσσα, ιστορία, πολιτισμός) σε μια περιοχή όπου, σύμφωνα με τους ιστορικούς, δεν είχε αναφερθεί ποτέ πριν το 1943 η ύπαρξη σλαβικού μακεδονικού έθνους.
Η έναρξη του Εμφύλιου Πολέμου, έφερε στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού μερικές χιλιάδες σλαβόφωνους αριστερούς μαχητές του εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΝΟF), οργάνωσης που στο καταστατικό της περιλάμβανε τη «διεκδίκηση των εθνικών δικαιωμάτων του μακεδονικού λαού».
Η ηγεσία του ΚΚΕ δεν είδε με καλό μάτι τους «συναγωνιστές» της ΝΟF και οι σχέσεις τους χειροτέρευσαν μετά την «προδοσία του Τίτο» το 1948.
Με τη συντριβή του Δημοκρατικού Στρατού το 1949, 35.000 περίπου σλαβόφωνοι με σλαβική συνείδηση εγκατέλειψαν ή εκδιώχθηκαν από τη Δυτική Μακεδονία, όπου απέμειναν 42000 σλαβόφωνοι με ελληνική συνείδηση.
Για μια ακόμη φορά η ελληνική πλευρά θεώρησε ότι είχε τελειώσει με το Μακεδονικό, μια και έφυγαν από την ελληνική Μακεδονία όσοι είχαν «σλαβομακεδονική» συνείδηση.
Τα πράγματα όμως δεν ήταν ακριβώς έτσι.
Τα Σκόπια, όπου είχαν καταφύγει οι «Σλαβομακεδόνες» της ελληνικής Μακεδονίας, εξέπεμπαν αλυτρωτισμό και πίεζαν διαρκώς την Κεντρική Κυβέρνηση στο Βελιγράδι να συντηρεί το θέμα και να προβάλλει αξιώσεις έναντι στην Αθήνα.
Το 1980, με τον θάνατο του Τίτο, η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση ενέτεινε την επιθετικότητά της γύρω από το Μακεδονικό, με αιχμή του δόρατος τα Σκόπια.
Δηλώσεις περί καταπίεσης των «Μακεδόνων του Αιγαίου», χάρτες της « Μεγάλης Μακεδονίας», δημοσιεύματα για αρπαγή μακεδονικών εδαφών από Ελλάδα και Βουλγαρία κ.λπ., προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Αθήνας.
Όμως το «Μακεδονικό Ζήτημα» εμφανίστηκε σαν «Σκοπιανό» σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991 και την ίδρυση του Μακεδονικού Κράτους με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Στις 4 Δεκεμβρίου 1991 το Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ασχολείται με το «Μακεδονικό» και καταλήγει σε τρείς όρους για την αναγνώριση της λεγόμενης «Δημοκρατίας της Μακεδονίας»:
- να αλλάξει η ονομασία «Μακεδονία»
- να αναγνωρίσει ότι δεν έχει εδαφικές βλέψεις κατά της Ελλάδας
- να αναγνωρίσει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει «μακεδονική μειονότητα».
Στις αρχές του 1992 συγκαλείται η πρώτη σύσκεψη πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, για το θέμα του ονόματος του κράτους των «Σκοπίων».
Όλοι συμφωνούν για κοινή γραμμή πλεύσης, σε μια ονομασία που δεν θα περιέχει τη λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγά της.
Ωστόσο η Πορτογαλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δια του υπουργού Εξωτερικών Ζοζέ Πινέιρο, προτείνει συμβιβασμό με αποδοχή από την πλευρά της Ελλάδας μιας σύνθετης ονομασίας για το κράτος των Σκοπίων, με επικρατέστερη ονομασία «Νοβαματσεντόνια» (Νέα Μακεδονία).
Στις 13 Απριλίου 1992, το συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών (χωρίς την παρουσία της γ. γ. του ΚΚΕ κ. Παπαρήγα) αποφασίζει να απορριφθεί το «πακέτο Πινέιρο» και η Ελλάδα να αναγνωρίσει το κράτος των Σκοπίων μόνο αν η ονομασία δεν περιλαμβάνει τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγά της.
Το 1993, μετά από έντονη αντίδραση της Ελλάδας, το κράτος αυτό αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ ως FYROM.
Ακολούθησε το 1994 το ελληνικό εμπάργκο.
Ένα χρόνο μετά, υπογράφηκε η μεταξύ της Ελλάδας και της FYROM Η Ενδιάμεση Συμφωνία, η οποία επέβαλε ένα δεσμευτικό «Κώδικα Συμπεριφοράς».
Κατά το χρονικό διάστημα που ακολούθησε τα «Σκόπια» παραβιάζουν συστηματικά το γράμμα και το πνεύμα της Συμφωνίας και βεβαίως τις υποχρεώσεις τους που πηγάζουν απ’ αυτήν:
- Προβάλλοντας μεγαλοϊδεατικές εδαφικές βλέψεις κατά της Ελλάδας μέσω απεικόνισης σε χάρτες, σχολικά εγχειρίδια, βιβλία Ιστορίας κ.λπ. ελληνικών εδαφών στην εδαφική επικράτεια μιας μεγάλης FYROM.
- Ενισχύοντας αλυτρωτικές διεκδικήσεις και υποδαυλίζοντας εθνικιστικά αισθήματα εντός της ελληνικής επικράτειας.
- Χρησιμοποιώντας την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» στους διεθνείς οργανισμούς.
- Χρησιμοποιώντας σύμβολα, όπως ο ήλιος της Βεργίνας, καθώς και άλλα σύμβολα που ανήκουν στην ελληνική ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά.
- Προβαίνοντας ή ανεχόμενη προκλητικές ενέργειες, οι οποίες υποδαυλίζουν εχθρότητα και φανατισμό, όπως παραποίηση της ελληνικής σημαίας με αντικατάσταση του σταυρού με τη ναζιστική σβάστικα, κ.λπ.
Στις 3 Απριλίου 2008 η Ελλάδα, με τον πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή, ασκεί βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ κατά την Εαρινή Σύνοδο της Συμμαχίας στο Βουκουρέστι.
Στη διάσκεψη αυτή τα μέλη της Συμμαχίας με συλλογική και ομόφωνη απόφαση, αποφάσισαν ότι θα απευθυνθεί πρόσκληση στη FYROM για ένταξη, εφ’ όσον λυθεί το ζήτημα του ονόματος κατά τρόπο αμοιβαίως αποδεκτό.
Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε και επαναλήφθηκε σε όλες τις μεταγενέστερες Συνόδους Κορυφής της Συμμαχίας.
Το 2012 η ελληνική Κυβέρνηση πρότεινε την υπογραφή μεταξύ των δύο χωρών «μνημονίου κατανόησης» που θα θέτει το πλαίσιο και τις βασικές παραμέτρους για την οριστική επίλυση του ζητήματος της ονομασίας.
Η λύση πρέπει να περιλαμβάνει συμφωνία επί του γεγονότος ότι οποιαδήποτε πρόταση, οφείλει να εμπεριέχει σαφή και οριστικό προσδιορισμό του ονόματος, που δεν θα αφήνει περιθώρια αμφιβολιών σχετικά με τη διάκριση μεταξύ του εδάφους της FYROM και περιοχών σε γειτονικές χώρες, ειδικότερα στη Βόρεια Ελλάδα και ότι το συμφωνημένο όνομα θα χρησιμοποιείται έναντι όλων και για όλους τους σκοπούς.
Η πλευρά της FYROM στην απάντησή της, επί της ουσίας αντιπαρέρχεται πλήρως την ελληνική πρόταση, ενώ η ανταπόκριση από τη διεθνή κοινότητα στην πρόταση, υπήρξε θετική.
Ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα στο Ζήτημα των Σκοπίων;
Πράγματι είναι δύσκολο να πείσει κανείς μια χώρα ότι δεν της αξίζει το όνομα που «καπηλεύεται» εδώ και αιώνες, χάρη στις εξωφρενικές πολιτικές των αυτοκρατοριών και των ξένων δυνάμεων.
Σίγουρα, η σημερινή αναγνώριση των Σκοπίων ως Μακεδονία, από τις παγκόσμιες στρατιωτικές και οικονομικές δυνάμεις, αποτελεί ένα πολιτικό αντάλλαγμα για την αποστολή στρατευμάτων στο ΙΡΑΚ, αλλά είναι επιπόλαιο να το αποδώσουμε σε αυτό μόνο, καθώς λειτουργεί βραχυπρόθεσμα, όσο και αποτελεί μικρό τμήμα αυτής της πολιτικής των χωρών αυτών.
Διότι οι μεγάλες δυνάμεις ακολουθούν μια προσέγγιση βήμα – βήμα κάθε φορά, προκειμένου για να προεκτείνουν τα γεωπολιτικά τους σχέδια.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο τα Σκόπια.
Η Αλβανία προωθεί την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας με τα μισά εδάφη των Σκοπίων και η Βουλγαρία από την αντίθετη πλευρά με τα άλλα μισά εδάφη των Σκοπίων.
Οπότε η αναγνώριση αυτή εξυπηρετεί ένα βασικό στόχο: τη διασφάλιση αυτής της περιοχής από τις αντίπλευρες χώρες, άρα και την αποφυγή συγκρούσεων.
Ωστόσο εάν πίσω από το ζήτημα του ονόματος υπάρχουν αλυτρωτικές σκέψεις, το θέμα δεν θα κλείσει αλλά αντίθετα θα ανοίξει και πάλι.
Και τώρα η εξωτερική μας πολιτική βρίσκεται «στα χαρακώματα».
Μέσα στον Ιανουάριο του 2018 αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις για το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, με τις συζητήσεις όμως να γίνονται για πρώτη φορά πίσω από κλειστές πόρτες, χωρίς δηλαδή να ενημερώνεται η αντιπολίτευση.
Η Αθήνα που προσέρχεται με θετικές διαθέσεις στις συνομιλίες, θα επιθυμούσε από την κυβέρνηση Ζάεφ «κινήσεις καλής θέλησης» το αμέσως επόμενο διάστημα, όπως:
- Τη μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων.
- Το γκρέμισμα των αγαλμάτων που στήθηκαν από τις κυβερνήσεις Γκρουέφσκι για να τονίσουν τον αλυτρωτισμό της ΠΓΔΜ.
- Ακόμα και αλλαγή του άρθρου 49 του Συντάγματος των Σκοπίων.
Σημειώνουμε όμως, ότι οι κινήσεις αυτές θα πρέπει να κατοχυρωθούν με διεθνείς εγγυήσεις, ώστε να εξασφαλιστεί η περίπτωση της μη επιστροφής τους κάποια στιγμή.
Η κυβέρνηση των Σκοπίων εμφανίζεται τον τελευταίο καιρό έτοιμη να προβεί σε υποχωρήσεις , αφήνοντας τις προκλήσεις των περασμένων ετών.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ κ. Κότσο Ανγκουέρο σε ομιλία του στην Ουάσιγκτον, αναφέρει ότι είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον της χώρας του να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. και για να γίνει αυτό, πρέπει να επιλυθεί το εκκρεμές ζήτημα της ονομασίας.
Ο σκοπιανός αναπληρωτής πρωθυπουργός υποστήριξε επίσης ότι η κυβέρνησή του είναι αξιόπιστος συνομιλητής και έχει τη βούληση να λυθεί το ζήτημα, αλλά χρειάζονται τρεις επιπλέον προϋποθέσεις:
- Και η Ελλάδα να έχει βούληση να λύσει το ζήτημα.
- Να υπάρξει υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, και
- Να υπάρξει κατανόηση και εποικοδομητική κριτική στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ.
Από την άλλη πλευρά, κύριος στόχος της ελληνικής διπλωματίας, είναι μια σύνθετη ονομασία που θα καθιστά την ΠΓΔΜ διακριτή από την ελληνική Μακεδονία, ενιαία για όλες τις χρήσεις.
Είναι μια θέση που μιλάει για ονομασίες όπως «Άνω Μακεδονία», «Βόρεια Μακεδονία», «Νέα Μακεδονία» και άλλα παρεμφερή.
Ωστόσο οι κυβερνώντες φαίνεται ότι, δυστυχώς, δεν αντιλαμβάνονται που μπορεί, πιθανόν, να οδηγήσει η θέση αυτή.
Κυρίως οι Σκοπιανοί, αλλά και «πρόθυμα ξένα Κράτη» θα λένε, χάριν συντομίας, τη χώρα των Σκοπιανών σκέτο «Μακεδονία» και τη δική μας Μακεδονία, με την ίδια λογική αλλά και για διάκριση από τη Σκοπιανή, να τη λένε «Κάτω Μακεδονία» ή «Νότια Μακεδονία» ή «Ελληνική Μακεδονία».
Τι θα πρέπει λοιπόν η ελληνική πλευρά να προτείνει;
Μέχρι το 1944 που ο Τίτο, κατόπιν πίεσης του Στάλιν, της άλλαξε το όνομα, η περιοχή λεγόταν «VardarskaBanovina» ή χάριν συντομίας «Vardarska».
Άλλωστε υπάρχουν χάρτες και γραμματόσημα εποχής, που δείχνουν την μέχρι το 1944 αυτήν την ονομασία του κράτους των Σκοπίων.
Να λοιπόν ένα όνομα που, ίσως, θα ήταν διατεθειμένοι οι Σκοπιανοί να συζητήσουν, διότι είναι μια εξαιρετική εναλλακτική ονομασία για τα Σκόπια.
Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, να συμφωνήσουμε σε μια ονομασία η οποία θα περιέχει το όνομα Μακεδονία με κάποιον προσδιορισμό, αλλά ως μια λέξη, η οποία δεν θα επιτρέπει την «απομόνωση» του όρου Μακεδονία σε κανέναν.
Έτσι θα επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος προς το συμφέρον και των δύο λαών και θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η αστάθεια στην περιοχή και να αποτραπούν οι επικίνδυνες συνοριακές αλλαγές, που κάποιοι επιδιώκουν.
Η παρτίδα ενός τοπικού γεωπολιτικού πόκερ στη γειτονιά μας, μόλις ξεκίνησε.
-Ο κ. Αθανάσιος Μπουρούνης είναι Επίτιμος Δ/ντής Σχολικής Μονάδας Δ. Ε.
