Γράφει ο
Γιώργος Λεκάκης

Προσφάτως (8.3.14) έγινε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ίδρυμα Διεθνών Νομικών Μελετών καθηγητού Ηλ. Κρίσπη & δρ. Αν. Σαμαρά-Κρίσπη, μια εσπερίδα, με θέμα το «Κατοχικό δάνειο». Θα περίμενε κανείς, ένα τέτοιο πνευματικό ίδρυμα, εάν θέλει να καταπιαστεί με τα θέματα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, να ξεκινήσει από τις πνευματικές οφειλές, που είναι η κλοπή των αρχαιολογικών θησαυρών, η λεηλασία των βυζαντινών κειμηλίων, ή εν τέλει, η κλοπή βιβλίων από σημαντικές βιβλιοθήκες της Ελλάδος[1], από τους ναζί επί Κατοχής. Δεν το έκανε όμως, και προτίμησε τα δάνεια, τα επιτόκια, τα νομικά και τα νούμερα...

Υπενθυμίζω, πως το Πανεπιστήμιο Αθηνών, επί πρυτανείας κ. Μπαμπινιώτη, είχε αναγορεύσει δρ. επί τιμή τον αείμνηστο δικαστή Ματθία, ο οποίος, από έμπειρους δημοσιογραφικούς και νομικούς κύκλους, είχε χαρακτηρισθεί ως ο κινηματίας της «πραξικοπηματικής ενέργειας», με την οποία ετάφη το θέμα των αποζημιώσεων των θυμάτων γερμανικής κατοχής, και για την οποία συνήργησαν και όσοι τον ακολούθησαν. Όταν αυτό ετέθη εις γνώσιν του κ. Μπαμπινιώτη, δεσμεύθηκε να κάνει στο Πανεπιστήμιο ένα μήνα μετά «μεγάλη εκδήλωση» γι' αυτό το θέμα, πράγμα που βέβαια δεν έκαμε ποτέ...

Έστω...

Στην πρόσφατη εκδήλωση, λοιπόν, ο πρύτανης κ. Πελεγρίνης, αφού έκανε έναν χαιρετισμό, που έμοιαζε αγγαρεία, αυτό-καθάρθηκε λέγοντας πως το Πανεπιστήμιο είχε κάνει αρχή-αρχή εκδήλωση κατά του μνημονίου... Λες και καθαγιάζονται τα πνευματικά ιδρύματα, όταν ο λαός δεν έχει πνευματική ηγεσία...

Είτα ανέλαβε να κάνει μια εισαγωγή στο θέμα η δρ. Αν. Κρίσπη-Σαμαρά. Ξεκαθάρισε ότι το θέμα της εσπερίδος αφορούσε το «Κατοχικό Δάνειο» και μόνο (γαιτί άραγε, ενώ οι οφειλές της Γερμανίας είναι τόσες πολλές και τόσο πολυποίκιλες;) και ότι «ανήκει στις ευρύτερες αξιώσεις του "Κατοχικού Δικαίου"». Στην εσπερίδα, είπε, θα γίνει «εξέταση των δικαιωμάτων και άσκηση απαιτήσεων κατά το Εθνικό ή/και το Διεθνές Δίκαιο», εάν «είναι δεσμευτική και έως ποίου σημείου η κρίση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους», για την «έλλειψη πολιτικής βουλήσεως και την ολιγωρία κυβερνήσεως» και κατέληξε πως «επιβάλλεται η προβολή της απαιτήσεώς μας». Μίλησε για την «Συμφωνία Παρισίων», ωστόσο  η αναφορά πρέπει να γίνεται με την επισήμανση ότι αυτή αφορούσε μόνον στις επανορθώσεις και όχι στις άλλες απαιτήσεις. Εξ άλλου η Ελλάς προέβαλε πολύ υψηλότερες απαιτήσεις από τις τελικώς αναγνωρισθείσες σε ποσοστά (όχι ονομαστικά), ενώ επιφυλάχθηκε επισήμως για τις μη επιδικασθείσες. Η δρ. Κρίσπη μίλησε επίσης για την «Συνθήκη του Λονδίνου». Ανέφερε ότι η καταβολή επανορθώσεων αναβλήθηκε έως την σύναψη συνθήκης ειρήνης. Κι αυτό είναι λάθος. Διότι η διάταξις αναφέρει επί λέξει «.έως του οριστικού διακανονισμού του ζητήματος των επανορθώσεων». Είναι απολύτως εσφαλμένο και συγχρόνως επικίνδυνο, κατά την άποψή μου, για τις ελληνικές αξιώσεις να συνδέουμε την καταβολή επανορθώσεων με την συνθήκη ειρήνης. Η σύμβαση δεν εμπόδιζε την Γερμανία να πληρώσει, αλλά μπορούσε, και νομικά και πρακτικά να το κάνει, όπως και το έκανε με αποζημιώσεις εβραίων και καπνών στην Ελλάδα - αποζημίωσε εξ άλλου και άλλα κράτη και συνεχίζει να αποζημιώνει! Η Γερμανία μπορούσε να έχει πληρώσει και πριν την ενοποίησή της και πριν την «Συνθήκη 2+4», αλλά απλώς κωλυσιεργούσε, εντελώς κακόπιστα, παραβιάζοντας με διάφορες προφάσεις το διεθνές δίκαιο - φρόντιζε δε να επενδύει τις παρανομίες της με νομιμοφάνεια, ενώ παράλληλα με μίζες εξαγόραζε την σιωπή των πρόθυμων Ελλήνων πολιτικών!!! Τέλος, είπε ότι από την μεριά της Γερμανίας έχουν καταβληθεί τρεις δόσεις - κάτι που ισχυρίσθηκαν όλοι οι επίσημοι ομιλητές. Κι άλλο λάθος. Προκύπτει, επισήμως, ότι δεν έχει καταβληθεί καμμία!!! Η Γερμανία επλήρωνε με «πέτσινες» επιταγές...

Μετά, ο καθηγητής κ. Κ. Μπέης έκαμε έναν πολύ σύντομο εισαγωγικό χαιρετισμό, δηλώνοντας αηδιασμένος από την συνέντευξη Σόιμπλε στην «Καθημερινή» και κατέληξε: «Τέτοιοι είμαστε, καλά μας κάνουν!»...

Ο κ. Παπαστράτης

Τον λόγο έλαβε ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Προκόπης Παπαστράτης, ο οποίος έκανε μια ιστορική τοποθέτηση των πραγμάτων: «Το 1929, είπε, συνέβη το οικονομικό κραχ της Γερμανίας και το 1932 προέβη σε συμφωνίες συμψηφισμού (clearing) με χώρες Κ. Ευρώπης, Βαλκανίων, και την Τουρκία. Η Αγγλία περιμένει και ελέγχει την Ελλάδα, μέσω βασιλέως Γεωργίου και πρωθυπουργού Ιω. Μεταξά. Η Γερμανία προ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας (εισήγαγε κυρίως ορυκτά), αλλά συνάμα και κακοπληρωτής της Ελλάδος. Στόχος κατακτητών, είπε, ήταν η εξασφάλιση των ελληνικών ορυχείων για λογαριασμό της Γερμανίας. (σ.σ. Μήπως αυτός δεν είναι και σήμερα;). Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής επίταξαν όλα τα είδη διατροφής, ρουχισμού κλπ. Δηλώσεις Τσολάκογλου ότι θα δοθεί λάδι και σιτηρά για τον επισιτισμό του αστικού πληθυσμού. (σ.σ. Μήπως ανάλογες δηλώσεις δεν έχουμε και σήμερα, από αντίστοιχους δωσιλόγους και ξεπουλητές της πατρίδος μας;). Έρχεται το πληθωριστικό χρήμα. Τον Αύγουστο του 1942 έρχεται νέα αύξηση απαιτήσεων λόγω, Africa corp. Οι Γερμανοί ναζί κατακτητές δεν ενδιαφέρονταν ούτε για το κοινωνικό κράτος, ούτε για την επιβίωση του λαού (σ.σ. Μήπως το ίδιο δεν κάνουν και σήμερα οι κληρονόμοι τους;).

Τον Δεκέμβριο του 1942 γίνεται νέα αύξηση των εξόδων Κατοχής σε 2 δισεκ. η οποία δεν ανταποκρινόταν στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδος! Μόνο τον Δεκέμβριο του 1942 ανέλαβαν 99 δισεκ. Τον Ιανουάριο του 1943, 40 δισεκ. Όφειλαν - είπε - ν' αρχίσουν την εξόφλησή τους από 1.4.1943 (σ.σ.: δεν έχω βρει από πού προκύπτει αυτό). Γίνεται 2η τροποποίηση των συμβάσεων στις 18.5.1943. τώρα πια παίρνουν ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΟ! Και 3η τροποποίηση στις 25.10.1943. Από δε την 1.1.1944 εισπράττουν απροκάλυπτα, αυθαίρετα και χωρίς συζήτηση ό,τι θέλουν... Το ύψος των καταβληθέντων, είπε, ανέρχεται σε 45 εκατ. χρυσές λίρες ή 4,050 δισεκ δολ. Και έκανε κι αυτός το λάθος να πει ότι έχουν καταβληθεί δυο-τρεις δόσεις...

Ο κ. Τσαγγαρίδης - Μπουρλογιάννης

Τον λόγο ανέλαβε ο πρέσβυς ε.τ., Ιω. Τσαγγαρίδης-Μπουρλογιάννης, ο οποίος επέδωσε την ρηματική διακοίνωση της ελληνικής κυβερνήσεως το 1995[2], έχοντας κάνει μια από τις σημαντικότερες κινήσεις για την ελληνική αξίωση, αν και την υπονόμευσαν, όπως είπε, μεγάλα εκδοτικά-δημοσιογραφικά κέντρα, λίγο προτού εκδηλωθεί. Αλλά είπε το λάθος και επικίνδυνο - κατ' εμέ - ότι «οι αποζημιώσεις και οι επανορθώσεις έχουν ηθικο-πολιτικο-ανθρωπιστική βάση!», ενώ το κατοχικό δάνειο «νομική βάση!».

Ο κ. Τσαγγαρίδης - Μπουρλογιάννης έχει λάθος, όπως είπα στην αρχή, όταν λέει ότι «όχι μόνον ο διακανονισμός, αλλά και η εξέταση του θέματος ανεβλήθη  μέχρι την συνθήκη Ειρήνης».

Τέλος, ο κ. πρέσβυς αναφέρθηκε στην έκδοση της εκθέσεως Ρόις, από το περιοδικό «Επίκαιρα» (27.3.14), αλλά παρέλειψε ν' αναφέρει πως αυτή ήταν δική μου εργασία (αυτό είναι το λιγότερο)...

Ο κ. Μπρεδήμας

Ο ομότιμος καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου του ΕΚΠΑ, κ. Αντ. Μπρεδήμας, είπε πως η «εφαρμογή του διεθνούς δικαίου μπορεί να γίνει είτε στα εθνικά, είτε στα διεθνή δικαστήρια». Για την νομική φύση των κατοχικών αναγκαστικών δανείων, είπε, πως το 1ο είναι δάνειο, γιατί το αποδέχθηκε η Ελλάς, τα 2ο και 3ο έχουν χαρακτήρα διεθνούς συμβάσεως, είναι συμφωνίες κατά πλάσμα δικαίου, και το πλάσμα έχει έννομες συνέπειες.

Στο Πότσδαμ η Ελλάς δεν έλαβε μέρος. Στο Παρίσι, η συμφωνία δεν εκάλυψε τις ελληνικές απαιτήσεις και ετέθη η επιφύλαξις των Ελλήνων εκπροσώπων. Την «Συνθήκη 2+4» δεν την υπέγραψε η Ελλάς και άρα δεν δεσμεύεται (res inter alios acta).

Το δάνειο του 1958 δεν συνιστά οικονομική βοήθεια, ούτε είναι αντίστοιχο μ' αυτό προς Γιουγκοσλαβία και Πολωνία, διότι το δάνειο προς Ελλάδα έγινε με όρους αγοράς (6% επιτόκιο και αποπληρωμή σε 20 χρόνια, ενώ προς Γιουγκοσλαβία με 1% επιτόκιο και αποπληρωμή σε 99 χρόνια)!

Όσον αφορά γι' αυτούς που μιλούν για ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ, είπε, πως το 1995 με την ρηματική διακοίνωση της ελληνικής κυβερνήσεως διεκόπη η όποια παραγραφή... Άλλωστε, είπε, ΜΕΤΑΞΥ ΚΡΑΤΩΝ ΔΕΝ ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ. Αλλά και αν έτρεχε ακόμη, αυτή διεκόπη το 1995.

Σχετικά με την επιλογή δικαστηρίου ήταν κατά της Χάγης, διότι η Γερμανία απεδέχθη την δικαιοδοσία του μετά το 2008. (σ.σ. Αν και σ' αυτό υπάρχει αντεπιχείρημα, διότι οι επιπτώσεις της τότε συμπεριφοράς της Γερμανίας, έχουν επιπτώσεις ακόμη σήμερα στην Ελλάδα!).

Μίλησε για το Διαιτητικό Δικαστήριο του Λονδίνου, όπου, όμως, είπε διαβλέπει πρόβλημα λόγω συνθέσεως του Δικαστηρίου. Παρέλειψε να πει ότι το Διαιτητικό έχει ήδη δικαιώσει την Ελλάδα μια φορά, με απόφαση του 1972, μετά από προσφυγή Ελλάδος, για τις αποζημιώσεις ιδιωτών από την περίοδο της Ουδετερότητος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[3]

Τέλος, ο ομιλητής επρότεινε μια αξιοπρεπή διπλωματική λύση. Αλλά για να έχεις «αξιοπρεπή διπλωματική λύση» πρέπει η άλλη πλευρά να γνωρίζει καλά ότι έχεις ισχυρές θέσεις με πλήρη και αδιαμφισβήτητο νομικό στήριγμα, οπότε να υποχρεωθεί να διαπραγματευθεί και να έχεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ο κ. Παπανικολάου

Τελευταίος ομίλησε ο τ. αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, κ. Ιω. Παπανικολάου. Επρότεινε προσφυγή στα ελληνικά δικαστήρια, λόγω της ιδιωτικής φύσεως των κατοχικών δανείων.

Κατά την προσωπική μου άποψη αυτό ενέχει κίνδυνο:
Πρώτον, διότι ο νόμος Σβώλου του 1944 κατήργησε όλες τις ιδιωτικές οφειλές και εάν τα κατοχικά δάνεια θεωρηθούν ιδιωτική οφειλή, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής (ο ομιλητής δεν απήντησε ικανοποιητικά στο θέμα αυτό, διότι προέβη σε μια αυθαίρετη - κατ' εμέ - ερμηνεία του νόμου με τελολογικά στοιχεία, που δεν πείθουν ωστόσο για την βασιμότητά τους) και Δεύτερον, Εάν τα κατοχικά δάνεια θεωρηθούν ως ιδιωτική οφειλή, η παραγραφή ξεκινά από την επομένη της ημέρας υποχρεώσεως επιστροφής (1943 ή 1944) και είναι - το πολύ - 20ετής! Ο ομιλητής θεώρησε ότι αναστέλλεται η παραγραφή έως το 1990, που ενοποιήθηκε η Γερμανία, και διεκόπη το 1995 με την ρηματική διακοίνωση.

Σημειώνω πως, η αναστολή με την Συμφωνία του Λονδίνου συμφωνήθηκε μόνον για τις πολεμικές επανορθώσεις και όχι για τις ιδιωτικές απαιτήσεις. Εξ άλλου, και υπό την εκδοχή της αναστολής, που υποστηρίζει ο ομιλητής, πρέπει να σημειωθεί, ότι κατά το ελληνικό δίκαιο, μετά την διακοπτική της παραγραφής πράξη αρχίζει νέα ισόχρονη παραγραφή, που επομένως λήγει το 2015 (1995-2015)...

Παρεμβάσεις

Στην συνέχεια έγιναν κάποιες παρεμβάσεις εκτός προγράμματος:

Από τον βουλευτή και πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδικήσεως των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, κ. Μαν. Γλέζο, ο οποίος είπε πως δεν έχει περάσει πολύς καιρός, διότι πρώτον η Γερμανία υποχρέωσε προ 3ετίας την Τσεχία να αποζημιώσει τους Σουδίτες Γερμανίας, και δεύτερον προ μηνών η Γερμανία συνταξιοδότησε εβραίους... Ο κ. Γλέζος - προερχόμενος από ομιλία του στην Γερμανική Σχολή Αθηνών όπου μίλησε προσκεκλημένος του Συλλόγου Αποφοίτων της - μίλησε για τον σπουδαίο γερμανικό πολιτισμό (Γκαίτε, κλπ.) και είπε πως σε αυτόν τον κοινό τόπο μπορούν να τα βρουν Ελλάς και Γερμανία. Έφυγε δε αμέσως μετά την τοποθέτησή του.

Από τον δρ. Μελ. Μελετόπουλο, ο οποίος μίλησε για... «6 φάσεις Ελληνο-γερμανικών σχέσεων, με την αρχή να έγινε το 1870 περίπου, που έγινε κράτος η Γερμανία» (σ.σ. και μετά από 30 χρόνια αιματοκύλησε μια μάλιστα 2 φορές την Ευρώπη - και συνεχίζει να καταστρέφει!!!, ενώ τα γερμανικά φύλα καταστρέφουν τον ελληνικό χώρο από την εποχή των Ερούλων, τον 1ο αι. μ.Χ. τουλάχιστον)... «Οι σχέσεις με την Γερμανία ήταν καλές, κάθε φορά που η Γερμανία προσανατολιζόταν στον πολιτισμό», είπε. Σήμερα, κατά τον ομιλητή, η Γερμανία ευρίσκεται σε «έξαρση κυριαρχικής βουλιμίας»!!!

Και τέλος, από τον οικονομολόγο κ. Τζ. Γκούσκο, μέλος της Επιρτοπής Διεκδικήσεως Κατοχικού Δανείου και Κλεμμένων Πολιτιστικών Θησαυρών, που απέδειξε με επιχειρήματα και ιστορικά στοιχεία τις ακάλυπτες επιταγές της Γερμανίας (τις οποίες οι προλαλίσαντες έλεγαν «πληρωμή δόσεων») και έκανε την σημαντικότερη τοποθέτηση της εσπερίδας, την πιο καίρια και την πιο ουσιαστική: Είπε πως μόνο το ύψος του κατοχικού δανείου ανέρχεται σε 301 δισεκ. ευρώ...[4] Κι εκεί λήγουν όλες οι φιλολογίες... Αλλά και αντιλαμβανόμασθε γιατί προκύπτουν φιλολογίες, φιλοσοφίες και αναβολές...

Όλα αυτά εγίνονταν στην μεγάλη αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην είσοδο της οποίας υπάρχουν στήλες νεκρών και πεσόντων, φοιτητών και καθηγητών, γερμανικής κατοχής...

Για περισσότερα:

Γ. Λεκάκης «Αρχαιοκαπηλίες των Γερμανών στην Ελλάδα επί Κατοχής», εκδ. «Κάδμος», 2012. «Ναζί: Οι βάρβαροι του 20ού αιώνα», εκδ. Κάδμος, 2013. «Κατεστραμμένες πόλεις και χωριά στην Ελλάδα επί Κατοχής», εκδ. Κάδμος, 2014. Και «Οι ελληνικές απαιτήσεις ισχύουν. Ντοκουμέντο: Η απόρρητη έκθεση του γερμανικού Κοινοβουλίου για τις οφειλές προς την Ελλάδα», εκδ. «Επίκαιρα-Α. Α. Λιβάνης», 27.3.2014.


http://www.xronos.gr/detail.php?ID=92616