Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Η άμεση και αποτελεσματική πρόληψη της απάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθίσταται ζωτικής σημασίας προτεραιότητα, ειδικά στις δύσκολες μέρες που διανύουμε. Η Ένωση έχει επιδοθεί σε συστηματικό αγώνα προστασίας των φορολογουμένων της από ένα ευρύτατο φάσμα παράνομων δραστηριοτήτων, όπως λόγου χάριν η παραποίηση των κερμάτων ευρώ, οι επιδοτήσεις συγκεκριμένων προϊόντων τα οποία παράγονται σε ανύπαρκτες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, το λαθρεμπόριο τσιγάρων και η αποφυγή καταβολής εισαγωγικών δασμών για είδη ένδυσης και υπόδησης. Δυστυχώς, τα σοβαρότατα αυτά αδικήματα δεν είναι τα μοναδικά, αλλά η παράθεσή τους έχει σαν σκοπό την ενημέρωση του αναγνώστη σε γενικές γραμμές (Βασιλείου, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

       Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) προΐσταται στη μάχη της Ένωσης ενάντια σε κάθε μορφής ανέντιμη πρακτική, αφού διερευνά με συστηματικό τρόπο τις περιπτώσεις απάτης σε βάρος του προϋπολογισμού της Ένωσης και προσπαθεί ν’ ανακαλύψει κάθε μορφή διαφθοράς ή σοβαρών παραπτωμάτων στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Πέραν αυτού, είναι υπεύθυνη και για την επιτυχή χάραξη της πολιτικής της Επιτροπής όσον αφορά την άμεση και ουσιαστική καταπολέμηση της απάτης (Βασιλείου, 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

       Οι αξιόποινες πράξεις που διερευνώνται από την OLAF μπορεί να είναι μεταξύ άλλων δόλιες αξιώσεις, υπεξαιρέσεις, παραπτώματα σε διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων και τελωνειακές απάτες. Τα προγράμματα Hercule θεωρούνται πρωτεύουσας σημασίας, αφού χρηματοδοτούν δράσεις τόσο για την πρόληψη, όσο και για την καταπολέμηση κάθε μορφής διαφθοράς και απάτης που ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Οι δράσεις αυτές μπορεί να είναι είτε η επιχειρησιακή και τεχνική στήριξη των ερευνών, είτε εξειδικευμένα σεμινάρια και δραστηριότητες έρευνας, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω συγκεκριμένων συμβάσεων και επιχορηγήσεων (Βασιλείου, 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

       Με άλλα λόγια παρατηρούμε την άριστη οργάνωση και τη χαρακτηριστική βούληση της ΕΕ να πατάξει αμείλικτα οποιαδήποτε παράνομη πρακτική μπορεί να τη βλάψει. Το έργο της OLAF είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο, αφού κατά την περίοδο 2010-16 κατάφερε α) να εκδώσει περισσότερες από 2.000 συστάσεις για τη λήψη δημοσιονομικών, διοικητικών, δικαστικών και πειθαρχικών μέτρων από τις αρμόδιες αρχές τόσο της ΕΕ, όσο και των κρατών-μελών, β) να διεκπεραιώσει αποτελεσματικά περισσότερες από 1.600 έρευνες και γ) να συστήσει την επιστροφή περισσότερων από 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ (ποσό διόλου ευκαταφρόνητο) στον προϋπολογισμό της Ένωσης (Βασιλείου, 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

       Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο 2012-14, οι κοινές επιχειρήσεις της OLAF και των εθνικών υπηρεσιών για την παρακολούθηση σκαφών απέδωσαν καρπούς, αφού αισίως κατασχέθηκαν α) εμπορευματοκιβώτια, τα οποία περιείχαν 93 εκατομμύρια τσιγάρα, κάτι που μεταφράζεται σε διαφυγόντες δασμούς της τάξεως των 15 εκατομμυρίων και β) εννέα πλοία, τα οποία μετέφεραν σχεδόν 215 εκατομμύρια τσιγάρα (διαφυγόντες δασμοί 43 εκατομμυρίων) (Βασιλείου, 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· OLAF, 2018).

       Επιπλέον, οι εθνικές τελωνειακές αρχές τόσο εντός όσο και εκτός Ένωσης επιδίδονται συχνά σε κοινές επιχειρήσεις, όχι μονάχα με την OLAF, αλλά και με άλλες υπηρεσίες της ΕΕ για την πάταξη του λαθρεμπορίου. Πιο συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2014, στα πλαίσια διεθνούς τελωνειακής επιχείρησης, κατασχέθηκαν α) 130 εκατομμύρια τσιγάρα και β) περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια προϊόντα παραποίησης ή απομίμησης (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

       Τέλος, επισήμανσης χρήζει το γεγονός ότι από το 2002 η παραχάραξη και η κιβδηλεία του ευρώ έχει προκαλέσει ζημία της τάξεως τουλάχιστον του μισού δισεκατομμυρίου. Η Ένωση έλαβε τα μέτρα της και πλέον προβαίνει στην αντιμετώπιση του γιγάντιου αυτού προβλήματος μέσω α) ειδικών συνεδριάσεων εμπειρογνωμόνων από συγκεκριμένες εθνικές υπηρεσίες, β) επιμόρφωσης διαμέσου του προγράμματος Pericles, γ) ειδικής ανάλυσης πλαστών κερμάτων από το Ευρωπαϊκό Τεχνικό και Επιστημονικό Κέντρο και δ) συγκεκριμένης νομοθεσίας (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission, 2018· OLAF, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Πρόληψη της απάτης», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/fraud-prevention_el (πρόσβαση στις 14/7/18).

European Commission (2018), “The euro”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/euro-area/euro_en (πρόσβαση στις 14/7/18).

OLAF (2018), «Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Ευρωπαική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης», διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/anti-fraud/home_el (πρόσβαση στις 14/7/18).