Σε δημόσια διαβούλευση έχει τεθεί από χθες το σχέδιο νόμου για την παροχή ασύλου στους πρόσφυγες, το οποίο έχει ως στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών. Η κυβέρνηση επισημαίνει ότι θέλει να βάλει τέλος στη νομοθετική ασάφεια που επηρέαζε την λειτουργία των διοικητικών υπηρεσιών και να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο διαδικαστικό πλαίσιο έτσι ώστε να ξέρουν οι αιτούντες πώς λειτουργεί το σύστημα, ποια είναι τα δικαιώματα και ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους.

Οι βασικές αρχές του σχεδίου σύμφωνα με την κυβέρνηση είναι οι ακόλουθες:

-Πλήρης και πραγματικός σεβασμός των δικαιωμάτων των προσφύγων που δικαιούνται άσυλο, με βάση το ενωσιακό δίκαιο.

-Απαίτηση από τους αιτούντες να ανταποκρίνονται στην υποχρέωση συνεργασίας με τις εθνικές Αρχές.

- Ένταξη στο σύστημα μόνο εκείνων που έχουν προσφυγικό προφίλ και διατήρηση μόνο όσων συμμορφώνονται προς τις υποχρεώσεις τους.

- Γρήγορη απένταξη όσων παρελκυστικά υποβάλλουν αιτήματα ασύλου.

Το ν/σ προβλέπει πως σε περίπτωση που οι αλλοδαποί κατά την υποδοχή δεν συμμορφώνονται στις αποφάσεις μεταφοράς τους σε άλλες δομές θα σημαίνει ότι δεν επιθυμούν την προστασία και θα παραπέμπονται σε διαδικασίες επιστροφής. Δεν θα μπαίνουν καθόλου στο σύστημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αίτησή τους εξετάζεται εντός 3 ημερών.

Κατ’ εξαίρεση και για συγκεκριμένους λόγους οι αιτούντες άσυλο μπορεί να τεθούν υπό κράτηση αρχικά για 50 ημέρες η οποία μπορεί να παραταθεί, χωρίς όμως να ξεπερνά τους 18 μήνες. Δεν συνυπολογίζονται τα διαστήματα κράτησης που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο άλλων διαδικασιών.

Ως προς τη δυνατότητα παραμονής των αιτούντων ασύλου στη χώρα προβλέπεται δικαίωµα παραµονής των αιτούντων στη χώρα µέχρι την ολοκλήρωση της διοικητικής εξέτασης της αίτησής τους στον πρώτο βαθμό. Προβλέπεται, επίσης - με αυτούσια μεταφορά της σχετικής πρόβλεψης της Οδηγίας- πότε οι αιτούντες δεν δικαιούνται να παραμείνουν στη χώρα ακόμα και αν έχουν ασκήσει προσφυγή στις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών.

Για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους αιτούντες ασύλου, προβλέπεται χορήγηση Κάρτας Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Κ.Υ.Π.Α.) η οποία όμως πλέον συνδέεται με την ισχύ των δελτίων τους. Επίσης, καθιερώνεται η υποχρέωση των ανήλικων προσφύγων να πηγαίνουν σε δημόσιο σχολείο, τόσο για λόγους ένταξης και ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία, όσο και για λόγους κοινωνικής προστασίας, καθώς και μέτρα σε βάρος των ενηλίκων μελών της οικογένειας,στις περιπτώσεις που ο ανήλικος δεν εγγράφεται, ούτε και παρακολουθεί τα αντίστοιχα σχολικά μαθήματα.

Το νομοσχέδιο διατηρεί τις Επιτροπές Προσφυγών ως δεύτερο βαθμό κρίσης. Αλλάζει η σύνθεση και προβλέπονται τρεις δικαστές. Προβλέπονται μονομελείς και τριμελείς συνθέσεις στις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών Το Συμβούλιο της Επικρατείας, παραμένει ως τελικός εγγυητής.

Η προσφυγή στις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών προϋποθέτει δικόγραφο με λόγους και όχι ένα προεντυπωμένο έγγραφο που έως σήμερα χορηγείτο από την ίδια την υπηρεσία στους αιτούντες. Αυτό, άλλωστε, είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι η μοναδική χώρα που παρείχε αυτόματη προσφυγή στον δεύτερο βαθμό.

Τι αλλάζει ως προς τη δυνατότητα πρόσβασης στην απασχόληση;

Καταργείται η δυνατότητα πρόσβασης στην απασχόληση αμέσως με την λήψη του δελτίου αιτούντος. Δικαίωμα πρόσβασης χορηγείται μόνο 6 μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος εφόσον δεν έχει ληφθεί απόφαση σε πρώτο βαθμό από την αρμόδια αρχή και η καθυστέρηση δεν μπορεί να αποδοθεί στον αιτούντα. Το δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ανακαλείται αυτοδικαίως σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης και οι αιτούντες δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα. Προβλέπεται επίσης υποχρέωση να ενημερώνουν τις Αρχές για κάθε έναρξη επαγγέλματος και κάθε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας που συνάπτουν. Κι αυτό για να ενημερώνεται το σύστημα τόσο για την εργασία τους (άρα και την διαμονή τους), όσο και για τον περιορισμό των υλικών συνθηκών υποδοχής για όσους δύνανται να αυτοσυντηρηθούν.

Σημειώνεται επίσης ότι οι ΜΚΟ που θα εμπλέκονται στο σύστημα θα είναι πιστοποιημένες. «Και αυτό γιατί πρέπει να προστατευτεί το σύστημα ασύλου από ΜΚΟ που δεν λειτουργούν σωστά αλλά και να αναδειχθούν οι ΜΚΟ που πραγματικά προσφέρουν υπηρεσίες» σημειώνει η κυβέρνηση.

Οι καινοτομίες

1) Ενιαίο κείμενο που περιλαμβάνει όλες τις ρυθμίσεις που αφορούν στην αναγνώριση, στην υποδοχή, στην διαδικασία εξέτασης, στην δικαστική προστασία.

2) Προσφυγή στις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών προϋποθέτει δικόγραφο με λόγους. Κατ’ ανάλογη εφαρμογή της Διοικητικής Δικονομίας που εφαρμόζεται επί όλων των υποθέσεων είτε αφορούν αλλοδαπούς είτε Έλληνες πολίτες.

3) Δικαίωµα παραµονής των αιτούντων στη χώρα µέχρι την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας στον πρώτο βαθμό

4) Επιδόσεις και σε πληρεξούσιο δικηγόρο ή σύμβουλο ή αντίκλητο. Επίδοση σε περίπτωση μη εντοπισμού

5) Όχι ανασταλτικό αποτέλεσμα σε συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων

6) Το δικαίωμα πρόσβασης χορηγείται μόνο 6 μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος και εφόσον δεν έχει ληφθεί απόφαση σε πρώτο βαθμό από την αρμόδια αρχή και η καθυστέρηση δεν μπορεί να αποδοθεί στον αιτούντα. Περαιτέρω, το δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ανακαλείται αυτοδικαίως σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, η οποία δεν έχει ανασταλτικό χαρακτήρα, και οι αιτούντες δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα.

7) Σε περίπτωση που οι αλλοδαποί κατά την υποδοχή δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τους σε άλλες δομές τεκμαίρεται ότι δεν επιθυμούν την προστασία και παραπέμπονται σε διαδικασίες επιστροφής. Μετά την καταγραφή εφόσον οι αιτούντες τελικά παραμένουν στο σύστημα αλλά δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τότε η αίτηση τους εξετάζεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.

8) Κράτηση των αιτούντων ανεξαρτήτως αν προηγουμένως κρατούνταν ήδη, για συγκεκριμένους λόγους και με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων τους

9) Κράτηση χωρίς συνυπολογισμό των προγένεστερων διαστημάτων κράτησης.

10) Η παραβίαση των όρων και των κανονισμών λειτουργίας των κέντρων έχει ως συνέπεια τη διακοπή της στέγασης και υπό προϋποθέσεις επιφέρει διεύρυνση τυχόν τέλεσης ποινικών αδικημάτων.

11) Απαλείφεται το μετατραυματικό στρες ως λόγος ευαλωτότητας. Απαιτείται ρητά ειδική αιτιολογία στις ιατρικές βεβαιώσεις. Οι ευάλωτοι ρητώς τυγχάνουν ειδικών συνθηκών υποδοχής και δεν εξαιρούνται από τις διαδικασίες εξέτασης στα σύνορα, εφόσον έχουν την κατάλληλη υποστήριξη.