Πέμπτη
26 Δεκεμβρίου 2024
Ημερήσια ηλεκτρονική εφημερίδα, Αρ. φύλλου 5212RSS FEED
Η Ελλάς και θύμα βιοπειρατίας
Γράφει ο
Γιώργος Λεκάκης
Το βαλσαμόλαδο της Σαμοθράκης. Από τα καλύτερα στον κόσμο! Η πανέμορφη Θάσος, στο Βόρειο Αιγαίο, είναι γνωστή για πολλά προϊόντα της: Ένα απ’ αυτά, είναι το υψηλής ποιότητος έξτρα παρθένο ελαιόλαδό της, από την περίφημη τοπική ελιά «θρούμπα», κ.ά. Ένα άλλο όμως, είναι το βαλσαμέλαιό της, από το εξαιρετικό βαλσαμόχορτό της, που θεωρείται – μαζί με της Σαμοθράκης[1], της Ικαρίας και της Λακωνίας - ως το καλύτερο στον κόσμο! Τα προϊόντα αυτού του «δυναμίτη της φύσεως», διακινούν δισεκατομμύρια ευρώ σήμερα στον πλανήτη... Η Ελλάς κάθεται πάνω σε ένα θησαυροφυλάκιο ακόμη, και κοιμάται... Όταν οι Ολλανδοί ήλθαν ως βοτανοκλέφτες... Όλα άρχισαν όταν ξένες φαρμακευτικές και βοτανικές εταιρείες εντόπισαν την χώρα μας, ως ένα πλούσιο βιοποικιλακό τόπο...

Πρωτοπόροι βοτανοκλέφτες ήταν οι Ολλανδοί. Ολλανδικές εταιρείες ξανα-επισκέφθηκαν την δεκαετία του 1970-80 τα βουνά του Μυστρά και της Μάνης, στην Νότιο Πελοπόννησο, όπου και άκουσαν – άρα δεν εγνώριζαν πριν - από τοπικούς αγρότες και βοσκούς για το βαλσαμόχορτο και τα θαύματα αποκαταστάσεώς πολλών παθήσεων απ’ αυτό. Τους τρόπους ήξεραν και χρησιμοποιούσαν και γιατροπορεύονταν γενεές και γενεές Ελλήνων, στο πέρασμα των χιλιετιών... Έτσι, οι Ολλανδοί άρχισαν να ενδιαφέρεται (και) γι’ αυτό το φυτό και αφιέρωσαν χρόνο και χρήμα για να πειραματισθούν με το βαλσαμέλαιο – με το αζημίωτο... Κάθε χρόνο στις αρχές του Μαΐου, εταξίδευαν στην Πελοπόννησο, στην κοιλάδα της Σπάρτης, δεκάδες Ολλανδοί, για να συλλέξουν βαλσαμόχορτο, από βουνοπλαγιές οι οποίες κείτονταν 1.500 μ. πάνω από την επιφάνεια της θαλάσσης! Αλήθεια με ποια άδεια; Οι εντόπιοι τους έβλεπαν ως φολκλόρ... ως φυσιολάτρες τουρίστες... Εν τω μεταξύ, τα λουλούδια της ελληνικής φύσεως αφανίζονταν... Συγκέντρωναν χιλιάδες λουλούδια βαλσαμόχορτου, αυτά τα ωραιότατα, με το φρέσκο κίτρινο-χρυσαφί χρώμα, από πολύ ενωρίς το πρωί... Και τα εβύθιζαν αργότερα, την ίδια ημέρα, σε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ψυχρής έκθλιψης, από βιολογικά καλλιεργημένες τοπικές ελιές!

Αυτό το μείγμα εν συνεχεία αφήνεται σφραγισμένο, σε υάλινα βάζα ή μπουκάλια, στον καυτό ήλιο της Μεσογείου, για αρκετές εβδομάδες, να λιαστεί περισσότερες από χίλιες ώρες... Αυτή η προσεκτική διαδικασία δημιουργεί τις διάσημες ιαματικές ιδιότητες του βαλσαμέλαιου, που έχει ένα χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, και που είναι κυρίως για εξωτερική χρήση, για την θεραπεία των εγκαυμάτων, των ερεθισμών του δέρματος, τις χειρουργικές ουλές, τους μώλωπες, τα διαστρέμματα, κλπ.  Οι Ολλανδοί δεν είναι η πρώτη φορά που κλέβουν βότανα από την ελληνική φύση... Είναι χαρακτηριστικό ότι την χώρα τους την έχουν καθιερώσει ως «χώρα της τουλίπας», τον βολβό της οποίας έχουν κλέψει από την Χίο και την Αργολίδα! Μια αρχαία ελληνική παράδοση Στις ηλιόλουστες πεδιάδες και τα νησιά των μεσογειακών χωρών, το βαλσαμέλαιο παράγεται παραδοσιακά εδώ και αιώνες...

Η παράδοση αυτή έχει πνευματική ιδιοκτησία. Η κλοπή αυτής της παραδόσεως - και μάλιστα όταν κάποιος κερδίζει χρήματα απ’ αυτήν την άνομη πράξη – πρέπει να τιμωρείται. Κάτοχος αυτής της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι οι Έλληνες – και δη οι Σπαρτιάτες.  Οι ιαματικές ιδιότητες του βαλσαμέλαιου ήταν γνωστές ήδη στον αρχαίο σπαρτιάτικο στρατό! Γι’ αυτό, ακόμη και σήμερα στην Λακωνία, το λένε σπαθόχορτο, από το οποίο παράγουν το σπαθέλαιο, ειδικό στην επούλωση τραυμάτων από σπαθιές! Οι θεραπευτικές ιδιότητες του ελαίου αυτού του φυτού θαυμάζονταν και ήταν σεβαστές από τους αρχαίους χρόνους! Ο Έλλην ιατρός, «ο πατέρας της Ιατρικής», Ιπποκράτης, το χρησιμοποιούσε επίσης ευρέως, 2.500 χρόνια πριν... Οι αρχαίοι Έλληνες - και οι Ρωμαίοι αντιγραφείς τους - χρησιμοποιούσαν το υπερφυτό (υπερικό - hypericum perforatum L.) βαλσαμόχορτο για πολλές ασθένειες, σε ευρύ φάσμα τραυματισμών, τα έλκη, την γαστρεντερική δυσφορία, τον πόνο από την εμμηνόρροια, την οσφυαλγία, τις πληγές, τα δήγματα φιδιών, αλλά και τα αυτοάνοσα, και την κατάθλιψη, καθώς και για πνευματικούς λόγους, αφού επίστευαν ότι το φυτό προσφέρει προστασία από τα κακά πνεύματα (που ήταν αυτά που προξενούσαν τις ασθένειες και τα ατυχήματα)... Η ελληνική λαογραφία έχει συγκεντρώσει πολλούς τρόπους χρήσεώς του, και πολλούς παρασκευής του, σε διάφορα μέρη της Ελλάδος...

Ο Έλληνας λάτρεψε το βαλσαμέλαιο. Η λέξις βάλσαμο στην γλώσσα του είναι συνώνυμο με την πανάκεια, την κάθε είδους θεραπεία, την ανακούφιση. Γι’ αυτό, στην δύσκολη να προσηλυτισθεί στον χριστιανισμό περιοχή της Λακωνίας, το βαλσαμόχορτο ονομάσθηκε και «χόρτο του άη Γιάννη». Για να καπελωθεί χριστιανικά αυτή η πανάρχαια προσφερόμενη θεραπεία, οι χριστιανοί «πατέρες» διέδωσαν, ψευδώς βέβαια, πως από το «ιερό αίμα του αγίου Ιωάννου σχηματίζονται οι κόκκινες κηλίδες ελαίου στα κίτρινα φύλλα του βαλσαμόχορτου»... Και οι εύπιστοι και αδαείς αμόρφωτοι – που αποτελούσαν τον πρώτο εύκολο στόχο δημιουργίας ποιμνίου των χριστιανών - το επίστευσαν... Οι χριστιανοί πιστεύουν, λοιπόν, ότι του αγίου Ιωάννου η θεραπευτική δύναμη επέρασε στο βαλσαμόχορτο... Τι κρίμα γι’ αυτούς! Το βαλσαμόχορτο είχε θεραπευτική δύναμη, χιλιάδες χρόνια πριν εμφανισθεί αυτός ο άγιός τους... Το φυτό, λένε, φύεται για να υπενθυμίζει την βάναυση σφαγή του αγίου! Λες και άλλη αποστολή ή δουλειά δεν έχουν τα φυτά της Γης, από το να γίνονται όργανα της κάθε θρησκείας...

Την ημέρα, λοιπόν, του αγίου Ιωάννου, στις 24 Ιουνίου, οι άνθρωποι κρεμούν βαλσαμόχορτο στα σπίτια, εις ανάμνησιν αυτού του αγίου και για την προστασία από τα κακά πνεύματα, όπως έκαναν χιλιάδες χρόνια τώρα, αδιάφορο ποια θρησκεία επικρατούσε στον καιρό τους...[2] Κινδυνεύουν να εξαφανισθούν 1 στα 10 σπάνια ελληνικά φυτά  από ξένους βιοπειρατές,που δρουν ανεξέλεγκτα στην χώρα μας! Κίνδυνο ολικής εξαφανίσεως αντιμετωπίζουν περίπου 1 στα 10 σπάνια ή απειλούμενα ενδημικά φυτά της ελληνικής χλωρίδος! Αυτά έχουν μπει για τα καλά στο... μάτι διεθνών κυκλωμάτων βιοπειρατείας, που δρουν τώρα πια στο διαδίκτυο. Έχει γίνει κατανοητό στους κοινούς ανθρώπους του πλανήτη Γη - αλλά όχι στους... πολιτικούς και τους τραπεζίτες, διότι αυτοί φαίνεται δεν είναι κοινοί, δηλ. δεν διαθέτουν ούτε καν τον κοινό νου! - πως όταν και το τελευταίο δένδρο κοπεί, όταν το τελευταίο ζώο ή ψάρι ή χόρτο θα καταναλωθεί, όταν και η τελευταία πηγή νερού θα δηλητηριασθεί, τότε μόνον θα αντιληφθούν οι «συλλέκτες χρημάτων» στα σίγουρα, ότι τα χρήματά τους... δεν τρώγονται!!! Αλλά έως τότε;

Το «ζωντανό φυτό» πωλείται στο διαδίκτυο από 6 έως 21 ευρώ (λ.χ. η περίφημη ορχιδέα της Κρήτης ophrys kotschyi subsp. cretica – η ορχιδέα ophrys kotschyi απαντάται μόνον σε Ελλάδα και Κύπρο). Υπάρχει αυξανόμενο διεθνές ενδιαφέρον για τον πλούτο και την μοναδικότητα των βοτάνων και αρωματικών φυτών της ελληνικής γης... Κινούν το ενδιαφέρον αγοραστών-συλλεκτών και βιοπειρατών, με τζίρο εκατομμυρίων ευρώ. Πληγή του πολιτισμού δεν είναι μόνον οι αρχαιοκάπηλοι, αλλά και οι βιοκάπηλοι... «Εντοπίστηκαν 588 περιπτώσεις εμπορίας φυτών από 73 φυτώρια σε Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία, τα οποία, ως αυτοφυή φυτά, υπάρχουν αποκλειστικά και μόνον στην Ελλάδα, ως ενδημικά της χώρας μας» (βλ. Ν. Κρίγκας «Το ηλεκτρονικό εμπόριο στα ελληνικά ενδημικά φυτά. Βιοποικιλότητα, εμπόριο και νομιμότητα»).

Από αυτά:

● 58 taxa είναι προστατευόμενα σε εθνικό και 19 σε διεθνές επίπεδο, ● 33 χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα (κινδυνεύοντα ή τρωτά), και ● 37 ως σχεδόν απειλούμενα ή σπάνια. Τα 12 μάλιστα έχουν εντοπισθεί σε μία μόνον τοποθεσία και άλλα 18 σε 2-5 μόνον σημεία της Ελλάδος. Κανένα από τα 73 φυτώρια δεν διαθέτει άδεια από τις αρμόδιες ελληνικές Αρχές για την συλλογή και την πώληση των ενδημικών φυτών της Ελλάδος! Σχετικό με την αξιοποίησή τους είναι το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια, που θα τεθεί σε ισχύ εντός του 2014. Θα λογοδοτήσει κανείς, κάποτε, κάπου... Ο πλανήτης τελειώνει... Ο άνθρωπος πιστεύει ακόμη πως είναι ο άρχοντας και κύριός του; [1] Ειδικώς για το βάλσαμο της Σαμοθράκης και τις ιδιότητές του, βλ. Γ. Λεκάκη «Σαμοθράκη – Ιερά Νήσος», εκδ. Ερωδιός, 2006. [2] βλ. Γ. Λεκάκη «Τάματα και Αναθήματα», εκδ. Γεωργιάδης, 2000.

Πηγή: http://www.xronos.gr/detail.php?ID=94014