Γράφει ο
Αντώνης Κεφαλάς

Η φετινή γενική συνέλευση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών επεφύλασσε δύο εκπλήξεις. Και οι δύο ήταν στον «χώρο» των ιδεών καθώς --κάπως όψιμα --τόσο η ηγεσία του Συνδέσμου όσο και αυτή της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισαν να ρίξουν το βάρος της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας τους εκεί που όφειλε να είναι από την πρώτη στιγμή: στην προβολή, διάχυση και επικράτηση ιδεών που για πολλά χρόνια τώρα αποτελούν ανάθεμα για ορισμένες πολιτικό-κοινωνικές ομάδες.

Την αρχή έκανε το αρχηγός της Ν.Δ. μιλώντας – όπως είναι η παράδοση—αμέσως μετά το πέρας της πρωινής συνέλευσης. Ακολουθώντας το πατροπαράδοτο σενάριο που θέλει την δεξιά να είναι… αυστηρή με την επιχειρηματική κοινότητα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης της ζήτησε να φέρει πίσω τα κεφάλαια που έχει εξάγει – προφανώς διότι υπόσχεται σταθερότητα σε αντιπαράθεση με τις απρόβλεπτες κινήσεις του ΣΥΡΙΖΑ – και να κάνει επενδύσεις. Δεν γνωρίζω ποιοι είναι οι σύμβουλοι του προέδρου της Ν.Δ. που εξακολουθούν να του υποδεικνύουν αυτήν την γραμμή – αλλά μάλλον δεν πρέπει να έχουν σχέση με την αγορά και την επιχειρηματικότητα. Αν η ευκαιρία υπάρχει κι αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές ο επιχειρηματίας δεν περιμένει την προτροπή κανενός για να υλοποιήσει ένα επενδυτικό σχέδιο του. Στην αντίθετη περίπτωση ότι και να ζητά ο πολιτικός κόσμος, ο επιχειρηματίας θα τον αγνοήσει.

Σε αντίθεση με αυτήν την υπόκλιση στις…αριστερές τάσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε στην συνέχεια πλήρη στροφή και επιχείρησε να σπάσει την κυρίαρχη στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα παράδοση  που θέλει τον εργαζόμενο σε υποχρεωτική αντιπαράθεση με τον εργοδότη—καθώς για την ελληνική αριστερά η αποδοτικότητα δεν αποτελεί οικονομική ή κοινωνική αξία. Παίρνοντας αμπάριζα από μία φράση παλαιότερου προέδρου του ΣΕΒ ότι «η αριστερά και η αγορά μπορούν να συνυπάρξουν» ο πρόεδρος της Ν.Δ. ορθά ζήτησε από την επιχειρηματική κοινότητα έμπρακτα να αποδείξει την ισχύ αυτής της ρήσης υιοθετώντας πρακτικές που θα φέρουν τους εργαζόμενους κοντά στην επιχείρηση – όπως την διανομή κερδών, την χορήγηση stockoption, την υιοθέτηση προγραμμάτων συμπληρωματικής ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής ασφάλισης, σίτισης και μεταφοράς κοκ. Ταυτόχρονα, επιδεικνύοντας στην περίπτωση αυτή ρεαλισμό και γνώση της αγοράς, αναγνώρισε την υποχρέωση του κράτους να εντάξει τις παροχές αυτής της μορφής στο κατάλληλο φορολογικό πλαίσιο.

Είναι μία τολμηρή, καινοτόμα για την Ελλάδα, πρόταση καθώς συνάδει με τις ευρωπαϊκές πρακτικές και ταυτόχρονα επιχειρεί να απομακρύνει το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα από τις πρακτικές τύπου Pirelli–όπου μία μειοψηφία εργαζόμενων προτίμησε να κλείσει το εργοστάσιο και  να χαθούν περίπου 250 θέσεις εργασίας παρά την δεχτεί την απόρριψη των ακραίων μισθολογικών απαιτήσεων της από την εργοδοσία. Μία προσπάθεια να κατανοηθεί το απλό γεγονός ότι τα συμφέροντα του εργαζόμενου και της εργοδοσίας συχνά-πυκνά συμπίπτουν.

Στην μάχη των ιδεών ρίχτηκε και η ηγεσία του ΣΕΒ, όπου η βραδινή φιέστα απαλλαγμένη από την βαρύτητα της πρωθυπουργικής παρουσίας, υπέφερε μεν από την εικονική πραγματικότητα που παρουσίασε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης καθώς και από τα σχεδόν ακαταλαβίστικά αγγλικά του Γάλλου προέδρου της BusinessEurope, αλλά άμειψε το πολυπληθές ακροατήριο με τρεις τρόπους. Πρώτον με την παρουσίαση 11 καινοτόμων επιχειρήσεων που τιμούν την ελληνική οικονομία—ιδιαίτερα μέσα στην κρίση. Δεύτερον με την εμφάνιση στην σκηνή της βραβευμένης μαθήτριας Μαρίας Κοκκάλα που αντιμετώπισε τους ερωτώντες με θάρρος και παρρησία, δείχνοντας το ποιοτικό προϊόν μπορεί να δώσει ακόμη και αυτό το ηθικά διάτρητο και μαθησιακά αναποτελεσματικό ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Και, τρίτον, με την κορυφαία συζήτηση ανάμεσα στον πρόεδρο του ΣΕΒ Θεόδωρο Φέσσα και τον ομότιμο καθηγητή του ΕΜΠ Θεοδόση Τάσιο.

Η συζήτηση κινήθηκε πάνω στον άξονα που έδωσε το φετινό σύνθημα της γενικής συνέλευσης « Για μία Ελλάδα των άξιων και των αξιών» -- προσωπικά θα προτιμούσα «Για μία Ελλάδα των αξιών και των άξιων».  Αποποιούμενος κάθε μορφή έπαρσης, ο Θεόδωρος Φέσσας απαρνήθηκε τον παραδοσιακό ρόλο που θέλει τον πρόεδρο του ΣΕΒ να εκφέρει μία βαρυσήμαντη ομιλία παρουσία όλων των εκπροσώπων της εξουσίας και επέλεξε να παίξει τον ταπεινόρόλο του δημοσιογράφου θέτοντας ερωτήσεις στον Θεοδόση Τάσιο με επίκεντρο –και την επιχειρηματική – ηθική. Στην πράξη ο πρόεδρος του ΣΕΒ οδήγησε στην φυσιολογική του κατάληξη ένα νήμα σκέψης ο σπόρος της οποίας έπεσε στην προεδρία του Οδυσσέα Κυριακόπουλου, αναπτύχθηκε στην προεδρία του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και κορυφώθηκε σχεδόν στην λήξη της προεδρίας του Θεόδωρου Φέσσα.

Στην Δύση, η αντιπαράθεση ιδεών παραμένει ζωντανή και σήμερα ως κύριο στοιχείο του διαλόγου μέσα στην δημοκρατία—στο τέλος-τέλος, ως απόδειξη της δημοκρατίας. Στην Ελλάδα, η αντιπαράθεση αυτή είχε εξελιχθεί σε επιβαλλόμενο μονόλογο, όπου η κυριαρχία της «αριστερής» θέσης δεν επιδεχόταν καμία αμφιβολία καθώς διεξαγόταν σε βάρος και της αριστείας. Ενάντια σ’ αυτήν την θεοκρατία επέλεξε να τοποθετηθεί ο ΣΕΒ, μεταφέροντας το κέντρο βάρους της παρουσίας του από την μικροοικονομία και την μακροοικονομία στο πεδίο των ιδεών. Είναι μία έμπρακτη  αναγνώριση της πραγματικότητας ότι η μάχη για την σύγχρονη Ελλάδα θα παιχτεί πλέον στην εγκαθίδρυση και στην χώρα μας ενός νέου συστήματος αξιών, ενός νέου συστήματος ηθικής.

Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο της συζήτησης, που διεξήχθη κάτω από παρατεταμένα χειροκροτήματα, ήταν ότι ουσιαστικά το δίδυμο Τάσιος-Φέσσας δεν περιορίστηκε στην υπόδειξη προς τις επιχειρήσεις να λειτουργούν με τους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης και με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης αλλά πήγε ένα βήμα πιο κάτω και τους ζήτησε να επιδιώκουν την ουσιαστική συνεισφορά τους στην αντιμετώπιση των ευρυτέρων κοινωνικών προβλημάτων, ταυτόχρονα φροντίζοντας ώστε όλα τα μέλη τους να διακατέχονται από το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης.

Στα χρόνια της μεταπολίτευσης έχουμε ζήσει την αδιαφάνεια, την αναποτελεσματικότητα, την διαφθορά, την κομματικοκρατία, τον συντεχνιασμό, την αναπαραγωγή στερεοτύπων, τις αυτοδιαψευδόμενες υποσχέσεις, τον ξύλινο πολιτικό λόγο –με αποτέλεσμα την απαξίωση της πολιτικής στα μάτια των πολιτών. Οι δύο καινοτομίες που προέκυψαν από την γενική συνέλευση του ΣΕΒ το 2019, μπορούν να αποτελέσουν μία αχτίδα ελπίδας για την πραγματική –και όχι την ψευδεπίγραφη μνημονιακή—έξοδο από την κρίση.