Γράφει η
Καίτη Βασιλάκου

Μέχρι πριν ακόμα λίγες δεκαετίες η βαρβαρότητα, η κτηνωδία και η αγριότητα σε πολλά μέρη του πλανήτη μας περνούσε απαρατήρητη, επειδή το μόνο μέσο πληροφόρησης ήταν η εφημερίδα και το ραδιόφωνο και επειδή οι άνθρωποι νοιάζονταν κυρίως για τα τεκταινόμενα στη μικρή τους αυλή και για τα σημαντικότερα εξωτερικά πολιτικά γεγονότα, άντε να τους έκανε εντύπωση και κανένας μεγάλος σεισμός, κανένα ηφαίστειο που εξερράγη στην άλλη μεριά του κόσμου ή κανένα αεροπορικό δυστύχημα στον Ατλαντικό.  Η βαρβαρότητα, η κτηνωδία και η αγριότητα υπήρχαν από πάντα, αλλά ποιος νοιαζόταν γι’ αυτό;

Σήμερα που ο κόσμος όλος έγινε μια μικρή αυλή οι θηριωδίες που συμβαίνουν σε μέρη μακρινά (και εξωτικά) έρχονται μπροστά στα μάτια μας κάθε μέρα. Ξαφνικά ανακαλύψαμε εμείς από την εδώ μεριά του πλανήτη ότι λαοί σε άλλα μέρη του κόσμου, κατά κανόνα φτωχοί και οπωσδήποτε αξιολύπητοι, διατηρούν λόγω της φτώχειας και της αμορφωσιάς τους απάνθρωπα ήθη και έθιμα.

Ο δυτικός πολιτισμός που κάνει προσπάθειες να εισχωρήσει σε εκείνα τα μέρη ( ανεξάρτητα από τις συνοδευτικές πολιτικές σκοπιμότητες) επηρεάζει μεν αυτούς τους λαούς αλλά όχι στο σύνολο των πολιτών τους. Για πολλούς από αυτούς ο δυτικός πολιτισμός είναι ξένος και εχθρικός, είναι επικίνδυνος για την κουλτούρα τους. Δεν έχουν άδικο, γιατί εκτός από τις επιφανειακές αξίες που ο δυτικός πολιτισμός επιβάλλει (πχ τον  καταναλωτισμό), επιβάλλει και τις ανθρωπιστικές του αξίες που είναι όμως ξένες προς τις αξίες εκείνων των λαών.

Είναι ωραίο ασφαλώς να υπερασπίζεται κανείς τις αξίες του τόπου του και να μη θέλει να τις βλέπει να εγκαταλείπονται για χάρη άλλων ξενόφερτων αξιών.

Την υποχώρηση της τοπικής κουλτούρας την έχουμε ήδη βιώσει εμείς εδώ, καθώς ιδέες, αξίες, συνήθειες και μόδες από την Ευρώπη και την Αμερική έχουν εισβάλει στη χώρα μας και έχουν σε αρκετά σημεία αλλοιώσει την καθημερινή μας ζωή.

Αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι κακό, εφόσον οι άνθρωποι αργά αλλά σταθερά φαίνονται να συγκλίνουν προς έναν όμοιο τρόπο ζωής, κάτι που  τους κάνει να νιώθουν οικείοι μεταξύ τους, καθώς σπάνε τα στεγανά, παραμερίζονται οι τοπικισμοί, οι φανατισμοί, οι εθνικισμοί και εγκαταλείπονται σιγά-σιγά οι καθυστερημένες αντιλήψεις.

Αν πχ κάποτε για τους πρώτους τουρίστες  του 50-60 ήμασταν οι Έλληνες γραφικοί, σήμερα μοιάζουμε περισσότερο με αυτούς και γραφικός παραμένει ο τόπος μας, όχι ο πληθυσμός του τόπου. Πολλές αντιλήψεις και συνήθειες αφήσαμε εν τω μεταξύ κατά μέρος και δεν σκοτώνουμε πια για λόγους τιμής, δεν περιμένει ο αδελφός να παντρευτούν οι αδελφές του για να πάρει κι αυτός σειρά, τα κορίτσια μας τα στέλνουμε αθρόα να σπουδάσουν, ο θεσμός της προίκας μάς άφησε χρόνους, ξεφορτωθήκαμε και την παρθενία, τη διαζευγμένη γυναίκα δεν τη θεωρούμε πόρνη, οι φιλόζωοι δεν είναι γελοίοι, δεν καρπαζώνουμε πια τα άτομα με ειδικές ανάγκες ούτε σπάμε στο ξύλο τα παιδιά μας για να τα κάνουμε ανθρώπους.

Από την άλλη είναι όμορφο να βλέπει κανείς να διατηρούνται οι τοπικές κουλτούρες που δίνουν αυτή τη μεγάλη ποικιλία στον ανθρώπινο πολιτισμό. Τραγούδια, παροιμίες, παραμύθια, φορεσιές, συνήθειες, τοπικές κουζίνες, ποτά, τοπικές γιορτές με το ιδιαίτερο χρώμα τους, όλα αυτά είναι πολύτιμη κληρονομιά των λαών και αξίζει τον κόπο να τα διατηρήσουμε.

Όσοι λοιπόν καλή τη πίστει υποστηρίζουν την πολυπολιτισμικότητα της εποχής μας, έχουν κατά νου αυτά τα παραπάνω και ασφαλώς δεν εννοούν ότι πρέπει να διατηρηθούν και οι βάρβαρες αντιλήψεις που όμως πάνε δυστυχώς  πακέτο με τα ήθη και τα έθιμα που αναφέραμε.

Δεν εννοούν – ελπίζω – ότι είναι γραφική και άξια να συνεχιστεί η πατροπαράδοτη αντίληψη ότι η γυναίκα πρέπει να παντρεύεται στα δώδεκά της χρόνια, να μην πηγαίνει στο σχολείο, να κάνει παιδιά το ένα πίσω από το άλλο, να υπομένει τον αυταρχικό της σύζυγο που μπορεί να τη δέρνει ελεύθερα και να τη χωρίζει, αν θέλει, λέγοντάς της τρεις φορές «σε χωρίζω». Ούτε ότι μπορεί ο γραφικός συνάνθρωπός μας να σκοτώσει τη γυναίκα του, αλλά να κυκλοφορεί μετά ελεύθερος, αν δώσει στην οικογένειά της ένα χρηματικό ποσό ως «τίμημα αίματος».
Ούτε ότι αξίζει σεβασμού η άποψη ότι η γυναίκα που βιάστηκε πρέπει να φορτωθεί το στίγμα του βιασμού της και ότι ο βιαστής δεν χρειάζεται να τιμωρηθεί.

Σε τέτοιες περιπτώσεις (και σε άλλες πολλές εννοείται) πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει όντως σύγκρουση πολιτισμών.

Τότε που ακόμη με τον αείμνηστο «ψυχρό πόλεμο» κυριαρχούσε η σύγκρουση μεταξύ δυτικής ιδεολογίας και κομμουνιστικής και οι λαοί της περιφέρειας ελάχιστα απασχολούσαν το δυτικό πολίτη, η σύγκρουση αυτή ήταν ανύπαρκτη. Τώρα που ο κόσμος άνοιξε μπροστά μας και με την τηλεόραση και το διαδίκτυο εικόνες και πληροφορίες σωριάζονται καθημερινά στη μικρή μας αυλή, τώρα που ο μπαμπούλας δεν είναι πια η Σοβιετία αλλά το φανατικό Ισλάμ, ο δυτικός πολίτης ανακαλύπτει ενοχλημένος τη βαρβαρότητα, την κτηνωδία και την αγριότητα που επικρατεί σε πολλές καθυστερημένες χώρες της περιφέρειας.

Έχει το δικαίωμα να το αγνοήσει; Όταν μάλιστα πολλοί από εκείνους τους ανθρώπους μεταναστεύουν στη δύση φέρνοντας μαζί τους τις τοπικές τους παραδόσεις, μεταξύ των οποίων είναι και κάποιες πολύ βάρβαρες; Διότι είναι πολύ ωραίο, όπως είπαμε, να βλέπει κανείς και να απολαμβάνει τις διάφορες τοπικές κουλτούρες, όταν αυτές περιορίζονται σε πολύχρωμες ενδυμασίες, σε νόστιμα εξωτικά φαγητά, σε όμορφα τραγούδια, αλλά είναι μάλλον αδύνατο να ανεχθεί το ξυλοκόπημα των γυναικών, το κουκούλωμά τους με τις μαντήλες και τις μπούρκες και την άρνηση των νέων συγκατοίκων του να αποδεχτούν τις αξίες της δυτικής κοινωνίας, μέσα στην οποία ήρθαν να ζήσουν.

Αλλά έχει άραγε το δικαίωμα ο δυτικός πολίτης να σηκώσει τους ώμους αδιάφορος και όταν πληροφορείται τις αγριότητες που συμβαίνουν σε εκείνες τις χώρες;

Πέντε τραγικές ιστορίες σε πέντε διαφορετικές χώρες έχουν συμβεί η μία μετά την άλλη αυτό τον καιρό:

Ινδία
Δυο κορίτσια , 14 και 15 χρονών, βρέθηκαν να κρέμονται απαγχονισμένα από ένα δέντρο, αφού προηγουμένως είχαν βιαστεί. Κάθε 22 λεπτά μια γυναίκα βιάζεται στην Ινδία. Το νούμερο είναι μεγαλύτερο, αλλά οι γυναίκες πιέζονται από την οικογένεια και την αστυνομία να μην καταγγείλουν τον βιασμό τους για να μη γίνουν αντικείμενο γελοιοποίησης και για να μην αποχτήσουν κοινωνικό στίγμα. Πολλές γυναίκες βιάζονται, όταν βγαίνουν στις ερημιές για να κάνουν τη φυσική τους ανάγκη. Μισό δισεκατομμύριο Ινδών σε συνολικό πληθυσμό 1,2 δισεκατομμυρίου στερείται αποχωρητηρίου.

Σουδάν
Μια γιατρός 27 χρονών καταδικάστηκε σε θάνατο, επειδή από μουσουλμάνα έγινε χριστιανή και παντρεύτηκε χριστιανό που είναι αμερικανός πολίτης και ζει μέρος του έτους στις ΗΠΑ. Γέννησε το μωρό της στη φυλακή αλυσοδεμένη. Θα ζήσει ακόμα δυο χρόνια, μέχρι το μωρό να απογαλακτιστεί, και μετά η γυναίκα θα εκτελεστεί.

Πακιστάν
Η ιστορία εδώ όζει: Ο Μοχάμαντ Ίκμπαλ σκότωσε πριν έξι χρόνια τη γυναίκα του, επειδή ήθελε να παντρευτεί μια άλλη γυναίκα, τη Φαρζάνα.  Υποθέτω πως θα μπορούσε να τη διώξει, αντί να τη σκοτώσει, ή έστω να την κρατήσει, μια και οι μουσουλμάνοι ασκούν την πολυγαμία. Αυτός προτίμησε να τη σκοτώσει. Ο γιος του ζευγαριού κατήγγειλε τον πατέρα του, όμως μετά τον συχώρεσε , αφού ο δράστης κατέβαλε ένα ποσό στο γιο και στην οικογένεια της σκοτωμένης ως «τίμημα αίματος». Έτσι ο δράστης έμεινε στη φυλακή μόνο ένα χρόνο. Μετά ο ερωτευμένος δολοφόνος ζήτησε σε γάμο τη Φαρζάνα και κατέβαλε κατά το έθιμο ένα ποσόν στην οικογένειά της. Αργότερα η οικογένεια ζήτησε περισσότερα χρήματα που αυτός δεν έδωσε.  Η Φαρζάνα όμως τον είχε ερωτευτεί και τον παντρεύτηκε παρά την αντίθετη γνώμη της οικογένειάς της. Αποτέλεσμα: η οικογένεια παραμόνεψε το ζευγάρι και σκότωσε τη Φαρζάνα με πέτρες και με τούβλα «δια λόγους τιμής». Η γυναίκα ήταν έγκυος.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις του τόπου είναι ατιμωτικό για μια γυναίκα να ερωτευτεί και να διαλέξει εκείνη τον άντρα της. Πρέπει να συμφωνήσει με το προξενιό που θα κάνει η οικογένειά της και, αν ενεργήσει αντίθετα, η οικογένεια μπορεί να κάνει «φόνο τιμής». Σχεδόν 1000 γυναίκες έχασαν τη ζωή τους για λόγους τιμής στο Πακιστάν το 2013. Οι δράστες κατά κανόνα μένουν ατιμώρητοι.

Μαλαισία
Μια 15χρονη έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού από 38 άνδρες σε μια απόμερη καλύβα. Τη βίαζαν με τη σειρά επί ώρες. Σχεδόν 3000 βιασμοί έγιναν στη χώρα το 2012. Στο 52% από αυτούς τα θύματα ήταν κορίτσια από 16 ετών και κάτω.
 
Νιγηρία
Η ισλαμική οργάνωση Μπόκο Χαράμ απήγαγε 276 μαθήτριες στα μέσα Απριλίου. 53 από αυτές κατάφεραν να δραπετεύσουν Οι άλλες 223 κρατούνται ακόμα σε μυστικό τόπο και άγνωστη είναι η τύχη τους.  «Απήγαγα τα κορίτσια σας», είπε σε μήνυμά του ο αρχηγός της οργάνωσης, «και θα τα πουλήσω στην αγορά στο όνομα του Αλλάχ. Πρέπει να σταματήσει η δυτική παιδεία. Τα κορίτσια πρέπει να σταματήσουν το σχολείο και να παντρευτούν».

Μπορούμε, αν θέλουμε, να σηκώσουμε τους ώμους και να πούμε ότι δεν μας πέφτει λόγος, όλα αυτά συμβαίνουν πολύ μακριά μας, δεν έχουμε δικαίωμα να κρίνουμε μια κουλτούρα που δεν καταλαβαίνουμε, οι άνθρωποι εκεί πέρα έχουν βρει τις δικές τους ισορροπίες και στο κάτω-κάτω αυτοί δεν κρίνουν εμάς, γιατί λοιπόν εμείς να κρίνουμε αυτούς; Μπορούμε να το κάνουμε. Πολλοί από μας το κάνουν.

Η δική μου άποψη είναι ότι μας πέφτει λόγος και οφείλουμε να καταγγέλλουμε αυτές τις αγριότητες. ΄

Κάποτε που ζούσαμε γύρω από τις μικρές μας αυλές και ακούγαμε το γείτονα να σκοτώνει στο ξύλο τη γυναίκα και τα παιδιά του, λέγαμε ότι δεν μας πέφτει λόγος, ο γείτονας ήταν αφεντικό στο σπίτι του. Θα κάνουμε και τώρα το ίδιο λάθος, τώρα που ο κόσμος μας έγινε μια μικρή αυλή;

ketivasilakou.blogspot.com
ekaterini77@gmail.com