Δευτέρα
18 Νοεμβρίου 2024
18 Νοεμβρίου 2024
Ημερήσια ηλεκτρονική εφημερίδα, Αρ. φύλλου 5174
Η ΜΕΤΑΚΕΜΑΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΡΝΤΟΓΑΝΚουρδικό κράτος: Μύθος ή Πραγματικότητα;
Ο κουρδικός λαός κατοικεί σε μια γεωγραφική περιοχή όπου διασταυρώνονται οι πολιτικοί, οικονομικοί και πολιτιστικοί άξονες που συνδέουν τη Μέση Ανατολή και εν γένει το Ισλάμ με τη Δύση. Σε ό,τι αφορά στην Τουρκία, το κουρδικό και η δράση του ΡΚΚ, πέραν των εσωτερικών προβλημάτων ασφαλείας που δημιουργούν στη χώρα, παράλληλα επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στην ενάσκηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Φυσικά, η αιτία μη επίλυσης του κουρδικού βαρύνει την Άγκυρα, διότι εκεί ευρίσκονται αυτοί που δεν επιθυμούν τον αφοπλισμό του ΡΚΚ και αυτοί που δεν επιθυμούν την επίλυση αυτού του προβλήματος. Και τούτο διότι, μπορεί οι Κούρδοι αντάρτες να έχουν όπλα, ωστόσο οι κυβερνητικοί παράγοντες με τον κονδυλοφόρο τους υπογράφουν αποφάσεις που οξύνουν την κατάσταση και την οδηγούν σε αδιέξοδο.
Είναι προφανές ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν αντί να εξουδετερώσει πλήρως τον κεμαλισμό, που τορπιλίζει κάθε προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού, εφάρμοσε μια μετακεμαλική πολιτική στηριζόμενη στην ιδεολογία του τουρκο-ισλαμισμού, δηλαδή ανάδειξη του τουρκισμού μέσω του Ισλάμ και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων που ζουν στην Τουρκία. Εξίσου παράδοξο είναι και το γεγονός ότι, ενώ η τουρκική κυβέρνηση ανέθεσε σε κέντρα στρατηγικών μελετών να συντάξουν μελέτες για την επίλυση του κουρδικού προβλήματος, δεν υλοποίησε καμία από τις προτάσεις που υποβλήθηκαν.
Επίσης, υπάρχει και μια άλλη πλευρά, αόρατη στους τουρκο-ισλαμιστές που συχνά παρέμενε τέτοια επειδή δεν ήθελαν ή δεν τολμούσαν να κοιτάξουν προς τα εκεί. Συγκεκριμένα πρόκειται για τη στρατηγική του ΡΚΚ, η οποία διακρίνεται σε τρεις φάσεις. Στην πρώτη φάση, με τις επιχειρήσεις που πραγματοποίησε, το ΡΚΚ πέτυχε να επιβάλλει την παρουσία του και να δημιουργήσει μια σοβαρότατη ασύμμετρη απειλή στο εσωτερικό της Τουρκίας. Κατά τη δεύτερη φάση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, οι Κούρδοι αντάρτες αποσκοπούν αφενός στη δυναμική ανατροπή των ισορροπιών που υπάρχουν με τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας σε συγκεκριμένες περιοχές, αφετέρου στην αύξηση της επιρροής τους στον τοπικό πληθυσμό που στην πλειοψηφία τους είναι Κούρδοι. Τέλος, κατά την τρίτη φάση, θα επιδιωχθεί ο ξεσηκωμός του κουρδικού πληθυσμού, στις περιοχές που θα επιλεγούν, εναντίον του αυταρχικού τουρκο-ισλαμικού καθεστώτος, προκειμένου οι περιοχές αυτές να αποκτήσουν την αυτονομία τους.
Ειδικότερα δε, η απάντηση του ΡΚΚ, στην τουρκική στρατηγική, αρχικά ήρθε από το ηγετικό του στέλεχος Μurat Karayilan, ο οποίος προειδοποίησε την Τουρκία λέγοντας τα εξής: «Εάν χρησιμοποιήσουμε πλήρως της στρατιωτική μας ισχύ και διατάξουμε τη διεξαγωγή ολοκληρωτικού πολέμου τότε στην Τουρκία θα έρθουν τα πάνω κάτω». Στη συνέχεια, οι προειδοποιήσεις αυτές έγιναν πράξη με αποτέλεσμα η Τουρκία να περάσει το πιο δύσκολο καλοκαίρι των τελευταίων 14 ετών. Εάν κρίνουμε από τις μέχρι τώρα εξελίξεις, για πρώτη φορά μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν, διαπιστώνεται ότι το ΡΚΚ παρουσιάζει μια δυναμικότητα αυτής της μορφής και καταδεικνύει ότι ο αγώνας των Κούρδων ανταρτών εισήλθε σε μια νέα περίοδο που πιθανόν να διαρκέσει για πολλά χρόνια ακόμη. Οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων για απομόνωση του ΡΚΚ αποδείχθηκαν ανεδαφικές για δύο λόγους. Πρώτον, διότι το ΡΚΚ απέδειξε ότι διακρίνεται για τη συνοχή του, την ενότητα διοικήσεως και το άρτια εκπαιδευμένο, με υψηλό ηθικό, προσωπικό. Και δεύτερον, διότι η εν λόγω οργάνωση δεν διεξάγει μόνο επιχειρήσεις σημείου, όπως επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στρατιωτικές φάλαγγες, απαγωγές και ελέγχους οδικών αξόνων, αλλά απομονώνει πλέον κατοικημένες περιοχές με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη κυβερνητικών κτηρίων. Μάλιστα, το τελευταίο αποτελεί και τον μεγαλύτερο εφιάλτη της κυβέρνησης Ερντογάν δεδομένου ότι η κατάληψη ενός κυβερνητικού κτηρίου από αντάρτες του ΡΚΚ με τη σημαία τους να κυματίζει στη στέγη αυτού, πέραν της ψυχολογικής επίδρασης, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για ευρύτερο ξεσηκωμό του κουρδικού λαού.
Όμως, τι σημαίνουν όλα αυτά; Πέραν της επιδίωξης για ανατροπή των ισορροπιών στη νοτιοανατολική Τουρκία, ποιοι είναι οι υπόλοιποι αντικειμενικοί σκοποί του ΡΚΚ; Απάντηση στο ερώτημα αυτό έδωσε ο Τούρκος δημοσιογράφος Mehmet Ali Birand (εφημερίδα Hurriyet/19-9-2012) αναφέροντας τα εξής: «Οι επιθέσεις του ΡΚΚ αποσκοπούν: πρώτον στην αναίρεση της απόφασης για απαγόρευση επαφών με τον Οτσαλάν. Δεύτερον, στην ενάσκηση πίεσης στην Άγκυρα για την εκ νέου έναρξη των διαπραγματεύσεων για το κουρδικό. Τρίτον, να δώσουν ένα μήνυμα ώστε τα φυλακισμένα στελέχη του ΚCK να αφεθούν ελεύθερα. Τέταρτον, να αποδείξουν τόσο στην Άγκυρα όσο και διεθνώς, ότι το ΡΚΚ διαθέτει τη δύναμη να προσβάλλει στόχους όποτε θέλει και όταν το θέλει. Και τέλος, να υλοποιήσει το στόχο του Οτσαλάν αναφορικά με τον επαναστατικό ξεσηκωμό του κουρδικού λαού.».
Ας σημειωθεί ακόμη, ότι οι τουρκικές αρχές παρουσιάζουν το ΡΚΚ ως τρομοκρατική οργάνωση και το κατηγορούν για δολοφονίες δικαστικών λειτουργών και αγροτών, βομβιστικές ενέργειες, απειλές εκπαιδευτικών, πυρπολήσεις σχολείων, καλλιέργεια και διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, ζωοκλοπές, εκβιασμό Κούρδων επιχειρηματιών για απόσπαση χρηματικών ποσών κ.λπ. Κατόπιν των παραπάνω, η τουρκική κυβέρνηση έδωσε στον εαυτό της το «άλλοθι» να διεξάγει ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις τόσο εντός του τουρκικού εδάφους όσο και στις βάσεις του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. Προφανώς, οι επιχειρήσεις αυτές θα συνεχισθούν και μετά τον Οκτώβριο, οπότε οι καιρικές συνθήκες θα είναι δυσμενείς και ο κύριος όγκος των ανταρτών εκτιμάται ότι θα αποσυρθεί στις βάσεις του στο βόρειο Ιράκ, ενώ ένα μέρος αυτών θα συνεχίσει τις ανορθόδοξες επιχειρήσεις στα αστικά κέντρα.
Περαιτέρω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις τροποποίησαν τη στρατηγική αντιμετώπισης των ανταρτών. Συγκεκριμένα, οι Τούρκοι, αρχικά, απέκλειαν την περιοχή επιχειρήσεων και στη συνέχεια εισέρχονταν σε αυτήν στρατιωτικά τμήματα για εκκαθάριση των τμημάτων του ΡΚΚ. Αυτά που προκύπτουν από την πρώτη εφαρμογή αυτής της τακτικής είναι τα εξής: Στις αρχές Σεπτεμβρίου μεταστάθμευσε στο νομό Hakkari, με μεγάλη μυστικότητα, το στρατηγείο και οι μονάδες της Διοίκησης Ειδικών Δυνάμεων του ΓΕΕΘΑ (Bordo Bereli). Σε πρώτη φάση, 8-9 Σεπτεμβρίου, οι εν λόγω μονάδες, με αντίστοιχα τμήματα ειδικών επιχειρήσεων της στρατοχωροφυλακής και της αστυνομίας διείσδυσαν στις επίμαχες περιοχές, όπου αφού εντόπιζαν τα ανταρτικά τμήματα καταδείκνυαν με λέιζερ τις θέσεις τους, οι οποίες, στη συνέχεια, προσβάλλονταν από αεροσκάφη F-16 και επιθετικά ελικόπτερα, διασπώντας τους οργανικούς τους δεσμούς. Κατά τη δεύτερη φάση, 9-10 Σεπτεμβρίου, μονάδες πεζικού και τεθωρακισμένων απέκλεισαν τους διαδρόμους διαφυγής των ανταρτών. Τέλος, κατά την τρίτη φάση, 10-15 Σεπτεμβρίου, μονάδες καταδρομών πραγματοποίησαν ταυτόχρονα πολλές επιχειρήσεις σημείου, με νυκτερινές αεροκίνητες ενέργειες επιπέδου λόχου, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους αντάρτες. Ως γνωστό, διεθνώς, σε πολύ λίγες χώρες οι ένοπλες δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής νυκτερινών αεροκίνητων επιχειρήσεων αυτής της κατηγορίας.
Πέραν τούτου οι Τούρκοι διεξάγουν ειδικές επιχειρήσεις για τη σύλληψη ηγετικών στελεχών του ΡΚΚ. Στις επιχειρήσεις αυτές πέραν των Bordo Bereli συμμετέχει και η πρόσφατα συγκροτηθείσα μονάδα «Ειδικών Δυνάμεων», αποτελούμενη από 300 άτομα της αστυνομίας και της στρατοχωροφυλακής. Αυτή έχει ως κύρια αποστολή τη διεξαγωγή επιχειρήσεων τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και στο εξωτερικό (βόρειο Ιράκ, Συρία, ευρωπαϊκές χώρες κ.λπ.) για τη σύλληψη ηγετικών στελεχών της κουρδικής εξέγερσης και πρώην στελεχών της που έχουν αποστασιοποιηθεί. Η σημασία της επιτυχούς έκβασης μιας τέτοιας επιχείρησης προφανώς αποβλέπει στα εξής: πρώτον στην αύξηση του ηθικού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και της τουρκικής κοινωνίας εν γένει. Και δεύτερον, στην αποκατάσταση της τουρκικής παρουσίας στην περιοχή, η οποία έχει τρωθεί σημαντικά.
Παρόλα αυτά, την ίδια ώρα που το κουρδικό φαίνεται να εισέρχεται σ’ αυτή τη φάση, η ακόλουθη παρέμβαση της κουρδικής καταγωγής ανεξάρτητης βουλευτού Aysel Tuğluk αποκτά αρκετό ενδιαφέρον:
• Να σταματήσει η 14μηνη απομόνωση του Οτσαλάν.
• Να αφεθούν ελεύθεροι οι 8.000 φυλακισμένοι Κούρδοι, μέλη της οργάνωσης KCK.
• Η Τουρκία να αναγνωρίσει το καθεστώς αυτονομίας του δυτικού Κουρδιστάν (σ.σ. Κούρδοι της Συρίας). Σε αντιστάθμισμα η κουρδική επαναστατική κίνηση θα κηρύξει κατάπαυση των εχθροπραξιών.
• Οι Κούρδοι πρέπει να εξασφαλίσουν τα εθνικά και περιφερειακά συμφέροντά τους συνεργαζόμενοι με την Τουρκία και πρέπει να εργασθούν από κοινού για το δημοκρατικό και ανεξάρτητο μέλλον της περιοχής.
• Στην περιοχή διαμορφώνεται ένα νέο περιβάλλον όπου οι Κούρδοι θα έχουν μια νέα θέση σ’ αυτό, είτε μαζί με την Τουρκία είτε χωρίς αυτήν.
Διευκρινίζεται ότι, την παρούσα περίοδο η προαναφερθείσα παρέμβαση της Tuğluk είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι οι θέσεις και απόψεις των κομμάτων, φορέων και οργανώσεων υπέρ ή κατά των Κούρδων προκαλούν σύγχυση σε κάθε αναλυτή δεδομένου ότι αυτές κατηγοριοποιούνται ως ακολούθως:
• Πρώτον, υπάρχουν αυτοί που επιδιώκουν την ίδρυση ενός νέου κράτους έθνους ενώνοντας τους Κούρδους του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας.
• Δεύτερον, υπάρχουν αυτοί που επιθυμούν είτε την ομοσπονδία, είτε την αυτονομία εντός των κρατών στα οποία κατοικούν οι Κούρδοι.
• Τρίτον, υπάρχουν αυτοί που αγωνίζονται για την εθνική-πολιτιστική ταυτότητα των Κούρδων, εντεταγμένων εντός της χώρας τους, η οποία θα διακυβερνάται με δημοκρατικά κριτήρια και αξίες.
• Και τέταρτον, υπάρχουν αυτοί που αγωνίζονται για την οικονομική, τεχνολογική και κοινωνική ανάπτυξη των κουρδικών περιοχών προτάσσοντας υπεράνω όλων την πολιτιστική διάσταση του προβλήματος.
Το Μεγάλο Κουρδιστάν
Η ίδρυση του Μεγάλου Κουρδιστάν αποτελεί έναν αμερικανικό σχεδιασμό που για πρώτη φορά παρουσιάσθηκε στην Άγκυρα το 1965. Το εν λόγω σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Κουρδικής Δημοκρατίας συνενώνοντας τους Κούρδους του Ιράν, του Ιράκ, της Συρίας και της Τουρκίας και στη συνέχεια ενσωματώνοντάς τους με μία μορφή συνομοσπονδίας στην Τουρκία. Μετά το 1965, οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέφεραν κατ’ επανάληψη το θέμα αυτό στους Τούρκους αξιωματούχους τονίζοντας τους κάθε φορά ότι είχαν την πρόθεση να αναθέσουν στην Άγκυρα την προστασία του Κουρδιστάν και να τους βοηθήσουν να εξαλείψουν την απειλή του ΡΚΚ. Ωστόσο, η διπολική δομή εξουσίας στην Τουρκία, όχι μόνο δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα αλλά υπήρξε και η αιτία συστηματικής εξόντωσης όλων εκείνων που υποστήριζαν τη δημιουργία του Κουρδιστάν. Φυσικά μεταξύ αυτών πιθανόν να περιλαμβάνεται και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Τουργκούτ Οζάλ. Επισημαίνεται ιδιαίτερα και θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη ότι στις 17-9-2012 διατάχθηκε η εκταφή της σωρού του Οζάλ και η ιατροδικαστική έρευνα για να διαπιστωθεί εάν δηλητηριάσθηκε ή όχι.
Στις 25-1-1999, περίοδο που ο Οτσαλάν περιφερόταν από χώρα σε χώρα αιτούμενος πολιτικό άσυλο, μια αντιπροσωπεία αποτελούμενη από την υποδιευθυντή του τμήματος Εγγύς Ανατολής του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Elizabeth Jones, τον συντονιστή των ΗΠΑ στο βόρειο Ιράκ Francis Ricciardone και στελέχη του Πενταγώνου μετέβησαν στην Τουρκία και παρουσίασαν το σχέδιο για το Κουρδιστάν επικαιροποιώντας αυτό με τις ακόλουθες προτάσεις: [2]
• Η Τουρκία θα αναλάβει την προστασία της Αυτόνομης Διοίκησης που θα δημιουργηθεί στο βόρειο Ιράκ.
• Οι τουρκικές χερσαίες δυνάμεις θα αναλάβουν δράση κατά την επιχείρηση των ΗΠΑ στο Ιράκ.
• Κατά τη διάρκεια της εισβολής, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα αναπτύξουν μια δύναμη 100.000 ανδρών στο βόρειο Ιράκ.
• Η Τουρκία θα κατέλθει νοτίως του 36ου παραλλήλου και θα καταλάβει τη Μοσούλη και το Κιρκούκ.
• Η Τουρκία θα αναλάβει την επιστασία των πολιτικών κυβερνητικών φορέων στο βόρειο Ιράκ.
• Μέσω της Τουρκίας, οι ΗΠΑ θα διαθέσουν στο βόρειο Ιράκ 10 δις δολάρια.
• Οι εκλογές στο βόρειο Ιράκ θα διεξαχθούν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας.
Μετά το πέρας της διαπραγμάτευσης η συμφωνία κατέληξε στα εξής:
• Η Άγκυρα δεν θα φέρει αντίρρηση για τη χρησιμοποίηση της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ από τις ΗΠΑ.
• Η Τουρκία θα σταματήσει την υποστήριξη προς τον Ταλαμπανί και τον Μπαρζανί για υπογραφή συμφωνίας με τη Βαγδάτη.
• Θα δημιουργηθεί στην περιοχή της Silopi Επιχειρησιακό Κέντρο προκειμένου οι Αμερικανοί αξιωματικοί να προωθούν οπλισμό και εξοπλισμό στην περιοχή (βόρειο Ιράκ).
• Δεν θα παρεμποδίζεται η CIA κατά τη μεταφορά Πεσμεργκέ στη Silopi.
• Οι ΗΠΑ θα διαθέσουν στην Τουρκία πυραύλους, πυραυλικά συστήματα, ραντάρ εγκαίρου προειδοποίησης και νέα οπλικά συστήματα.
Μετά την αποδοχή των παραπάνω όρων, στις 15-2-1999, ο Οτσαλάν παραδόθηκε στην Τουρκία. Μετά από χρόνια ο Αχμέτ Νταβούτογλου επισημαίνοντας τη σημασία της παράδοσης του Οτσαλάν δήλωσε τα εξής: «Το κουρδικό πρόβλημα με την παράδοση του Οτσαλάν έπαψε να είναι πρόβλημα της Τουρκίας». Επίσης, η παράδοση του Οτσαλάν, αποτέλεσε την αρχή δύο σημαντικών εξελίξεων: πρώτον, στην αποδυνάμωση της τουρκικής αντίστασης για την ίδρυση κράτους στο βόρειο Ιράκ. Και δεύτερον, στη βελτίωση της αντίληψης του διπολικού συστήματος εξουσίας στην Τουρκία (στρατιωτικοί - πολιτικοί) υπέρ των ΗΠΑ.
Όπως γίνεται κατανοητό, το πρώτο στάδιο ίδρυσης του Κουρδιστάν έχει ήδη υλοποιηθεί. Δηλαδή στο βόρειο Ιράκ υφίσταται πλέον η Ανεξάρτητη Κουρδική Διοίκηση. Τα επόμενα στάδια αφορούν αρχικά στην ανακήρυξη αυτού ως ανεξάρτητο κράτος, στη συνέχεια ενσωμάτωση σε αυτό των κουρδικών περιοχών του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας και τέλος την ενοποίησή τους με την Τουρκία με μία μορφή συνομοσπονδίας. Ωστόσο, τίθενται τα εξής ερωτήματα: Το σχέδιο αυτό μπορεί να ολοκληρωθεί; Σε μια περίοδο που θα αυτονομείται η νοτιοανατολική Τουρκία, ένα κόμμα όπως το ΑΚΡ, που έχει την εμπιστοσύνη του 50% των Τούρκων ψηφοφόρων, θα μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του; Μήπως η δημιουργία ενός νέου νεο-εθνικιστικού κόμματος θα ήταν δυνατόν να υλοποιήσει το εν λόγω σχέδιο; Ποία θα είναι η στάση των τουρκικών εθνικιστικών κύκλων; Ποία θα είναι, εν προκειμένω, η αντίδραση του ΡΚΚ;
Η απάντηση των ΗΠΑ στο ενδεχόμενο τουρκικής άρνησης για τη συνέχιση του σχεδίου «Μεγάλο Κουρδιστάν» αποτυπώνεται με ιδιαίτερα αποκαλυπτικό τρόπο σε αναφορά του Henri J. Barkey (σ.σ. θεωρείται ένας εκ των αρχιτεκτόνων του Κουρδιστάν) στις 31-8-2010, όπου εμμέσως απειλείται η Τουρκία με εσωτερικές συγκρούσεις. Συγκεκριμένα αναγράφονται τα εξής: [2]
• Το ΡΚΚ, σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990 έχει αποκτήσει πολύ μεγάλη δύναμη.
• Οι Κούρδοι ηγέτες οργανώνουν τις περιοχές τους με ισχυρές δυνάμεις και αποφασιστικότητα.
• Οι Κούρδοι κατοικούν σε όλη την τουρκική επικράτεια. Ως εκ τούτου μια εξέγερση τους θα δεν θα περιορισθεί μόνο σε μια περιοχή.
• Η τουρκική κυβέρνηση δεν επέδειξε αποφασιστικότητα για το κουρδικό άνοιγμα και εστιάσθηκε μόνο στα στρατιωτικά μέτρα.
• Οι Κούρδοι επιθυμούν την αυτονομία τους, ενταγμένοι σε ένα ισχυρό κράτος που θα αναγνωρίζεται η εθνική τους ταυτότητα, θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους και να αναγνωρίζονται τα πολιτιστικά τους δικαιώματα.
• Η Τουρκία βαδίζει αργά προς μια συγκρουσιακή κατάσταση και δεν προβαίνει σε καμία ενέργεια για την αποτροπή της. Έστω και ένα μικρό ατυχές περιστατικό, θα γίνει η αιτία για τη δημιουργία σύγκρουσης μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων στην Τουρκία, η οποία θα φέρει τα πάνω-κάτω στη χώρα.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές, ότι πιθανόν το ΡΚΚ να τυγχάνει της προστασίας και καθοδήγησης των ΗΠΑ, προκειμένου η τουρκική κυβέρνηση να πεισθεί να άρει τις αντιρρήσεις της για τη δημιουργία του Κουρδιστάν. Το ερώτημα είναι ποιές θα είναι οι απαιτήσεις της Άγκυρας και κατά πόσο αυτές θα αφορούν στην ελληνική πλευρά (Ανατολική Μεσόγειος-Αιγαίο-Θράκη). Εκτιμάται ότι για την άρση του αδιεξόδου, οι απαιτήσεις των Τούρκων πιθανόν να αρχίσουν να ικανοποιούνται μετά τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για το λόγο αυτό, την παρούσα περίοδο, η δρομολόγηση κινήσεων για δημιουργία τετελεσμένων από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Στην περίπτωση δε, που η αμερικανική πλευρά επιλέξει την εν μέρει ικανοποίηση της Άγκυρας προκειμένου στη συνέχεια να ακολουθήσουν οι διακοπείσες τουρκο-κουρδικές (μυστικές ή μη) διαπραγματεύσεις, τότε η συνέχεια είναι γνωστή: οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας θα επιφέρουν σημαντικές απώλειες στο ΡΚΚ και πιθανόν θα συλλάβουν ένα ηγετικό του στέλεχος, ίσως τον κουρδικής καταγωγής Σύριο Fehman Hüseyin που έχει το κωδικό όνομα Bahoz Erdal.
Με τον τρόπο αυτό, πρώτον θα αποκατασταθεί η ηγετική παρουσία του Ερντογάν στην τουρκική κοινή γνώμη και δεύτερον θα βελτιωθεί η τουρκική αντίληψη περί των Αμερικανών, όπως έγινε και με την σύλληψη του Οτσαλάν. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη, το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Hürriyet/28-9-2012, σύμφωνα με το οποίο ο Murat Karayilan και όλα τα στελέχη του ΡΚΚ που ανήκουν στον στενό πυρήνα του Οτσαλάν είναι πολύ ενοχλημένα με τον Σύριο Bahoz Erdal, ο οποίος ήταν συμμαθητής με τον Μπασάρ Αλ Άσαντ και τώρα είναι επικεφαλής των ανταρτικών τμημάτων που επιχειρούν στη νοτιοανατολική Τουρκία. Η βασική αιτία της διάστασης αυτής εστιάζεται στο γεγονός ότι ο Bahoz Erdal αφενός δεν ενημερώνει τα ηγετικά στελέχη του ΡΚΚ που βρίσκονται στο όρος Καντίλ, αφετέρου εφαρμόζει μια πολιτική υποστήριξης του Άσαντ. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών, το 80% των ανταρτών του ΡΚΚ που επιχειρούν την παρούσα περίοδο στην Τουρκία είναι Σύριοι κουρδικής καταγωγής, οι οποίοι έχουν τύχει ειδικής εκπαίδευσης στο όρος Καντίλ.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η τελική έκβαση του κουρδικού προβλήματος θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος-Κύπρου, με αποτέλεσμα οι προσπάθειες απάντησης των ακόλουθων ερωτημάτων να αποτελούν συνεχώς μέρος της επικαιρότητας:
• Το νέο κράτος των Κούρδων θα έχει διέξοδο στη θάλασσα; Εάν όχι, τούτο θα αναβαθμίσει έτι περαιτέρω τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας;
• Μια ενδεχόμενη αλλαγή συνόρων και αυτονόμηση περιοχών στην Τουρκία, το Ιράν και τη Συρία τι επιδράσεις θα έχει στην ευρύτερη περιοχή;
• Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στον πολιτικό χάρτη της Τουρκίας, αναφορικά με τη διαφαινόμενη κουρδική εξέγερση;
• Κατά πόσο μια αποτυχία της τουρκικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την κουρδική απειλή θα αποτελέσει το εισιτήριο επιστροφής των στρατιωτικών στο προηγούμενο καθεστώς ύπαρξής τους; Και αυτό τι επίδραση θα έχει στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις;
• Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν για την Ελλάδα σε περίπτωση δημιουργίας του Κουρδιστάν;
Πηγές
[1] Τουρκικές εφημερίδες Milliyet, Hürriyet, Aksam και Radikal
[2] Τουρκικό βιβλίο «Büyük Kurdistan (Μεγάλο Κουρδιστάν)»
[3] www.haberyurdum.com
www.geostrategy.gr
04/10/2012
Γράφει ο Χρήστος Μηνάγιας
Ο κουρδικός λαός κατοικεί σε μια γεωγραφική περιοχή όπου διασταυρώνονται οι πολιτικοί, οικονομικοί και πολιτιστικοί άξονες που συνδέουν τη Μέση Ανατολή και εν γένει το Ισλάμ με τη Δύση. Σε ό,τι αφορά στην Τουρκία, το κουρδικό και η δράση του ΡΚΚ, πέραν των εσωτερικών προβλημάτων ασφαλείας που δημιουργούν στη χώρα, παράλληλα επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στην ενάσκηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Φυσικά, η αιτία μη επίλυσης του κουρδικού βαρύνει την Άγκυρα, διότι εκεί ευρίσκονται αυτοί που δεν επιθυμούν τον αφοπλισμό του ΡΚΚ και αυτοί που δεν επιθυμούν την επίλυση αυτού του προβλήματος. Και τούτο διότι, μπορεί οι Κούρδοι αντάρτες να έχουν όπλα, ωστόσο οι κυβερνητικοί παράγοντες με τον κονδυλοφόρο τους υπογράφουν αποφάσεις που οξύνουν την κατάσταση και την οδηγούν σε αδιέξοδο.
Είναι προφανές ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν αντί να εξουδετερώσει πλήρως τον κεμαλισμό, που τορπιλίζει κάθε προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού, εφάρμοσε μια μετακεμαλική πολιτική στηριζόμενη στην ιδεολογία του τουρκο-ισλαμισμού, δηλαδή ανάδειξη του τουρκισμού μέσω του Ισλάμ και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων που ζουν στην Τουρκία. Εξίσου παράδοξο είναι και το γεγονός ότι, ενώ η τουρκική κυβέρνηση ανέθεσε σε κέντρα στρατηγικών μελετών να συντάξουν μελέτες για την επίλυση του κουρδικού προβλήματος, δεν υλοποίησε καμία από τις προτάσεις που υποβλήθηκαν.
Επίσης, υπάρχει και μια άλλη πλευρά, αόρατη στους τουρκο-ισλαμιστές που συχνά παρέμενε τέτοια επειδή δεν ήθελαν ή δεν τολμούσαν να κοιτάξουν προς τα εκεί. Συγκεκριμένα πρόκειται για τη στρατηγική του ΡΚΚ, η οποία διακρίνεται σε τρεις φάσεις. Στην πρώτη φάση, με τις επιχειρήσεις που πραγματοποίησε, το ΡΚΚ πέτυχε να επιβάλλει την παρουσία του και να δημιουργήσει μια σοβαρότατη ασύμμετρη απειλή στο εσωτερικό της Τουρκίας. Κατά τη δεύτερη φάση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, οι Κούρδοι αντάρτες αποσκοπούν αφενός στη δυναμική ανατροπή των ισορροπιών που υπάρχουν με τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας σε συγκεκριμένες περιοχές, αφετέρου στην αύξηση της επιρροής τους στον τοπικό πληθυσμό που στην πλειοψηφία τους είναι Κούρδοι. Τέλος, κατά την τρίτη φάση, θα επιδιωχθεί ο ξεσηκωμός του κουρδικού πληθυσμού, στις περιοχές που θα επιλεγούν, εναντίον του αυταρχικού τουρκο-ισλαμικού καθεστώτος, προκειμένου οι περιοχές αυτές να αποκτήσουν την αυτονομία τους.
Ειδικότερα δε, η απάντηση του ΡΚΚ, στην τουρκική στρατηγική, αρχικά ήρθε από το ηγετικό του στέλεχος Μurat Karayilan, ο οποίος προειδοποίησε την Τουρκία λέγοντας τα εξής: «Εάν χρησιμοποιήσουμε πλήρως της στρατιωτική μας ισχύ και διατάξουμε τη διεξαγωγή ολοκληρωτικού πολέμου τότε στην Τουρκία θα έρθουν τα πάνω κάτω». Στη συνέχεια, οι προειδοποιήσεις αυτές έγιναν πράξη με αποτέλεσμα η Τουρκία να περάσει το πιο δύσκολο καλοκαίρι των τελευταίων 14 ετών. Εάν κρίνουμε από τις μέχρι τώρα εξελίξεις, για πρώτη φορά μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν, διαπιστώνεται ότι το ΡΚΚ παρουσιάζει μια δυναμικότητα αυτής της μορφής και καταδεικνύει ότι ο αγώνας των Κούρδων ανταρτών εισήλθε σε μια νέα περίοδο που πιθανόν να διαρκέσει για πολλά χρόνια ακόμη. Οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων για απομόνωση του ΡΚΚ αποδείχθηκαν ανεδαφικές για δύο λόγους. Πρώτον, διότι το ΡΚΚ απέδειξε ότι διακρίνεται για τη συνοχή του, την ενότητα διοικήσεως και το άρτια εκπαιδευμένο, με υψηλό ηθικό, προσωπικό. Και δεύτερον, διότι η εν λόγω οργάνωση δεν διεξάγει μόνο επιχειρήσεις σημείου, όπως επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στρατιωτικές φάλαγγες, απαγωγές και ελέγχους οδικών αξόνων, αλλά απομονώνει πλέον κατοικημένες περιοχές με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη κυβερνητικών κτηρίων. Μάλιστα, το τελευταίο αποτελεί και τον μεγαλύτερο εφιάλτη της κυβέρνησης Ερντογάν δεδομένου ότι η κατάληψη ενός κυβερνητικού κτηρίου από αντάρτες του ΡΚΚ με τη σημαία τους να κυματίζει στη στέγη αυτού, πέραν της ψυχολογικής επίδρασης, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για ευρύτερο ξεσηκωμό του κουρδικού λαού.
Όμως, τι σημαίνουν όλα αυτά; Πέραν της επιδίωξης για ανατροπή των ισορροπιών στη νοτιοανατολική Τουρκία, ποιοι είναι οι υπόλοιποι αντικειμενικοί σκοποί του ΡΚΚ; Απάντηση στο ερώτημα αυτό έδωσε ο Τούρκος δημοσιογράφος Mehmet Ali Birand (εφημερίδα Hurriyet/19-9-2012) αναφέροντας τα εξής: «Οι επιθέσεις του ΡΚΚ αποσκοπούν: πρώτον στην αναίρεση της απόφασης για απαγόρευση επαφών με τον Οτσαλάν. Δεύτερον, στην ενάσκηση πίεσης στην Άγκυρα για την εκ νέου έναρξη των διαπραγματεύσεων για το κουρδικό. Τρίτον, να δώσουν ένα μήνυμα ώστε τα φυλακισμένα στελέχη του ΚCK να αφεθούν ελεύθερα. Τέταρτον, να αποδείξουν τόσο στην Άγκυρα όσο και διεθνώς, ότι το ΡΚΚ διαθέτει τη δύναμη να προσβάλλει στόχους όποτε θέλει και όταν το θέλει. Και τέλος, να υλοποιήσει το στόχο του Οτσαλάν αναφορικά με τον επαναστατικό ξεσηκωμό του κουρδικού λαού.».
Ας σημειωθεί ακόμη, ότι οι τουρκικές αρχές παρουσιάζουν το ΡΚΚ ως τρομοκρατική οργάνωση και το κατηγορούν για δολοφονίες δικαστικών λειτουργών και αγροτών, βομβιστικές ενέργειες, απειλές εκπαιδευτικών, πυρπολήσεις σχολείων, καλλιέργεια και διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, ζωοκλοπές, εκβιασμό Κούρδων επιχειρηματιών για απόσπαση χρηματικών ποσών κ.λπ. Κατόπιν των παραπάνω, η τουρκική κυβέρνηση έδωσε στον εαυτό της το «άλλοθι» να διεξάγει ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις τόσο εντός του τουρκικού εδάφους όσο και στις βάσεις του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. Προφανώς, οι επιχειρήσεις αυτές θα συνεχισθούν και μετά τον Οκτώβριο, οπότε οι καιρικές συνθήκες θα είναι δυσμενείς και ο κύριος όγκος των ανταρτών εκτιμάται ότι θα αποσυρθεί στις βάσεις του στο βόρειο Ιράκ, ενώ ένα μέρος αυτών θα συνεχίσει τις ανορθόδοξες επιχειρήσεις στα αστικά κέντρα.
Περαιτέρω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις τροποποίησαν τη στρατηγική αντιμετώπισης των ανταρτών. Συγκεκριμένα, οι Τούρκοι, αρχικά, απέκλειαν την περιοχή επιχειρήσεων και στη συνέχεια εισέρχονταν σε αυτήν στρατιωτικά τμήματα για εκκαθάριση των τμημάτων του ΡΚΚ. Αυτά που προκύπτουν από την πρώτη εφαρμογή αυτής της τακτικής είναι τα εξής: Στις αρχές Σεπτεμβρίου μεταστάθμευσε στο νομό Hakkari, με μεγάλη μυστικότητα, το στρατηγείο και οι μονάδες της Διοίκησης Ειδικών Δυνάμεων του ΓΕΕΘΑ (Bordo Bereli). Σε πρώτη φάση, 8-9 Σεπτεμβρίου, οι εν λόγω μονάδες, με αντίστοιχα τμήματα ειδικών επιχειρήσεων της στρατοχωροφυλακής και της αστυνομίας διείσδυσαν στις επίμαχες περιοχές, όπου αφού εντόπιζαν τα ανταρτικά τμήματα καταδείκνυαν με λέιζερ τις θέσεις τους, οι οποίες, στη συνέχεια, προσβάλλονταν από αεροσκάφη F-16 και επιθετικά ελικόπτερα, διασπώντας τους οργανικούς τους δεσμούς. Κατά τη δεύτερη φάση, 9-10 Σεπτεμβρίου, μονάδες πεζικού και τεθωρακισμένων απέκλεισαν τους διαδρόμους διαφυγής των ανταρτών. Τέλος, κατά την τρίτη φάση, 10-15 Σεπτεμβρίου, μονάδες καταδρομών πραγματοποίησαν ταυτόχρονα πολλές επιχειρήσεις σημείου, με νυκτερινές αεροκίνητες ενέργειες επιπέδου λόχου, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους αντάρτες. Ως γνωστό, διεθνώς, σε πολύ λίγες χώρες οι ένοπλες δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής νυκτερινών αεροκίνητων επιχειρήσεων αυτής της κατηγορίας.
Πέραν τούτου οι Τούρκοι διεξάγουν ειδικές επιχειρήσεις για τη σύλληψη ηγετικών στελεχών του ΡΚΚ. Στις επιχειρήσεις αυτές πέραν των Bordo Bereli συμμετέχει και η πρόσφατα συγκροτηθείσα μονάδα «Ειδικών Δυνάμεων», αποτελούμενη από 300 άτομα της αστυνομίας και της στρατοχωροφυλακής. Αυτή έχει ως κύρια αποστολή τη διεξαγωγή επιχειρήσεων τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και στο εξωτερικό (βόρειο Ιράκ, Συρία, ευρωπαϊκές χώρες κ.λπ.) για τη σύλληψη ηγετικών στελεχών της κουρδικής εξέγερσης και πρώην στελεχών της που έχουν αποστασιοποιηθεί. Η σημασία της επιτυχούς έκβασης μιας τέτοιας επιχείρησης προφανώς αποβλέπει στα εξής: πρώτον στην αύξηση του ηθικού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και της τουρκικής κοινωνίας εν γένει. Και δεύτερον, στην αποκατάσταση της τουρκικής παρουσίας στην περιοχή, η οποία έχει τρωθεί σημαντικά.
Παρόλα αυτά, την ίδια ώρα που το κουρδικό φαίνεται να εισέρχεται σ’ αυτή τη φάση, η ακόλουθη παρέμβαση της κουρδικής καταγωγής ανεξάρτητης βουλευτού Aysel Tuğluk αποκτά αρκετό ενδιαφέρον:
• Να σταματήσει η 14μηνη απομόνωση του Οτσαλάν.
• Να αφεθούν ελεύθεροι οι 8.000 φυλακισμένοι Κούρδοι, μέλη της οργάνωσης KCK.
• Η Τουρκία να αναγνωρίσει το καθεστώς αυτονομίας του δυτικού Κουρδιστάν (σ.σ. Κούρδοι της Συρίας). Σε αντιστάθμισμα η κουρδική επαναστατική κίνηση θα κηρύξει κατάπαυση των εχθροπραξιών.
• Οι Κούρδοι πρέπει να εξασφαλίσουν τα εθνικά και περιφερειακά συμφέροντά τους συνεργαζόμενοι με την Τουρκία και πρέπει να εργασθούν από κοινού για το δημοκρατικό και ανεξάρτητο μέλλον της περιοχής.
• Στην περιοχή διαμορφώνεται ένα νέο περιβάλλον όπου οι Κούρδοι θα έχουν μια νέα θέση σ’ αυτό, είτε μαζί με την Τουρκία είτε χωρίς αυτήν.
Διευκρινίζεται ότι, την παρούσα περίοδο η προαναφερθείσα παρέμβαση της Tuğluk είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι οι θέσεις και απόψεις των κομμάτων, φορέων και οργανώσεων υπέρ ή κατά των Κούρδων προκαλούν σύγχυση σε κάθε αναλυτή δεδομένου ότι αυτές κατηγοριοποιούνται ως ακολούθως:
• Πρώτον, υπάρχουν αυτοί που επιδιώκουν την ίδρυση ενός νέου κράτους έθνους ενώνοντας τους Κούρδους του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας.
• Δεύτερον, υπάρχουν αυτοί που επιθυμούν είτε την ομοσπονδία, είτε την αυτονομία εντός των κρατών στα οποία κατοικούν οι Κούρδοι.
• Τρίτον, υπάρχουν αυτοί που αγωνίζονται για την εθνική-πολιτιστική ταυτότητα των Κούρδων, εντεταγμένων εντός της χώρας τους, η οποία θα διακυβερνάται με δημοκρατικά κριτήρια και αξίες.
• Και τέταρτον, υπάρχουν αυτοί που αγωνίζονται για την οικονομική, τεχνολογική και κοινωνική ανάπτυξη των κουρδικών περιοχών προτάσσοντας υπεράνω όλων την πολιτιστική διάσταση του προβλήματος.
Το Μεγάλο Κουρδιστάν
Η ίδρυση του Μεγάλου Κουρδιστάν αποτελεί έναν αμερικανικό σχεδιασμό που για πρώτη φορά παρουσιάσθηκε στην Άγκυρα το 1965. Το εν λόγω σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Κουρδικής Δημοκρατίας συνενώνοντας τους Κούρδους του Ιράν, του Ιράκ, της Συρίας και της Τουρκίας και στη συνέχεια ενσωματώνοντάς τους με μία μορφή συνομοσπονδίας στην Τουρκία. Μετά το 1965, οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέφεραν κατ’ επανάληψη το θέμα αυτό στους Τούρκους αξιωματούχους τονίζοντας τους κάθε φορά ότι είχαν την πρόθεση να αναθέσουν στην Άγκυρα την προστασία του Κουρδιστάν και να τους βοηθήσουν να εξαλείψουν την απειλή του ΡΚΚ. Ωστόσο, η διπολική δομή εξουσίας στην Τουρκία, όχι μόνο δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα αλλά υπήρξε και η αιτία συστηματικής εξόντωσης όλων εκείνων που υποστήριζαν τη δημιουργία του Κουρδιστάν. Φυσικά μεταξύ αυτών πιθανόν να περιλαμβάνεται και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Τουργκούτ Οζάλ. Επισημαίνεται ιδιαίτερα και θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη ότι στις 17-9-2012 διατάχθηκε η εκταφή της σωρού του Οζάλ και η ιατροδικαστική έρευνα για να διαπιστωθεί εάν δηλητηριάσθηκε ή όχι.
Στις 25-1-1999, περίοδο που ο Οτσαλάν περιφερόταν από χώρα σε χώρα αιτούμενος πολιτικό άσυλο, μια αντιπροσωπεία αποτελούμενη από την υποδιευθυντή του τμήματος Εγγύς Ανατολής του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Elizabeth Jones, τον συντονιστή των ΗΠΑ στο βόρειο Ιράκ Francis Ricciardone και στελέχη του Πενταγώνου μετέβησαν στην Τουρκία και παρουσίασαν το σχέδιο για το Κουρδιστάν επικαιροποιώντας αυτό με τις ακόλουθες προτάσεις: [2]
• Η Τουρκία θα αναλάβει την προστασία της Αυτόνομης Διοίκησης που θα δημιουργηθεί στο βόρειο Ιράκ.
• Οι τουρκικές χερσαίες δυνάμεις θα αναλάβουν δράση κατά την επιχείρηση των ΗΠΑ στο Ιράκ.
• Κατά τη διάρκεια της εισβολής, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα αναπτύξουν μια δύναμη 100.000 ανδρών στο βόρειο Ιράκ.
• Η Τουρκία θα κατέλθει νοτίως του 36ου παραλλήλου και θα καταλάβει τη Μοσούλη και το Κιρκούκ.
• Η Τουρκία θα αναλάβει την επιστασία των πολιτικών κυβερνητικών φορέων στο βόρειο Ιράκ.
• Μέσω της Τουρκίας, οι ΗΠΑ θα διαθέσουν στο βόρειο Ιράκ 10 δις δολάρια.
• Οι εκλογές στο βόρειο Ιράκ θα διεξαχθούν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας.
Μετά το πέρας της διαπραγμάτευσης η συμφωνία κατέληξε στα εξής:
• Η Άγκυρα δεν θα φέρει αντίρρηση για τη χρησιμοποίηση της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ από τις ΗΠΑ.
• Η Τουρκία θα σταματήσει την υποστήριξη προς τον Ταλαμπανί και τον Μπαρζανί για υπογραφή συμφωνίας με τη Βαγδάτη.
• Θα δημιουργηθεί στην περιοχή της Silopi Επιχειρησιακό Κέντρο προκειμένου οι Αμερικανοί αξιωματικοί να προωθούν οπλισμό και εξοπλισμό στην περιοχή (βόρειο Ιράκ).
• Δεν θα παρεμποδίζεται η CIA κατά τη μεταφορά Πεσμεργκέ στη Silopi.
• Οι ΗΠΑ θα διαθέσουν στην Τουρκία πυραύλους, πυραυλικά συστήματα, ραντάρ εγκαίρου προειδοποίησης και νέα οπλικά συστήματα.
Μετά την αποδοχή των παραπάνω όρων, στις 15-2-1999, ο Οτσαλάν παραδόθηκε στην Τουρκία. Μετά από χρόνια ο Αχμέτ Νταβούτογλου επισημαίνοντας τη σημασία της παράδοσης του Οτσαλάν δήλωσε τα εξής: «Το κουρδικό πρόβλημα με την παράδοση του Οτσαλάν έπαψε να είναι πρόβλημα της Τουρκίας». Επίσης, η παράδοση του Οτσαλάν, αποτέλεσε την αρχή δύο σημαντικών εξελίξεων: πρώτον, στην αποδυνάμωση της τουρκικής αντίστασης για την ίδρυση κράτους στο βόρειο Ιράκ. Και δεύτερον, στη βελτίωση της αντίληψης του διπολικού συστήματος εξουσίας στην Τουρκία (στρατιωτικοί - πολιτικοί) υπέρ των ΗΠΑ.
Όπως γίνεται κατανοητό, το πρώτο στάδιο ίδρυσης του Κουρδιστάν έχει ήδη υλοποιηθεί. Δηλαδή στο βόρειο Ιράκ υφίσταται πλέον η Ανεξάρτητη Κουρδική Διοίκηση. Τα επόμενα στάδια αφορούν αρχικά στην ανακήρυξη αυτού ως ανεξάρτητο κράτος, στη συνέχεια ενσωμάτωση σε αυτό των κουρδικών περιοχών του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας και τέλος την ενοποίησή τους με την Τουρκία με μία μορφή συνομοσπονδίας. Ωστόσο, τίθενται τα εξής ερωτήματα: Το σχέδιο αυτό μπορεί να ολοκληρωθεί; Σε μια περίοδο που θα αυτονομείται η νοτιοανατολική Τουρκία, ένα κόμμα όπως το ΑΚΡ, που έχει την εμπιστοσύνη του 50% των Τούρκων ψηφοφόρων, θα μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του; Μήπως η δημιουργία ενός νέου νεο-εθνικιστικού κόμματος θα ήταν δυνατόν να υλοποιήσει το εν λόγω σχέδιο; Ποία θα είναι η στάση των τουρκικών εθνικιστικών κύκλων; Ποία θα είναι, εν προκειμένω, η αντίδραση του ΡΚΚ;
Η απάντηση των ΗΠΑ στο ενδεχόμενο τουρκικής άρνησης για τη συνέχιση του σχεδίου «Μεγάλο Κουρδιστάν» αποτυπώνεται με ιδιαίτερα αποκαλυπτικό τρόπο σε αναφορά του Henri J. Barkey (σ.σ. θεωρείται ένας εκ των αρχιτεκτόνων του Κουρδιστάν) στις 31-8-2010, όπου εμμέσως απειλείται η Τουρκία με εσωτερικές συγκρούσεις. Συγκεκριμένα αναγράφονται τα εξής: [2]
• Το ΡΚΚ, σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990 έχει αποκτήσει πολύ μεγάλη δύναμη.
• Οι Κούρδοι ηγέτες οργανώνουν τις περιοχές τους με ισχυρές δυνάμεις και αποφασιστικότητα.
• Οι Κούρδοι κατοικούν σε όλη την τουρκική επικράτεια. Ως εκ τούτου μια εξέγερση τους θα δεν θα περιορισθεί μόνο σε μια περιοχή.
• Η τουρκική κυβέρνηση δεν επέδειξε αποφασιστικότητα για το κουρδικό άνοιγμα και εστιάσθηκε μόνο στα στρατιωτικά μέτρα.
• Οι Κούρδοι επιθυμούν την αυτονομία τους, ενταγμένοι σε ένα ισχυρό κράτος που θα αναγνωρίζεται η εθνική τους ταυτότητα, θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους και να αναγνωρίζονται τα πολιτιστικά τους δικαιώματα.
• Η Τουρκία βαδίζει αργά προς μια συγκρουσιακή κατάσταση και δεν προβαίνει σε καμία ενέργεια για την αποτροπή της. Έστω και ένα μικρό ατυχές περιστατικό, θα γίνει η αιτία για τη δημιουργία σύγκρουσης μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων στην Τουρκία, η οποία θα φέρει τα πάνω-κάτω στη χώρα.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές, ότι πιθανόν το ΡΚΚ να τυγχάνει της προστασίας και καθοδήγησης των ΗΠΑ, προκειμένου η τουρκική κυβέρνηση να πεισθεί να άρει τις αντιρρήσεις της για τη δημιουργία του Κουρδιστάν. Το ερώτημα είναι ποιές θα είναι οι απαιτήσεις της Άγκυρας και κατά πόσο αυτές θα αφορούν στην ελληνική πλευρά (Ανατολική Μεσόγειος-Αιγαίο-Θράκη). Εκτιμάται ότι για την άρση του αδιεξόδου, οι απαιτήσεις των Τούρκων πιθανόν να αρχίσουν να ικανοποιούνται μετά τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για το λόγο αυτό, την παρούσα περίοδο, η δρομολόγηση κινήσεων για δημιουργία τετελεσμένων από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Στην περίπτωση δε, που η αμερικανική πλευρά επιλέξει την εν μέρει ικανοποίηση της Άγκυρας προκειμένου στη συνέχεια να ακολουθήσουν οι διακοπείσες τουρκο-κουρδικές (μυστικές ή μη) διαπραγματεύσεις, τότε η συνέχεια είναι γνωστή: οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας θα επιφέρουν σημαντικές απώλειες στο ΡΚΚ και πιθανόν θα συλλάβουν ένα ηγετικό του στέλεχος, ίσως τον κουρδικής καταγωγής Σύριο Fehman Hüseyin που έχει το κωδικό όνομα Bahoz Erdal.
Με τον τρόπο αυτό, πρώτον θα αποκατασταθεί η ηγετική παρουσία του Ερντογάν στην τουρκική κοινή γνώμη και δεύτερον θα βελτιωθεί η τουρκική αντίληψη περί των Αμερικανών, όπως έγινε και με την σύλληψη του Οτσαλάν. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη, το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Hürriyet/28-9-2012, σύμφωνα με το οποίο ο Murat Karayilan και όλα τα στελέχη του ΡΚΚ που ανήκουν στον στενό πυρήνα του Οτσαλάν είναι πολύ ενοχλημένα με τον Σύριο Bahoz Erdal, ο οποίος ήταν συμμαθητής με τον Μπασάρ Αλ Άσαντ και τώρα είναι επικεφαλής των ανταρτικών τμημάτων που επιχειρούν στη νοτιοανατολική Τουρκία. Η βασική αιτία της διάστασης αυτής εστιάζεται στο γεγονός ότι ο Bahoz Erdal αφενός δεν ενημερώνει τα ηγετικά στελέχη του ΡΚΚ που βρίσκονται στο όρος Καντίλ, αφετέρου εφαρμόζει μια πολιτική υποστήριξης του Άσαντ. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών, το 80% των ανταρτών του ΡΚΚ που επιχειρούν την παρούσα περίοδο στην Τουρκία είναι Σύριοι κουρδικής καταγωγής, οι οποίοι έχουν τύχει ειδικής εκπαίδευσης στο όρος Καντίλ.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η τελική έκβαση του κουρδικού προβλήματος θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος-Κύπρου, με αποτέλεσμα οι προσπάθειες απάντησης των ακόλουθων ερωτημάτων να αποτελούν συνεχώς μέρος της επικαιρότητας:
• Το νέο κράτος των Κούρδων θα έχει διέξοδο στη θάλασσα; Εάν όχι, τούτο θα αναβαθμίσει έτι περαιτέρω τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας;
• Μια ενδεχόμενη αλλαγή συνόρων και αυτονόμηση περιοχών στην Τουρκία, το Ιράν και τη Συρία τι επιδράσεις θα έχει στην ευρύτερη περιοχή;
• Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στον πολιτικό χάρτη της Τουρκίας, αναφορικά με τη διαφαινόμενη κουρδική εξέγερση;
• Κατά πόσο μια αποτυχία της τουρκικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την κουρδική απειλή θα αποτελέσει το εισιτήριο επιστροφής των στρατιωτικών στο προηγούμενο καθεστώς ύπαρξής τους; Και αυτό τι επίδραση θα έχει στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις;
• Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν για την Ελλάδα σε περίπτωση δημιουργίας του Κουρδιστάν;
Πηγές
[1] Τουρκικές εφημερίδες Milliyet, Hürriyet, Aksam και Radikal
[2] Τουρκικό βιβλίο «Büyük Kurdistan (Μεγάλο Κουρδιστάν)»
[3] www.haberyurdum.com
www.geostrategy.gr
