Η Ίος του Ομήρου και των χοροπηδάδικωνΤώρα πριν ανοίξει η νέα τουριστική» περίοδος, θέλω να γράψω κάποιες σκέψεις μου για την όμορφη Ίο, που επισκέφθηκα πρόσφατα… «Ίσως και προλάβουμε κάποια μασκαραλίκια», που έλεγε και ο Σταυρίδης στα «Κίτρινα γάντια»…

Η Ίος είναι γνωστή - στον κόσμο όλον! – ως νησί, όπου ετάφη ο μεγαλύτερος ποιητής όλων των εποχών, ο πατέρας της επικής ποιήσεως, ο Όμηρος… Ως εκ τούτου θα μπορούσε να γίνει ένας πόλος έλξεως τουριστών, που θέλουν να συνδυάσουν διακοπές, θάλασσα και ήλιο, με πνευματική τροφή…

Η Ίος θα μπορούσε να ζει αξιοπρεπέστατα από τον Όμηρο, όπως και η Ιθάκη από τον Οδυσσέα, όπως και η Πύλος από τον Νέστορα, όπως και η Αργολίδα από τους Ατρείδες, κλπ., κλπ. Όπως ζει όλη η περιοχή της Τροίας (κατακτημένη από τους Τούρκους) από την «Ιλιάδα»…

Αντ’ αυτού, η Ίος προτίμησε τον εύκολο δρόμο, τον εύκολο τρόπο, του να ζει από νεαρούς, νεανίζοντες και νεολαίους, που ξεβράκωτοι και «ακάλυπτοι» χοροπηδούν ασταμάτητα σε μπαρ και μπαράκια, ξενυχτάδικα και παραλίες… Αλλά η Ίος δεν είναι Μύκονος… Η Ίος έχει (αρχαίο) πολιτισμό να επιδείξει, πολιτισμό που στερείται, σ’ αυτήν την έκταση, η Μύκονος (διότι τον έχει πάρει όλον η διπλανή της, Δήλος). Η Ίος δεν έχει ανάγκη τους νέο-άφραγκους μέθυσους τουρίστες…

Που τα πίνουν, κυκλοφορούν με ένα μπουκάλι μπύρας στο χέρι, που ενίοτε σπάει και την επομένη το πρωί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορείς με σαγιονάρες στην Χώρα, γιατί κινδυνεύεις να κοπείς!

Άσε που ο χώρος γύρω από το ηρώον (!) «κολλάει», διότι κάθε βράδυ χύνονται εκεί ό,τι λογής ποτό θες, με συνέπεια την επομένη, με τον ήλιο, ο τόπος μνήμης των ηρώων να μοιάζει με δάπεδο ενός μπαρ, όπου έγινε μακελειό στην Άγρια… Δυσ-Ίο… Βρήκα τους καθαριστές του Δήμου… Έκαναν φιλότιμες προσπάθειες…

Τους κοιτώ με θλίψη… Με κοιτούν κι αυτοί και χωρίς να τους ρωτήσω, μου απαντούν: «Κάθε βράδυ το ίδιο γίνεται και κάθε πρωί το ίδιο κάνουμε… Τι να κάνει κι ο Δήμος; Τον αστυνόμο;»…

Υπάρχει ένας εκπληκτικός αρχαιολογικός χώρος στον Κάμπο, ο λόφος του Σκάρκου, βραβευθείς με πανευρωπαϊκές διακρίσεις, που θα ήθελε κάθε Ευρωπαίος να δει και να επισκεφθεί… Σπουδαία ανασκαφική δουλειά. Εύγε! (Στις 30.04.2009 απ’ αυτήν την στήλη έγραφα γι’ αυτόν, επαινώντας τον, ένα άρθρο με τίτλο: «Ευρωπαϊκό βραβείο για τον αρχαιολογικό χώρο Σκάρκο»). Χρειάζεσαι πεζοπορία για να φτάσεις σε αυτόν. Κι όταν φτάνεις, τον βρίσκεις κλειστό! Ενώ ακούς τα ντάπα-ντούπα των χοροπηδάδικων clubs της Χώρας, που είναι πάντα ανοιχτά. Ήταν όμως κλειστός, μας είπαν, διότι «δεν υπήρχαν λεφτά» για τις κυριακάτικες υπερωρίες των φυλάκων! Μα, αν δεν κάνω λάθος… «λεφτά υπάρχουν»…

Υπάρχει ένα μικρό, μα πανέμορφο αρχαιολογικό μουσείο, ανακαινισμένο πρόσφατα - που παίρνει και προέκταση - όπου μπορεί να ιδεί κανείς την συνεχή και αδιάλειπτη ζωή επί της Ίου, από το 3000 π.Χ. (τουλάχιστον) έως σήμερα… Στο Μουσείο δεν είχαν ούτε ένα φυλλάδιο να μας δώσουν, έστω ένα τρίπτυχο, διότι μας είπαν, «δεν υπήρχαν λεφτά» για να το τυπώσουν! Μα, αν δεν κάνω λάθος… «λεφτά υπάρχουν»… Στο Μουσείο απαγορεύονται οι φωτογραφίες, (των δημοσιευμένων εκθεμάτων!) ακόμη και χωρίς φλας! Οι ξένοι διαμαρτύρονται! Στο Λούβρο επιτρέπονται! Δίπλα μου ένας Σουηδός καθηγητής διαμαρτύρεται. Ήρθε από την Σουηδία για να τα φωτογραφίσει και να τα δείξει στο μάθημά του, στους φοιτητές του! Αλλά έμεινε έκπληκτος από την απαγόρευση! Κάποιοι θέλουν δωρεάν να μας διαφημίσουν κι εμείς αρνιόμαστε πεισματικά, σαν κακομαθημένα παιδιά… (Γενικώς στο νησί δεν βρήκαμε ούτε ένα βιβλίο για την Ίο, παρά μόνον κάτι τουριστικούς οδηγούς, μαζικής παραγωγής και συγγραφής).

Άλλωστε, το νησί της μάνας του Ομήρου, Κλυμαίνης, το νησί όπου πέθανε και ο μέγας ποιητής δεν έχει ούτε ένα… βιβλιοπωλείο! (Ενώ έχει πλήθος μαγαζιών με σουβενίρ, κοσμήματα, χειροτεχνίες, ρούχα…). Άραγε οι μαθητές της Ίου από πού ψωνίζουν τα σχολικά τους, αν όχι από ένα μαγαζί που μυρίζει σελίδες βιβλίων και μολύβι;.. Αν τα ψωνίζουν από τα σούπερ-μάρκετ, οι μαθητές αυτοί υστερούν σε «όσφρηση γνώσεως» από τους συνομηλίκους τους. Φρονώ, πως αν δεν υπάρχει ένα ιδιωτικό βιβλιοπωλείο κάπου, πρέπει να υπάρχει ένα δημόσιο ή δημοτικό. (Και φυσικά ένα βιβλιοπωλείο είναι άσχετο με μια βιβλιοθήκη, που υπάρχει χωμένη κάπου στην Χώρα, στο νησί, επ’ ονόματι του Ομήρου).

Είδα και το νεοκλασικό που στέγαζε το παλαιό σχολείο στην Χώρα. Τώρα ερείπιο, σαν πληγή. Και δίπλα του το «καινούργιο». Αφήσαμε τ’ αρχοντόσπιτο και κλειστήκαμε σε κλωβόσπιτο. Μας είπαν «δεν υπάρχουν λεφτά» για να το ανακαινίσουν! Μα, αν δεν κάνω λάθος… «λεφτά υπάρχουν»… Πιο δίπλα, η φραγκόκκλησα. Ερειπωμένη και αυτή. Απομεινάρι της φραγκικής κατοχής του νησιού. Μα οι καθολικοί στο θρήσκευμα ξένοι θα ήθελαν να την δουν ανακαινισμένη και περιποιημένη. Ο Δήμος θα εισέπραττε πολλά (και) απ’ αυτήν. Και θα ευχαριστούσε τους πολυάριθμους καθολικούς τουρίστες της νήσου. Μας είπαν «δεν υπάρχουν λεφτά» για να την ανακαινίσουν! Μα, αν δεν κάνω λάθος… «λεφτά υπάρχουν»… Άσε που υποπτεύομαι και «δάκτυλο» της δικής μας εκκλησίας… Που - δημοκρατικότατα - δεν αφήνει ούτε τις αναμνήσεις των άλλων θρησκειών να στέκονται όρθιες! Τις μεν αρχαίες ελληνικές τις ξεπάστρεψε, τις δε καθολικές τις άφησε να γίνουν ερειπιώνες… Ακόμη και η πινακίδα με την οδό Πυθίου Απόλλωνος, που σήμαινε τον δρόμο όπου ήταν ο ναός του αρχαίου θεού, που καταπλακώθηκε ανιλεώς από τον χριστιανικό ναό της Αγ. Αικατερίνης, είναι πεσμένη και γερμένη κάτω…

Ακόμη, ο Δήμος - ή κάποιος άλλος φορέας (Περιφέρεια; Υπουργείο;) - θα πρέπει όχι μόνο να έχει εκδώσει ειδικώς για την Ίο τα έπη του Ομήρου, σημειώνοντας στο εξώφυλλο, πως ο ποιητής είναι θαμμένος εδώ, αλλά θα έπρεπε να τα βρίσκει κανείς αυτά παντού! Παντού! Ακόμη και εν είδει… σουβέρ! Δεν φτάνουν οι εκδηλώσεις μια φορά τον χρόνο, τα «Ομήρεια», για να αποτινάξει κανείς από πάνω του την βαριά κληρονομιά να λέγεται «τόπος θανής και ταφής του Ομήρου»… Δεν εξιλεώνεται κανείς έτσι…

Στην Ίο υπάρχουν μαγαζιά με ταϋλανδέζικη, μεξικανική, ιταλική κουζίνα, κλπ. Ιρλανδέζικα μπαρ, κλπ. Αλλά δεν υπάρχει ούτε ένα ελληνικό βιβλιοπωλείο!.. Κατάντια!..

Υπάρχουν κι άλλοι αρχαιολογικοί χώροι, ακόμη άσκαφτοι και θαμμένοι… Στην Αγ. Θεοδότη, εκτός από την πολύ ωραία παραλία, μπορεί κανείς να ιδεί και τον χριστιανικό ναό της, που καταπλάκωσε τον αρχαίο ναό (μάλλον του Απόλλωνα)… Η πλαγιά κι εκεί είναι ένας ακόμη «Σκάρκος» που δεν έχει (ακόμη) ανασκαφεί, διότι μας είπαν, «δεν υπάρχουν λεφτά»! Μα, αν δεν κάνω λάθος… «λεφτά υπάρχουν»…

Αγ. Θεοδότη, Ψάθη και Μαγγανάρι, άναρχα δομημένοι νέο-οικισμοί συμπληρώνουν ένα υπέροχο τοπίο, που θα μπορούσε να είναι… παράδεισος! Ειδικά στο Μαγγανάρι, για να κατέλθει κανείς στην κύρια και πανέμορφη παραλία, πρέπει να διέλθει μέσα από τον χώρο που έχουν αφήσει ελεύθερο τρεις ταβέρνες… Μικρά εκδρομικά σκάφη θα μπορούσαν από την Ψάθη να πηγαίνουν αυθημερόν σε Ηρακλειά-Σχοινούσα ή Κουφονήσια και από Μαγγανάρι σε Θήρα-Θηρασιά. Αυτό θα επέκτεινε την παραμονή των τουριστών στο νησί. Κι αυτό θα ήταν σε όφελος όλων. Αντ’ αυτού, οι τόποι αυτοί αρκούνται στον καφέ και στον μεζέ…

Υπέροχο νέο-λιθόστρωτο μονοπάτι οδηγεί προς το Παλιόκαστρο, αλλά χωρίς πρόβλεψη κιγκλιδώματος για τους υψοφοβικούς! Και χωρίς παγκάκια για όσους θέλουν να κάτσουν λίγο να ξαποστάσουν ή να χαρούν την υπέροχη θέα…

Και υπάρχει, τέλος, ο περίφημος Πλακωτός, με τον τάφο του Ομήρου, που πρέπει να γίνει παγκόσμιο λίκνο προσκυνήματος, κάθε φιλολογικής σχολής, κάθε αρχαιολογικής, κάθε ομηριστή, κάθε φιλαρχαίου, κάθε φιλέλληνα σ’ αυτόν τον πλανήτη… Ας ερίζουν ακόμη οι αρχαιολόγοι εάν είναι αυτός ή δεν είναι ο τάφος του Ομήρου. Ας θεωρήσουμε πως είναι, μέχρι η αρχαιολογική σκαπάνη βρει τον πραγματικό τάφο του ποιητή στο νησί. Αλλά μέχρι τότε, ας είναι αυτός το λίκνο μας, το καντηλάκι μας… Ο χώρος έχει διαμορφωθεί πολύ ωραία, όπως αρμόζει σε τάφο ενός παμμέγιστου… Έμεινα εκεί τρεις ώρες συλλογιζόμενος όλα αυτά… Όλες αυτές τις ώρες ήρθαν μόνο ξένοι να επισκεφθούν τον τάφο…Άλλοι γιατί «τους είπαν από το ξενοδοχείο τους να πάνε, αλλά δεν τους είπαν… για τι ακριβώς πρόκειται!»!!!...

Άλλοι γιατί είδαν την μία και μόνη πινακίδα που υπάρχει στο νησί και λέει για τον τάφο του Ομήρου, και η οποία δεν ευρίσκεται σε σημείο απ’ το οποίο περνούν όλοι, αλλά υψηλά στους ανεμόμυλους!!! Τέλος, ήρθαν και πολλοί ψυλλιασμένοι, κυρίως Ιάπωνες… Ξάφνου ακούω και ελληνικά! Χαίρομαι! Λέω «να μωρέ, και Έλληνες έρχονται στον τάφο του Ομήρου!»… Πλησιάζουν! Τους ακούω, μιλάμε… Ήταν Κύπριοι! Έλληνες Κύπριοι, για να μη μπερδευόμαστε… Εκδρομείς από την Νάξο θα μπορούσαν να έρχονται στον Πλακωτό, με ημερήσια καραβάκια, για να προσκυνήσουν τον τάφο του Ομήρου. Κι αυτό θα ήταν προς όφελος και των δυο νησιών…

Το νησί των στερνών του Ομήρου, μπορούσε να είναι η δόξα της Ελλάδος, της ελληνικής ποιήσεως, της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του έπους, της ιστορίας και της μυθολογίας. Ζήλωσεν δόξα Μυκόνου όμως. Και εάν αυτό είναι το φρόνημα των επιχειρηματιών του νησιού, τότε ευθύνεται η Αρχή τους, που δεν τους έχει ακόμη μεταπείσει. (Πάντα «το ψάρι βρωμάει απ’ το κεφάλι»). Και πιο πολύ απ’ όλα ευθύνεται το υπουργείο Πολιτισμού!...

Αν δεν μπορείς να διαχειρισθείς το βάρος να λέγεσαι συγχωριανός και συντοπίτης του Ομήρου, τότε, μήπως είναι καλύτερα να αφήσεις αυτήν την βαριά κληρονομιά σε κάποιον που την αποδέχεται; Γιατί, στην επιστροφή, στο πλοίο - που άργησε 1,5 ώρα να έρθει) - ένα ζεύγος Ιαπώνων, που ήταν ομηριστές (φορούσαν το «Ο» στο πέτο τους, όπως τιμητικά κάνουν όλοι οι Ιάπωνες που ξέρουν να διαβάζουν και να κατανοούν Όμηρο από το πρωτότυπο) μας έλεγαν πως ήρθαν από την μακρινή πατρίδα τους για να προσκυνήσουν τον τάφο του Ομήρου, αλλά δυστυχώς, φεύγουν με παράπονο, πως είδαν κι έμαθαν λιγότερα γι’ αυτόν, απ’ όσα περίμεναν από τον τόπο που φέρει την τιμή να έχει θαμμένα τα κόκκαλα του ποιητή…

www.lekakis.com