Γράφει ο
Κώστας Παδουβάς

Είναι συνηθισμένη η τακτική των ιθυνόντων των τελευταίων χρόνων, να ασχολούνται (μεριμνούν) και ανησυχούν για πολλά και διάφορα σχετικά ή άσχετα πράγματα  στη διάρκεια και μετέπειτα από  τις κατασβέσεις των πυρκαγιών  και των οδυνηρών αποτελεσμάτων τους,  παραβλέποντας  να αναφερθούν στα κύρια  – αρχικά αίτια και στους  υπαιτίους της γενικής αστοχίας  των προληπτικών μέτρων αποτροπής είτε της άμεσης καταστολής  των πυρκαγιών (στη γένεσή τους).  Η χρονική μετάθεση αυτή των περιγραφών-αναφορών  σκοπεύει να αποκρύψει  τις αστοχίες των μέτρων κατάσβεσης  στα πρώτα  λεπτά της ώρας από τις εκδηλώσεις των πυρκαγιών.  Κυριολεκτώντας θα λέγαμε τη γνωστή παμπάλαια φράση:  «Περί άλλων τυρβάζουν...» ή δεν ασχολούνται με τις ουσιαστικές κάθε είδους  ευθύνες για τις αστοχίες των μέτρων  πρόληψης και της έγκαιρης κατάσβεσης των πυρκαγιών.

Ωστόσο,  γνωρίζουν πολύ περισσότερο από κάθε άλλο πολίτη (οι  ιθύνοντες), ότι ικανοποιητική πυροπροστασία σημαίνει πρόληψη (αποτροπή), η οποία τελικά είναι και η ολιγότερο δαπανηρή, συγκρινόμενη με τις απώλειες υγείας και τις υλικές καταστροφές που συσσωρεύουν οι επόμενες φάσεις των  σταδίων των πυρκαγιών.  Γνωρίζουν, επίσης, ότι εάν  περάσουν ατελέσφορα τα πρώτα λεπτά της εκδήλωσης των πυρκαγιών, η συνεχώς αυξανόμενη αγωνία του κοινού για τις επερχόμενες απώλειες επισκιάζει  τη δημόσια κριτική του  σχεδιασμού και της εφαρμογής των μέτρων πρόληψης είτε άμεσης κατάσβεσης των πυρκαγιών στη γένεσή τους.

Η σπουδαιότητα της αποτροπής σε συνδυασμό με την άμεση καταστολή στην αρχή κάθε πυρκαγιάς (πριν από την μεγέθυνση των καταστρεπτικών φλογών: ερπουσών ή επικόρυφων), έχει αναγνωριστεί διεθνώς και σχεδιάζεται με τρόπον ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με δοκιμασμένα επαρκή προληπτικά και άμεσης κατάσβεσης μέτρα στα πρώτα λεπτά της ώρας ανίχνευσης (γένεσης).  Οι μετέπειτα σχεδιασμοί πυρόσβεσης των εκτεταμένων πυρκαγιών, εκτός του ότι περιέχουν αγνώστους (απρόβλεπτους) παραμέτρους (γήινους, εναέριους, κλιματιστικούς κ.ά), δεν είναι εφικτό πάντοτε να μηδενίσουν τις απώλειες υγείας και των περιουσιών, όπως εύλογα σαφώς προκύπτει πριν εξελιχθεί η πυρκαγιά.

Αλλά ποιοι είναι και σε τι ευθύνονται «οι ιθύνοντες» αυτοί επί των πυρκαγιών, δηλαδή, εκείνοι  που οι ίδιοι προετοιμάζουν και κατευθύνουν τα προληπτικά και τα άμεσα κατασταλτικά μέτρα,  καθοδηγούν τις πορείες των ενεργειών  για τις εφαρμογές και εκτελέσεις σχεδίων πυρόσβεσης ( ως  επικεφαλής- αρχηγοί), συνεχίζοντας τις προσπάθειες κατάσβεσης μέχρι του τελικού ελέγχου των κρυοπληξιών;

Ανατρέχοντας στο πλαίσιο των χωρών της ΕΕ (όπου ανήκει η Ελλάδα), θα διαπιστώσουμε ότι ιθύνοντες είναι οι οποιοιδήποτε  που εμπλέκονται στη διαμόρφωση σχετικών πολιτικών-policymakers- σε όλες τις τοποθεσίες των συγκεκριμένων πόλεων και της οικείας υπαίθριας περιοχής. Σε αυτούς υπάγονται και όλοι οι εμπλεκόμενοι επιστημονικοί υποστηρικτές των πυροσβεστικών μέτρων που αποφασίζονται και λαμβάνονται, όπως οι εξειδικευμένοι επιστήμονες-σύμβουλοι-ελεγκτές των αρμοδίων ιθυνόντων (Κυβερνητικών, Αυτοδιοικητικών) και οι μελετητές αντιπυρικής προστασίας. Προφανώς δεν εξαιρούνται οι εκ των υστέρων αυτόκλητοι  εξειδικευμένοι επιστήμονες με αποκλειστικό σκοπό να υπερασπιστούν άμεσα ή έμμεσα ενόχους ιθύνοντες για τη δημιουργία πυρόπληκτων, εξαιτίας των κάθε είδους απωλειών που οφείλονται σε ανεπαρκή ή άστοχα προληπτικά μέτρα που υιοθετήθηκαν.

 Οι υπεύθυνοι  ιθύνοντες που επιλέγονται και αμείβονται, έχουν ολόκληρη την ευθύνη αποτροπής είτε κατάσβεσης των πυρκαγιών στη γένεσή τους, συμπεριλαμβανομένων  των δραστηριοτήτων των ημεδαπών και αλλοδαπών εμπρηστών στη χώρα. Αυτοί οφείλουν να εντατικοποιούν όλα τα μέσα και το προσωπικό που διαθέτουν σε θερμές και ξηρές εποχές του έτους  (εντάσεις ανέμων, καλοκαιρινή ραθυμία και ραστώνη- αδράνεια, υπεραπασχόλησης των πυροσβεστικών μέσων και προσωπικού,  αστοχίες των ενεργειακών-ηλεκτρικών μέσων, έλεγχο αποτελεσματικότητας των κατάλληλων αντιπυρικών ζωνών-λωρίδων, απομάκρυνσης αποξηραμένων δένδρων, θάμνων, χόρτων, συλλογές πληροφοριών και εντοπισμού εμπρηστών κ.ά). Είναι δική τους η ευθύνη για όλες τις πριν και μετά πολιτικές ασφάλειας των πολιτών (εθνικών και αλλοδαπών), για τις σχετικές εκπαιδεύσεις-ασκήσεις των πολιτών σε ανύποπτο χρόνο, για πυρογενείς επενδύσεις (βιομηχανικές κυρίως), ατμοσφαιρικές και γήινες ρυπάνσεις εξαιτίας των πυρκαγιών, για την παρακολούθηση και ανάλυση των μετεωρολογικών δελτίων συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής και για κάθε τι που απειλεί ή προκαλεί εκδηλώσεις πυρκαγιών.

  Διαφορές ευθυνών πρόληψης και άμεσης κατάσβεσης (στα πρώτα λεπτά της ώρας),  έχουν θεσμοθετηθεί από τα εθνικά κράτη για τις  εποπτικές ή άλλες αρμόδιες αρχές προστασίας των πολιτών από πυρκαγιές στην ΕΕ, αν και στις Μεσογειακές χώρες της ΕΕ  δεν υπάρχουν ομοιότητες προληπτικών μέτρων και ευθυνών των ιθυνόντων. Στην Ιταλία και Πορτογαλία λ.χ. υπάρχουν ειδικά ένστολα και ένοπλα τμήματα προστασίας των δασών, στην Ισπανία την ευθύνη έχει το υπουργείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με την κεντρική  Δασική υπηρεσία και εκείνες των Περιφερειών κ.ά., στοχεύοντας να μειώσουν τους χρόνους κατάσβεσης και ελέγχου των πυρκαγιών.

Σε κάθε περίπτωση ουδαμού υπάρχουν ενιαίες θεσμοθετημένες ενοχοποιήσεις σε βάρος πυρόπληκτων πολιτών, διότι τούτο θα αποτελούσε αντίφαση του αίσχιστου είδους (οξύμωρο σχήμα) είτε «παραλογισμό», τουλάχιστον, διότι αφενός δε συμμετέχουν ενεργά (οι πολίτες) στη σχεδίαση της πυρόσβεσης και αφετέρου οι υπεύθυνοι ιθύνοντες καταστρώνουν και εκσυγχρονίζουν όλα τα σχέδια  πυρόσβεσης (προληπτικά, αμέσου επέμβασης και κατά τις εξελίξεις των πυρκαγιών) λαμβάνοντας υπόψη όλους τους έμψυχους και άψυχους τοπικούς παράγοντες και παραμέτρους, τις επιπτώσεις της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής, εναρμονίζοντας τις  αντίστοιχες  πολιτικές και δραστηριότητες που κατατίθενται και προετοιμάζονται- χρηματοδοτούνται επικαιροποιημένα  από τους κυβερνώντες για να αποφεύγονται οδυνηρά ενδεχόμενα.

Στη χώρα μας  παραβλέπεται το «αυτονόητο», δηλαδή, η ανάληψη ολόκληρης της ευθύνης από τους ιθύνοντες (για τις κάθε είδους πυροπληξίες), γεγονός που θα υποδείκνυε πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης ή τουλάχιστον κατάσβεσης των πυρκαγιών στη γένεσή τους ( εντός ολίγων λεπτών της ώρας π.χ. 15΄). Όλες οι λοιπές κάθε είδους δικαιολογίες-ευφυολογήματα και αδικήματα (αυθαίρετες κατασκευές, ανεξέλεγκτοι ημεδαποί και αλλοδαποί εμπρηστές, ανυπέρβλητα φαινόμενα κλιματικής αλλαγής κ.ά.) εντάσσονται στα προληπτικά μέτρα της αντιπυρικής περιόδου, που «θολώνου» τις κριτικές σε βάρος των πραγματικών υπευθύνων , αμβλύνουν τους συνειδησιακούς ελέγχους (ιθυνόντων) και αναβάλλουν τις λογοδοσίες που επιβάλλονται ύστερα από τον έλεγχο (παύση) κάθε πυρκαγιάς και στο όνομα των προστατευομένων κατοίκων, σύμφωνα με τους υφιστάμενους νόμους.

Κοντολογίς, τα προληπτικά μέτρα  και μαζί η μειωμένη ετοιμότητα- αποτελεσματικότητα των  επίγειων και εναέριων μέσων πυρόσβεσης σε τακτό χρόνο (στη γένεσή τους) για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά (ανεπαρκή). Τα τελευταία αναπάντεχα τραγικά αποτελέσματα των τοπικών πυρκαγιών (Κινέττα, Μάτι κ.ά.) ας γίνουν αφορμή να βελτιωθούν-εκσυγχρονισθούν  πανελλήνια και στον κατάλληλο βαθμό από τους ιθύνοντες με τη συνεργασία όλων των λοιπών κατοίκων των πόλεων και της υπαίθρου σε όλη τη  χώρα. Οι πολυάριθμοι νεκροί, τραυματίες και λοιποί πυρόπληκτοι το απαιτούν!