Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αποτελεί έναν από τους κομβικότερους παράγοντες οικονομικής ισορροπίας, αφού καθίσταται υπεύθυνη για α) την ορθολογικότερη δυνατή διαχείριση του ευρώ, β) την εύρυθμη άσκηση της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και γ) την ζωτικής σημασίας διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Όλες τούτες οι παράμετροι κρίνονται ούτως ή άλλως ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη, αλλά λαμβάνουν ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα αν αναλογιστούμε και τις συνέπειες της πρόσφατης οικονομικής κρίσης (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Από τα προαναφερθέντα, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι, μεταξύ άλλων, μια θεμελιώδης επιδίωξη της ΕΚΤ είναι η έμπρακτη στήριξη της προσπάθειας για την καταπολέμηση της ανεργίας, διαμέσου της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Η ΕΚΤ έλαβε σάρκα και οστά το 1998 και η έδρα της είναι στη Φρανκφούρτη (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Η ΕΚΤ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις κεντρικές τράπεζες όλων ανεξαιρέτως των κρατών-μελών και μαζί αποτελούν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών. Επιπροσθέτως, αξίζει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι στην ουσία ηγείται της συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών τραπεζών στα πλαίσια της Ευρωζώνης. Η άκρως λειτουργική αυτή συνεργασία λαμβάνει την ονομασία «Ευρωσύστημα» (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Η ΕΚΤ εκπροσωπείται από τον πρόεδρό της τόσο σε Ευρωπαϊκές, όσο και σε διεθνείς συνεδριάσεις. Διαθέτει τρία όργανα λήψης αποφάσεων, τα οποία επιτελούν εξίσου σημαίνοντες ρόλους. Το πρώτο είναι η Εκτελεστική Επιτροπή, καθήκον της οποίας είναι η ικανοποιητικότερη δυνατή καθημερινή λειτουργία της ΕΚΤ. Η Εκτελεστική Επιτροπή αποτελείται από α) τον πρόεδρο της ΕΚΤ, β) τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και γ) τέσσερα άλλα μέλη, τα οποία υπογραμμίζουμε ότι διορίζονται για οκτώ έτη από τους ηγέτες των κρατών της Ευρωζώνης. Το δεύτερο όργανο είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και δε θα διαφωνήσουμε με την άποψη πολλών μελετητών και εμπειρογνωμόνων ότι είναι το πλέον σημαντικό όργανο της ΕΚΤ. Απαρτίζεται από τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών των κρατών της Ευρωζώνης και την προαναφερθείσα Εκτελεστική Επιτροπή (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Τέλος, το τρίτο όργανο είναι το Γενικό Συμβούλιο, οι αρμοδιότητες του οποίου θα λέγαμε ότι είναι περισσότερο συντονιστικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα. Το Γενικό Συμβούλιο αποτελείται από α) τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών όλων ανεξαιρέτως των κρατών-μελών και β) τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Αν θα επιθυμούσαμε να συνοψίσουμε τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ, θα λέγαμε ότι καταρχήν είναι υπεύθυνη για τον (εξόχως κρίσιμο) καθορισμό των επιτοκίων, με τα οποία δανείζει τις εμπορικές τράπεζες στην Ευρωζώνη, ελέγχοντας έτσι με την αρτιότερη δυνατή μέθοδο τόσο τον πληθωρισμό, όσο και την προσφορά χρήματος. Επίσης, φροντίζει με συστηματικό τρόπο όχι μόνο για την ευρωστία, αλλά και για την ασφάλεια του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, παράμετρος κομβικής σημασίας για την εν γένει οικονομική ανάπτυξη. Ακόμα, διαχειρίζεται με την αρτιότερη δυνατή μέθοδο τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ευρωζώνης και την αγορά ή την πώληση νομισμάτων, με άμεση επιδίωξη τη διατήρηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Πέραν τούτου, η ΕΚΤ επιδίδεται σε συστηματική παρακολούθηση των τάσεων των τιμών, ενώ παράλληλα προβαίνει και σε μια λίαν εποικοδομητική αξιολόγηση των πάσης φύσεως κινδύνων που προκύπτουν για τη σταθερότητα των τιμών. Επιπροσθέτως, εξουσιοδοτεί τα κράτη της Ευρωζώνης να εκδίδουν χαρτονομίσματα ευρώ. Τέλος, είναι επιφορτισμένη με την ικανοποιητικότερη δυνατή εξασφάλιση α) της εύρυθμης λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών και β) της ορθής εποπτείας των χρηματοπιστωτικών αγορών και ιδρυμάτων από τις εθνικές αρχές (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2013α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2013β), «1980-1999, Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Εποχή της Άνδρωσης και της Διεύρυνσης», Από τη Νέα Ευρώπη του Χίτλερ Στην Ευρωζώνη της Μέρκελ, Τόμος Α΄, Ιστορικό Αρχείο του «Επενδυτή», σελ. 76-95.

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Dominguez, Kathryn M. E. (2006), “The European Central Bank, the Euro, and Global Financial Markets”, The Journal of Economic Perspectives, 20 (4), σελ. 67-88.

Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ (2017), «Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-central-bank_el (πρόσβαση στις 4/9/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018), «Ευρωπαϊκή Επιτροπή», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-commission_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο (2017), «Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/council-eu_el (πρόσβαση στις 4/9/18).

Smits, René (1996), “The European Central Bank: Institutional Aspects”, The International and Comparative Law Quarterly, 45 (2), σελ. 319-342.

Surico, Paolo (2007), “The Monetary Policy of the European Central Bank”, The Scandinavian Journal of Economics, 109 (1), σελ. 115-135.