Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Νόσος που χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντες σπασμούς που προκαλούνται από επαναλαμβανόμενες ανώμαλες ηλεκτρικές εκφορτώσεις στον εγκέφαλο.

Η επίπτωση της νόσου είναι υψηλότερη στις παιδικές ηλικίες (κάτω των 10 ετών) και στα ηλικιωμένα άτομα (άνω των 70 ετών) ενώ οι έφηβοι και ενήλικες προσβάλλονται πιο σπάνια.

Η «Ε» διαιρείται σε à μερική (εστιακή)  à γενικευμένη.

Οι γενικευμένοι σπασμοί προκαλούνται από ηλεκτρικές εκφορτώσεις και αφορούν και 2 ημισφαίρια του εγκεφάλου.

Οι τονοκλονικοί σπασμοί : συνδεύονται από απώλεια συνείδησης, βίαιες κινήσεις άκρων και οι αφαιρέσεις (σύντομη διακοπή της συνείδησης και των δραστηριοτήτων του ατόμου).

Οι εστιακοί σπασμοί : αρχίζουν με τοπικές ή εστιακές εκφορτώσεις σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Μπορεί να γενικευτούν.

Η θεραπεία απόσυρσης (απεξάρτηση) από αλκοόλ προκαλεί σπασμούς όπως και τα επεισόδια υπογλυκαιμίας και υπασβεστιαιμίας αλλά αυτές δεν έχουν σχέση με την «Ε» οφείλονται σε μεταβολικά αίτια.

ΑΙΤΙΑ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ

• Ψυχογενή ερεθίσματα.
• Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο.
• Υπογλυκαιμία.
• Ημικρανία.
• Ναρκοληψία.
• Παροξυσμικός ίλιγγος.
• Αρρυθμίες καρδιακές.
• Αντιδράσεις σε φάρμακα.

ΕΠΙΛΗΨΙΑ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ (Ε.)

Εμφανίζεται, στο 5% του πληθυσμού των ΗΠΑ.

Ναι, ο συνηθισμένος χρόνος εμφάνισης επιληψίας είναι η μεγάλη ηλικία και βέβαια, οι κλινικές εκδηλώσεις των κρίσεων της επιληψίας, τα αίτια της επιληψίας, ο ψυχολογικός αντίκτυπος της διάγνωσης, εμφανίζουν διαφορετική βαρύτητα στα ηλικιωμένα άτομα αλλά και οι παιδικές ηλικίες (κάτω των 10) εμφανίζουν «Ε».

Βέβαια, κατά 2 – 3 φορές η επιληψία εμφανίζει μεγαλύτερη θνητότητα.

Σε αυτό το στατιστικό εύρημα συμμετέχει και η υπάρξη «συνοδών νοσημάτων» (αρτ. υπέρταση – σακχ. διαβήτου – καρδιοπάθειες) που «συνοδεύουν» τις μεγάλες ηλικίες.

Επίσης, οι ηλικιωμένοι είναι πιο επιρρεπείς στο να αναπτύξουν κρίσεις επιληπτικές μετά από οξεία νόσο («προκαλούμενες» ή «οξείες συμπτωματικές» κρίσεις), ή χωρίς εμφανή αίτια («απρόκλητες» κρίσεις επιληψίας).

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι οι κρίσεις στις μεγάλες ηλικίες εμφανίζονται σαν «status epilepticus» (διαρκείς επιληπτικές κρίσεις) με θνητότητα που προσεγγίζει ποσοστό 40%.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ «Ε»

Η κάθε χρόνο, η ετήσια επίπτωση της επιληψίας (υποτροπιάζουσες απρόκλητες κρίσεις) αυξάνει, από 90 στους 100.000 άτομα ηλικίας 65 – 69 ετών και πάνω από 150 στα 100.000 άτομα, για άτομα άνω των 80 ετών.

Τα παραπάνω διασταυρωμένα στοιχεία στατιστικής βαίνουν αυξανόμενα με την επιμήκυνση του μέσου χρόνου ζωής, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.

Κυρίως το ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (Α.Ε.Ε.).

Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι 8% των ασθενών με ΑΕΕ θα αναπτύξουν κρίσεις «Ε.» μετά από 2 εβδομάδες ανάρρωσης από εγκεφαλικό επεισόδιο που προκαλείται κυρίως από αιμορραγία.

ΑΛΛΑ ΑΙΤΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ «Ε.»

1. 1.     ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (αυξομειώσεις σακχάρου κυρίως υπογλυκαιμία)

• Ουραιμία.
• Υπονατριαιμία.
• Υπασβεστιαιμία.
• Υποθυρεοειδισμός.
• Πνευμονία.
• Ουρολοιμώξεις.
• Ηπατική ανεπάρκεια.

1. 2.     ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Κυρίως εμφανίζονται σε αναπτυσσόμενες χώρες.

1. 3.     ΦΑΡΜΑΚΑ!!!

• Αντιψυχωσικά.
• Αντικαταθλιπτικά.
• Αντιβιοτικά.
• Θεοφιλλίνη.
• Λεβοντόπα
• Διουρητικά τύπου θειαζίδης.
• Βότανο gingko biloba.
• Στερητικά φαινόμενα [σε άτομα σε φάση απεξάρτησης (οινόπνευμα – άλλες ουσίες)].

Οι ηλικιωμένοι που εμφανίζουν για πρώτη φορά απρόκλητη κρίση έχουν μεγάλη πιθανότητα υποτροπής και επανεμφάνισης της κρίσης σε σύγκριση με τους νεώτερους ενήλικες.

Συνήθως, η διάγνωση της «Ε.» γίνεται μετά από την εμφάνιση δύο ή περισσότερων απρόκλητων κρίσεων.

Προγενέστερο εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η πιο συνηθισμένη υποκείμενη νόσος στο 30% - 40% των κρίσεων «Ε.» στις μεγάλες ηλικίες.

Το χωρίς κλινικά συμπτώματα εγκεφαλικό εμφρακτό μπορεί να προκαλέσει «Ε» και αμφίδρομα οι επιληπτικές κρίσεις αποτελούν παράγοντα κινδύνου για επακόλουθο εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επίσης, αίτια «Ε» σε ηλικιωμένους είναι οι όγκοι εγκεφάλου και οι τραυματισμοί της κεφαλής.

Η εμφάνιση «Ε» στις μεγάλες ηλικίες δεν έχει ειδικά χαρακτηριστικά και έτσι μπορεί να πάρει χρόνο πριν να γίνει η βέβαιη διάγνωση.

Συνήθως, ποσοστό 70% των ηλικιωμένων εμφανίζουν εστιακή προσβολή «Ε.» με ή χωρίς δευτερογενή γενίκευση.

Οι εστιακές κρίσεις της επιληψίας αυτής μπορεί να  εκδηλώνεται με ατυπία συμπτωμάτων (κενά μνήμης, συγχυτικά φαινόμενα, περιόδους αφηρημάδας, ολιγόλεπτη απώλεια αισθήσεων).

Επομένως πρέπει να γίνει μία προσεκτικά τεκμηριωμένη διαφορική διάγνωση και τεκμηρίωση της Επιληψίας στα άτομα αυτά (βλ. πίνακα 1).