Γράφει ο
Θανάσης Παπανδρόπουλος

Απόλυτη σιγή κάλυψε την διεθνή καταγγελία μας, την 17^η Μαΐου, ότι η Τουρκία εξαπατά την Δύση πουλώντας στο Ιράν ηλεκτρονικό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας και όχι μόνον. Με εξαίρεση τον ΟΗΕ, που ήδη διερευνά το θέμα, το ερώτημα είναι: γιατί αυτή η σιωπή;

Η απάντηση έχει δύο σκέλη. Είτε η Δύση σκοπίμως αφήνει την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν να «παίζει» με το Ιράν, κάνοντας τον υπολογισμό ότι η τουρκική πλευρά θα παραμείνει σύμμαχός της. Είτε, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο Τούρκος πρόεδρος με κάθε άνεση κοροϊδεύει την Δύση και οικοδομεί εις βάρος της νέες συμμαχίες. Μία πιο ξεκάθαρη απάντηση θα έχουμε τους μήνες που έρχονται και, βεβαίως, σημαντικός στο επίπεδο αυτό θα είναι ο ρόλος των ΗΠΑ στις γενικότερες εξελίξεις στην Μέση Ανατολή.

Όποιες και αν είναι πάντως οι προσεχείς εξελίξεις, σίγουρα οι ιρανο-τουρκικές σχέσεις βρίσκονται στον δρόμο της θεαματικής ανάπτυξής τους. «Αυτή είναι μία εξέλιξη που οι δυτικοί σύμμαχοι θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους», τονίζει ο πολιτικός αναλυτής Ντογκάτι Ιπέκ, λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Ατατούρκ. Προσθέτει δε ότι «αυτή η σχέση σίγουρα προοιωνίζει τον σχηματισμό μιας νέας συμμαχίας στην Μέση Ανατολή».

Την ίδια στιγμή, έναντι της Ευρώπης, ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να παίξει το παιχνίδι των Δυτικών Βαλκανίων, με τα οποία δημιουργεί και νέους οικονομικούς δεσμούς. Με αφετηρία έτσι την επίσκεψή του στο Σεράγεβο και την φημολογία περί πιθανής απόπειρας δολοφονίας εναντίον του, ο Ταγίπ Ερντογάν –τον οποίο κάποιοι Βαλκάνιοι καλωσόρισαν ως «Rais»– σαφώς παίζει και επικοινωνιακά παιχνίδια, φτιάχνοντας «εικόνα» με όποιον τρόπο μπορεί ενόψει των εκλογών του Ιουνίου.

Ο Ερντογάν αξιοποιεί το χαρτί της Ευρώπης, το οποίο, στην ουσία του, περνάει μέσα από τα Βαλκάνια. «Η Τουρκία δεν είναι Ρωσία» αναφέρει στο Politico ο Τούρκος πρώην διπλωμάτης Sinan Ulgen, τονίζοντας πως η χώρα του δεν προσπαθεί να απομακρύνει τα Βαλκάνια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά το αντίθετο. «Η Τουρκία πάντα υποστήριζε τις φιλοδοξίες των βαλκανικών χωρών σε σχέση με το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε σε επιστολή του προς τους Financial Times και ο Τούρκος υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Selim Yenel.

Από την πλευρά τους, οι γνώστες της τουρκικής πραγματικότητας επισημαίνουν πως ο Ερντογάν έχει πλήρη συναίσθηση ότι, για την ανάπτυξη των Δυτικών Βαλκανίων, η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μονόδρομος. Δεν θα μπορούσε, επομένως, να τούς ζητήσει να αποκλίνουν. Αντίθετα, και ο ίδιος επωφελείται από την ευρωπαϊκή τους προοπτική, δημιουργώντας δεσμούς μέσα στην Ένωση την στιγμή που οι σχέσεις του με την ευρωπαϊκή ηγεσία δεν περνούν την καλύτερη φάση τους.

Παρόλα αυτά, στην σημερινή περίοδο κρίσης των ευρω-αμερικανικών σχέσεων, ο Τούρκος πρόεδρος πιστεύει ότι η διπλωματική του παρουσία στον βαλκανικό χώρο έχει βάρος. Παράλληλα, ανοίγει πόρτες και στο Ιράν και στις μαφίες που ελέγχουν οι «Φρουροί της Επανάστασης». Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, αν ο Ταγίπ Ερντογάν κερδίσει άνετα τις προσεχείς εκλογές και θέσει έτσι υπό τον αυταρχικό έλεγχό του το σύνολο της προβληματικής τουρκικής οικονομίας, θα στραφεί προς την γεωπολιτική θέση της χώρας του, με όχι ιδιαιτέρως καλές προθέσεις έναντι της Ελλάδος.

Μετά τα «μπάνια του λαού», λοιπόν, μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε τεταμένες ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Και ας μην ξεχνάμε ότι, στο πλέγμα των σχέσεων αυτών, εμπλέκονται πλέον και θέματα ΑΟΖ και, πέραν της Τουρκίας, αφορούν και τους σημερινούς φίλους της, ήτοι την Ρωσία και το Ιράν.