Γράφει ο
Γιάννης Σπανδωνής

Είχα την τιμή να μετέχω στην επιτροπή που συνέταξε το πρώτο καταστατικό της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ και να στελεχώσω το Γραφείο Τύπου του κόμματος, υπό τον αείμνηστο Τάκη Λαμπρία.

Θυμάμαι λοιπόν πολύ καλά την αποστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή για τις «παραπλανητικές πινακίδες της Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς». Και διατηρώ στο αρχείο μου ένα φυλλάδιο 16 σελίδων που εξέδωσε η Ν. Δ. τον Ιούλιο του 1975, με τίτλο «ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ». 

Στις πρώτες γραμμές του φυλλαδίου αυτού, αναφέρεται: 

«Η άνοδος…του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου επιτρέπει, αλλά και επιβάλλει μια πιο ενεργό συμμετοχή στα κοινά…Οι ανάγκες της εποχής μας…απαιτούν περισσότερη ευαισθησία απέναντι στις θεμελιακές αξίες της ανθρώπινης ζωής. Και περισσότερη ειλικρίνεια στις σχέσεις πολίτου και κράτους.  Οι σχέσεις αυτές οφείλουν να αποβλέπουν σε ένα τελικό, υπέρτατο σκοπό: Την αξιοπρέπεια, την ηθική και υλική ελευθερία του ανθρώπου».

Και παρακάτω:

«Η Ν. Δ. πιστεύει στην κοινωνική δημοκρατία. Ταυτίζει την πολιτική ελευθερία με την κοινωνική δικαιοσύνη…Μόνο με τη δίκαιη, όσο πρακτικά δικαιότερη μπορεί να γίνει, κατανομή του εθνικού εισοδήματος, εξασφαλίζεται ουσιαστικά η πολιτική ελευθερία». 

Και στη σελίδα 7 διαβάζουμε:

«Η Ν. Δ. πρεσβεύει ότι η ελεύθερη οικονομία…δεν μπορεί να αποκλείσει την διεύρυνση του οικονομικού τομέως τον οποίο ελέγχει το κράτος. Και η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν μπορεί να βρει τη δικαίωσή της χωρίς παράλληλη συμμετοχή των ευρύτερων λαϊκών τάξεων στην κατανομή του εθνικού εισοδήματος.

«Η σύγχρονη ελεύθερη οικονομία, κατά την αντίληψη της Ν. Δ. δεν έχει καμιάν απολύτως σχέση με τη λεγόμενη «φιλελεύθερη» οικονομική πολιτική των ιστορικά ξεπερασμένων συστημάτων…Όπου συμφέρει κοινωνικά και οικονομικά, πρέπει να αναλαμβάνονται από το ίδιο το κράτος ακόμη και επενδυτικές πρωτοβουλίες».

Και συνεχίζει το κείμενο:

«Μέλημα μιας ελεύθερης κοινωνίας πρέπει να είναι τόσον η αξιοποίηση των ικανών όσο και η ενίσχυση των αδυνάτων και των ασθενών. Όπως έχει λεχθεί, δημοκρατία είναι η ελευθερία συνδυασμένη με οικονομική ασφάλεια…Όπως όμως η αναρχία καταργεί την αληθινή ελευθερία, έτσι και η ασυδοσία στον ελεύθερο συναγωνισμό καταλύει τις υγιείς βάσεις της ελεύθερης οικονομίας».

………

«Τέλος, η Ν. Δ. αποκρούει οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση πολιτική ισχύ του κεφαλαίου. Κατανοεί τη σημασία που έχει το κεφάλαιο στην ανάπτυξη της οικονομίας. Και αναγνωρίζει την αξία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Δεν δέχεται όμως να επηρεάζουν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα την βούληση της Πολιτείας».

Αυτές, ανάμεσα σε άλλα παρεμφερή, ήταν οι ιδεολογικές αρχές της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ όταν ιδρύθηκε. Κι αν θέλετε να πάμε ακόμα πιο πίσω, στην εποχή του προγόνου της Ν. Δ., την τόσο κακολογημένη ΕΡΕ, ιδού μερικά αποσπάσματα από την ομιλία του τότε αρχηγού της Παναγιώτη Κανελλόπουλου στην πανελλήνια συνδιάσκεψη της νεολαίας του κόμματος (ΕΡΕΝ) στη Χαλκίδα, στις 17 Ιουλίου 1966, στη γλώσσα εκείνης της εποχής: 

«Από μωράν ψευδαίσθησιν κατέχονται όσοι νομίζουν ότι με ολίγην ή πολλήν δόσιν δικτατορίας, με επίδειξιν αντιδημοκρατικής πυγμής, θα εξασφαλισθεί η δύναμις αποκρούσεως των κινδύνων που απειλούν την χώραν». 

«Η ελευθερία του πνεύματος και του λόγου, άρα η Δημοκρατία, ούτε έχει ξεπερασθεί, ούτε θα ξεπερασθεί ποτέ». 

«Ποιος άλλος παράγων και ποιο άλλο κριτήριον, πλην της θελήσεως του Λαού, είναι δυνατόν να ορίσει τον νομοθέτην, τον δημόσιον άνδρα, τον εθνικόν ηγέτην;»

Και παρακάτω, καθορίζει τους κύριους στόχους του κόμματος, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Ολοκλήρωσις της εθνικής πρόνοιας εις τον τομέα της υγείας, όπου ο κάθε Έλλην πρέπει να καταστεί ίσος προς οιονδήποτε άλλον. Πλήρης εμπέδωσις του αισθήματος εθνικής και ατομικής ασφάλειας, αλλά ταυτόχρονα και παράλληλα του αισθήματος Δικαίου, που δεν το καλύπτει μόνον η αποστολή της Δικαιοσύνης…Βαθμιαία ομαλή μετακίνησις εισοδημάτων από τους ολίγους εις τους πολλούς και από τας πόλεις εις την ύπαιθρον. .. Βεβαίαν προοπτικήν εις τους νέους κοινωνικής σταδιοδρομίας, εις τους σταδιοδρομούντας την δυνατότηταν ικανοποιητικής εξόδου από την ενεργόν κοινωνικήν δράσιν και εις τους παλαιμάχους της εργασίας να απαλλαγούν από την…διαφοροποίησιν συντάξεων. ..Η επιβολή και επικράτησις μιας σχετικής λιτότητας (δεν ζητώ τα αδύνατα) εις τον βίον των υπηρετούντων εις ηγετικάς θέσεις το Δημόσιον, αλλά και γενικώτερον εις την κοινωνίαν, με μέτρα φορολογικού ή και άλλου χαρακτήρος, προς μείωσιν της θρασείας επιδείξεως του πλούτου…Η ανύψωσις των δημιουργικών εργατών του πνεύματος και της τέχνης, με μέτρα σοβαράς οικονομικής ενισχύσεως, εις το κοινωνικόν επίπεδον που τους ανήκει». 

Και καταλήγει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος:

«Οι καιροί απαιτούν άθλους και όχι απλήν πολιτικήν της ρουτίνας…Μη δυσπιστήτε εις τον Λαόν. Εάν δυσπιστήτε, θα εκδηλώσει και αυτός την δυσπιστίαν του –δικαίως– προς τους δυσπιστούντας εις αυτόν…Κανένας μας δεν είναι ισχυρός χωρίς να αντλεί την δύναμίν του από τον Λαόν, από τον ανώνυμον συντελεστήν της αιωνιότητος του Ελληνικού Γένους».

Αυτά τα ξεκάθαρα και λαγαρά μηνύματα που προσπάθησαν να κάνουν πράξη οι προοδευτικοί δημοκράτες που πλαισίωναν τον Κων/νο Καραμανλή, ήρθε να υπερκεράσει η λαοπλάνα και γοητευτική ρητορεία του Ανδρέα Παπανδρέου, που άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου μη ρεαλιστικών λαϊκών απαιτήσεων, οι οποίες δυναμίτισαν τον αυστηρό ρεαλισμό του Κων. Καραμανλή. 

Και η Ν. Δ., στην προσπάθειά της να αντιδράσει και να αντιστρέψει το ρεύμα, επέλεξε να ωθήσει το εκκρεμές προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο ριζοσπαστισμός και η πίστη στην κοινωνική δημοκρατία των «Ιδεολογικών Αρχών» του 1975 κλειδώθηκαν στο συρτάρι με την αποχώρηση του Κων. Καραμανλή από την ενεργό ηγεσία του κόμματος, και οι επιλογές της Ν. Δ. γίνονταν όλο και πιο συντηρητικές, όλο και πιο «νεοφιλελεύθερες». 

Στο δρόμο αυτό, τη Ν. Δ. ακολούθησε την τελευταία δεκαετία και το ΠαΣοΚ των σοσιαλιστών –ή σοσιαλδημοκρατών, διαλέγετε και παίρνετε. Με τα γνωστά αποτελέσματα. 

Κι ύστερα ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι ν’ απορεί κανείς;

Μήπως η λύση του πολιτικού και οικονομικού προβλήματος της χώρας είναι η επιστροφή κάποιων στις ρίζες τους;