Γράφει ο Λαυρέντης Δελλασούδας

Πριν δύο περίπου χρόνια, όταν η Μαίρη Παπακωνσταντίνου μου γνωστοποίησε και τα κεφάλαια του νέου της βιβλίου ‘’Ελληνικός Πολιτισμός μέσα στους αιώνες’’ με την προοπτική τής εκ μέρους μου αποστολής ενός χαιρετισμού, της απάντησα αμέσως λέγοντας μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για πολυετή μόχθο, για τεράστιο όγκο δουλειάς και, εν τέλει,  για έργο ζωής.

 Τώρα που γράφω το σημείωμα αυτό, και λαμβανομένου υπόψη ότι η συγγραφέας βρισκόταν  προ των πυλών τού τυπογραφείου, παρόλο ότι εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο ήταν κλινήρης λόγω ατυχήματος, σπεύδω να την αποχαιρετήσω λέγοντάς της αυτά που της είχα γράψει για να τα περιλάβει στον οικείο χώρο τού βιβλίου της. Διότι και εκεί που βρίσκεται πλέον θα συνεχίσει να γράφει ως μία σύγχρονη μούσα.

«…Με πολύ θαυμασμό καταθέτω ότι το νέο αυτό βιβλίο τής π. Ελληνίδας Γυναίκας τής Ευρώπης δεν αποτελεί έκπληξη,  διότι ήταν οιονεί αναμενόμενο και ικανοποιεί την προσδοκία όλων μας, γνωστών και φίλων.

 Δηλαδή, η προσμονή αυτή δεν ανέκυψε αιφνίδια σε κάποια δεδομένη στιγμή εξ αιτίας ενός μεμονωμένου γεγονότος, αλλά δημιουργήθηκε προοδευτικά, επαγωγικά και με τη συνδρομή πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων έπαιξαν και παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι εξής:
Πρώτον, η διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητά της,  την οποία συναποτελούν ένας εγκέφαλος σε διαρκή εγρήγορση και δημιουργία, ώστε να συλλαμβάνει διαχρονικά και συγχρονικά,  τοπικά και υπερτοπικά μηνύματα,  τα οποία αναδομεί με μαθηματικό τρόπο. Δηλαδή με συναρτήσεις και με τελικό κριτή για την ορθότητα ή όχι των  συμπερασμάτων-αποτελεσμάτων των ενεργειών της  την ελληνικότητα της ψυχής της.
Δεύτερον, η ετοιμότητα και αμεσότητα των μέσω της τέχνης αντιδράσεων σε ό,τι αφορά την έκφραση ή επικαιροποίηση προβλημάτων, ζητημάτων, γεγονότων (π.χ. γυναίκα στο διάστημα), διαχρονικών αξιών (π.χ. μητρότητα).

Τρίτον, η εφηβική της ζωντάνια και επιμονή για την ολοκλήρωση στόχων που συνδέονται με θέματα, τα οποία  ενώ την συγκλονίζουν τα προβάλλει με μια ήρεμη έκρηξη (βλ. αδριάντας τού Ομήρου στο αεροδρόμιο της Χίου)...

Την  δυναμική αυτή που την διακατέχει, για ολοκλήρωση κάθε προσπάθειας προς πραγμάτωση των οραμάτων της, θα μπορούσε να την απεικονίσει  ένα γλυπτό, το οποίο θα αναπαριστά ή καλύτερα θα απεικονίζει την Μαίρη Παπακωνσταντίνου, η οποία ενώ είναι κατακεκλιμένη (λόγω του ατυχήματός της) και με τον θεράποντα ιατρό δίπλα της σε μια διαδικασία ιατρικών παρεμβάσεων, να εκτοξεύει πυραύλους που τους μεταφέρουν ειρηνικά περιστέρια.

Τέταρτον, το συνολικό έργο της δεν είναι λόγια που προοδευτικά θα σβήσουν αλλά δημιουργίες είτε με την πέννα είτε με την σμίλη της, οι οποίες δεν χάνονται αλλά μένουν και θα μένουν για να διδάσκουν τι δεν πρέπει να ξεχνάμε. 

Γι’ αυτούς και μόνο τους λόγους θεωρώ ότι  δεν θα αποτελούσε  παραδοξότητα η αναμονή τού νέου της έργου Ελληνικός Πολιτισμός μέσα στους αιώνες, καθοσον μάλιστα αποτελεί ολοκλήρωση των προηγούμενων ενεργειών της. Βλέπουμε, δηλαδή,  ότι περνάει από το μέρος στο όλον. Από την Χίο μέσα στους αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό μέσα στους αιώνες. Από το υποσύνολο στο σύνολο και παράλληλα από τον μύθο στην μετανεωτεριστική πραγματικότητα. Από την Γοργόνα στη Γυναίκα στο Διάστημα.

Τέλος, επεξηγώντας και τον τίτλο τού παρόντος χαιρετισμού, σημειώνω ότι τον χρησιμοποιώ παραλλάσσοντας το ‘’Έργα και Ημέραι’’ Ησίοδου, διότι  θεωρώ ότι το συνολικό της έργο, ανεξαρτήτως μέσου προσφοράς του, υποδηλώνει τα "όσια και τα ιερά" των Ελλήνων μέσα από το τρίπτυχο: όμαιμο, ομόγλωσσο, ομοεθνές, ως διαρκής υπόμνηση ή/και γνωστοποίηση προς όλους (εντός και εκτός των τειχών) εκ μέρους μιας μη επαναπαυόμενης στις Δάφνες της Ζωντανής Συνείδησης».

Αγαπητή μας Μαίρη, δεν σε ξεχνούμε. Η Δόμνα, η Τζίνα, η Κλεοπάτρα-Δόμνα  και ο φίλος σου Λαυρέντης  θα σε θυμόμαστε πάντα, κρατώντας ως μήνυμά σου την αξιοπρέπεια της γνήσιας εκπροσώπου τής Τέχνης και των Γραμμάτων.

Ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ

Λαυρέντης  Δελλασούδας