Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου θα εστιάσουμε στον πολυσύνθετο ρόλο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, καθήκον του οποίου αποτελεί η αποτελεσματική διερεύνηση καταγγελιών κατά οργάνων, οργανισμών και υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ο θεσμός αυτός υφίσταται από το 1995, ενώ η έδρα του είναι το Στρασβούργο. Το φαινόμενο της κακοδιοίκησης εντός της Ένωσης απαιτεί άμεση εγρήγορση και πάταξη, καθώς οι προεκτάσεις του κρίνονται ως εξαιρετικά επιζήμιες (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Θα λέγαμε ότι ο Διαμεσολαβητής αποτελεί το ουσιαστικότερο «μέσο» για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, αφού διερευνά σχετικές καταγγελίες, οι οποίες μπορούν να υποβληθούν α) από επιχειρήσεις ή ενώσεις με έδρα στην ΕΕ ή β) από πολίτες ή μόνιμους κατοίκους της Ένωσης (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Σε περίπτωση που η λειτουργία ενός οργανισμού, μιας υπηρεσίας ή ενός θεσμικού οργάνου της Ένωσης κριθεί ως αρνητική, τότε καταρχήν θα πρέπει να του δοθεί μια ευκαιρία για την ομαλή αποκατάσταση των ανωμαλιών/δυσλειτουργιών. Αν αυτό δε γίνει πραγματικότητα, τότε η αμεσότερη δυνατή υποβολή καταγγελίας στο Διαμεσολαβητή κρίνεται ως εκ των ων ουκ άνευ. Υπογραμμίζουμε ότι η υποβολή της εν λόγω καταγγελίας είναι απαραίτητο να λάβει χώρα εντός δυο ετών από τη στιγμή που διαγνώστηκε το συγκεκριμένο πρόβλημα. Τονίζουμε ότι η καταγγελία μπορεί να παραμείνει εμπιστευτική και βεβαίως στην περίπτωση κατά την οποία ο Διαμεσολαβητής δε δύναται να παράσχει βοήθεια, υποχρεώνεται να υποδείξει άλλους φορείς για την αποτελεσματική επίλυση του ζητήματος (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Ο Διαμεσολαβητής εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για πενταετή θητεία, η οποία είναι ανανεώσιμη. Αξίζει σ’ αυτό το σημείο να υπογραμμίσουμε ότι η σπουδαιότητα του Διαμεσολαβητή καταδεικνύεται από το γεγονός ότι η εκλογή του είναι από τις πρώτες υποχρεώσεις του Κοινοβουλίου, μόλις αυτό εκλεγεί. Ο ρόλος του Διαμεσολαβητή είναι ιδιαιτέρως πολυσχιδής, αφού διερευνά ποικίλα είδη κακοδιοίκησης, όπως α) κατάχρηση εξουσίας, β) αθέμιτες ενέργειες, γ) παράτυπες διαδικασίες, δ) διακριτική μεταχείριση, ε) αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και στ) άρνηση ή απουσία ενημέρωσης (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Όλα τούτα τα φαινόμενα είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα, αλλά συνάμα επικίνδυνα και πρέπει να χτυπιούνται στη ρίζα τους προτού λάβουν ανησυχητικές διαστάσεις. Η καταπολέμησή τους αναμφίβολα βοηθά ακόμα περισσότερο στη διατήρηση και τη σύσφιξη σχέσεων εμπιστοσύνης. Ειδικότερα, το γραφείο του Διαμεσολαβητή ξεκινά τη διενέργεια έρευνας είτε με δική του πρωτοβουλία, είτε τη στιγμή που λαμβάνει καταγγελία (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Τονίζουμε ιδιαιτέρως το γεγονός ότι ο Διαμεσολαβητής δε λαμβάνει εντολές ούτε από κυβερνήσεις, ούτε από λοιπούς φορείς. Τούτη η παράμετρος δε θα πρέπει επ’ ουδενί να περάσει απαρατήρητη, αφού στην ουσία συμπυκνώνει τη φιλοσοφία της «καθαρότητας» των πράξεών του. Η θέση του Διαμεσολαβητή είναι ένα λειτούργημα υψίστης σημασίας που έχει σαν θεμέλιο την αλήθεια και τη δικαιοσύνη και θα πρέπει και να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Παράλληλα, δε θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Διαμεσολαβητής υποβάλλει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων στο Κοινοβούλιο. Αναλόγως το ζήτημα, ο Διαμεσολαβητής κρίνει και ενεργεί καταλλήλως. Σε κάποιες περιπτώσεις διαθέτει τη δυνατότητα να προβεί στην επίλυση του προβλήματος με απλό τρόπο, δηλαδή με την απαραίτητη ενημέρωση του αρμοδίου οργάνου. Αν αυτό δεν είναι αρκετό, γίνεται προσπάθεια για συναινετική λύση. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο Διαμεσολαβητής δύναται να προχωρήσει σε συστάσεις προς το συγκεκριμένο όργανο. Αν οι τελευταίες δεν γίνουν δεκτές, τότε ο Διαμεσολαβητής μπορεί να προβεί σε σύνταξη ειδικής αναφοράς προς το Κοινοβούλιο, το οποίο στη συνέχεια είναι υποχρεωμένο να λάβει τα ανάλογα μέτρα (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

       Εξάγουμε το συμπέρασμα ότι οι διαδικασίες είναι σαφείς, δίχως να υπάρχει περιθώριο ούτε αμφιβολίας, ούτε παρερμηνείας και αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη διατήρηση της αξιοπιστίας. Η ΕΕ για να παραμείνει ενωμένη και δυνατή επιβάλλεται να συνεχίσει να πορεύεται βάσει σαφών κανόνων και να καταπολεμά άμεσα οποιοδήποτε κρούσμα κακοδιοίκησης ή άλλης σχετικής ανωμαλίας. Η ορθή τήρηση των συμφωνηθέντων κανόνων, δίχως σκιές, είναι το άλφα και το ωμέγα για τη σταθερότητα, την πρόοδο και την ανάπτυξη (Βασιλείου, 2013α, 2013β, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2017· Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2013α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2013β), «1980-1999, Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Εποχή της Άνδρωσης και της Διεύρυνσης», Από τη Νέα Ευρώπη του Χίτλερ Στην Ευρωζώνη της Μέρκελ, Τόμος Α΄, Ιστορικό Αρχείο του «Επενδυτή», σελ. 76-95.

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018), «Ευρωπαϊκή Επιτροπή», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-commission_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (2017), «Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-ombudsman_el (πρόσβαση την 1/9/18).

Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (2018), «Ετήσια Έκθεση», διαθέσιμο σε https://www.ombudsman.europa.eu/el/our-strategy/annual-reports (πρόσβαση στις 2/9/18).