Τι έκαναν οι γυναίκες των κοπατσάρηδωνΤην ιστορική ημέρα της 25ης Μαρτίου – φαίνεται τόχει η ημέρα! - ένα άλλο ηρωικό γεγονός – πλην του γνωστού, της εξεγέρσεως του 1821, που έγινε εθνική επέτειος - συνέβη στην Ελλάδα, αλλά το 1936 αυτήν την φορά, και συγκεκριμένα στην Μακεδονία, και δη στο κοπατσοχώρι Πρόσβορο…

Στο κοπατσαροχώρι Πρόσβορο - ή Δέλνο-Δειλινό, όπως είπα στο προηγούμενο άρθρο της στήλης – της ευρύτερης περιοχής Σαμαρίνας Γρεβενών - και όχι στο Σέλινο, όπως εσφαλμένα εγράφη κάπου - ανήμερα της 25ης Μαρτίου 1936 εμφανίσθηκαν οι «φορατζήδες» (φοροεισπράκτορες), συνοδεία αυτοκινήτων και με δύναμη χωροφυλακής – όπως λέμε σήμερα «ήρθε η Τρόικα, την οποία φύλαγε δύναμη αστυνόμων», λες και οι συμπαθείς αστυνόμοι σ’ αυτήν την χώρα έχουν υπηρεσία να προστατεύουν τους κλέφτες και τους τοκογλύφους και όχι τους νόμιμους φιλήσυχους πολίτες... Οι φοροεισπράκτορες είχαν απαίτηση για αθρόα εκτέλεση των φορολογικών ενταλμάτων, σ’ ένα χωριό, το οποίο έχει βουλιάξει στα χρέη!.. Η απαίτηση αυτή των φορατζήδων επέσυρε την αντίδραση των ανδρών του χωριού, οι οποίοι και συνελήφθησαν παραχρήμα!.. Και με εφαρμογή του μέτρου της προσωποκράτησης, εκλείσθησαν στον σταθμό χωροφυλακής του χωριού – τότε τα χωριά είχαν, έστω, σταθμούς χωροφυλακής - ίνα μεταφερθούν στα Γρεβενά…

Τότε, όμως, συνέβη ο απρόσμενος παράγοντας στην Ιστορία, που είναι αυτός ο οποίος παίζει πάντα τον καθοριστικό ρόλο και που πάντα είναι απρόβλεπτος: Ανέλαβαν δράση οι γυναίκες του χωριού, οι οποίες ήσαν… 300 – όσες οι άνδρες του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες! – ναι, τότε υπήρχαν χωριά, στα οποία κατοικούσαν 300 γυναίκες! Οπλισμένες με ρόπαλα, αξίνες κ.ά. γεωργικά εργαλεία, απαίτησαν να αφεθούν αμέσως ελεύθεροι οι συλληφθέντες σύζυγοι, γιοι, αδελφοί και γείτονές τους! Ως άλλες αρχαίες Αργίτισσες ή Σπαρτιάτισσες, σύγχρονες Υδραίες, Σπετσιώτισσες, Ναουσαίες, Σουλιώτισσες, Κρητικές, Μανιάτισσες, Λέσβιες, Λημνιές, Θράσσες ή Κιώτισσες - η Ελλάς είναι και χώρα ηρωίδων, όχι μόνον ηρώων! - συνεπλάκησαν με τους… χωροφύλακες, κατέλαβαν τον σταθμό της χωροφυλακής και απελευθέρωσαν τους άνδρες κρατουμένους!..

Οι εκδιωγμένοι και ταπεινωμένοι χωροφύλακες επέστρεψαν αργότερα με… ενισχύσεις, από το γειτονικό χωριό Πολυνέρι… Και οι συγκρούσεις συνεχίσθηκαν… Διενεργήθησαν αρκετές συλλήψεις… Αλλά το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων συγκεντρώθηκε, οργανώθηκε και ανασυντάχθηκε στις παρακείμενες δασωμένες πλαγιές των βουνών. Οι συμπλοκές με τους χωροφυλάκους διήρκεσαν επί αρκετές ημέρες, ώσπου εν τέλει να επέλθει καταλλαγή…

Ο ξεσηκωμός των γυναικών στο Πρόσβορο μοιάζει με τους αυθόρμητους λαϊκούς αγώνες κατά των κοτζαμπάσηδων στην προεπαναστατική περίοδο, που κάποιοι προσπάθησαν να καπελώσουν!..

Αυτό, λοιπόν, δεν ήταν ένα «οργανωμένο κίνημα», αλλά ένας απροετοίμαστος, αυτοσχέδιος κι αυθόρμητος λαϊκός ξεσηκωμός, ο οποίος δεν ελέγχεται από κόμματα, φορείς, εξουσίες… Και σε έναν τέτοιον ελπίζει – και σήμερα – το λαϊκό αίσθημα. Αμήν!
 
ΠΗΓΕΣ:
Εφημερίδες «Ακρόπολις» 26.3.1936, σελ. 6. «Καθημερινή» 26.3.1936, σελ. 6. «Ριζοσπάστης» 26.3.1936, σελ. 4 και «Ριζοσπάστης» 27.3.1936 στο κύριο άρθρο του «Οι λαϊκοί αγώνες θα συνεχισθούν», σελ. 1 και στήλη «Σφυριές», σελ. 2.
(*) Το άρθρο αυτό του Γ. Λεκάκη δημοσιεύθηκε στην στήλη του "Χρονοτοπία" στην εφημ. "Χρόνος" Κομοτηνής, στις 21.2.2012.

www.lekakis.com