Ο ηθικός αυτουργός και καταστροφεύς της ΣμύρνηςΓράφει ο Αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Οικονομίκος*


Την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου, τιμάται η ημέρα της Μικρασιατικής Καταστροφής, με Θείες Λειτουργίες και Μνημόσυνα, για τους αδικοχαμένους αδελφούς μας, πού άφησαν την τελευταία τους πνοή στην "συνωστισμένη" Σμύρνη, κατά την ρήση "ιστορικού". Όλος ο Ελληνισμός, θυμήθηκε τις τραγικές εκείνες ημέρες του 1922, όπου ένας ολόκληρος κόσμος χάνονταν από τις αιώνιες και πατρογονικές εστίες του, ύστερα από 3.500 χρόνια ζωής και παρουσίας στην Ελληνική Μικρά Ασία. Σε αυτήν όμως την ημέρα, κανείς δεν θυμάται και δεν κάνει αναφορά στο πρόσωπο εκείνο πού έπαιξε τον πιο σκοτεινό ρόλο στην ιστορία του Γένους μας. Στο πρόσωπο εκείνο πού έχει χαρακτηριστεί ως ο μεγαλύτερος προδότης της καταστροφής. Και αυτός είναι ο Ύπατος Αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης.

Ο Ύπατος Αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης, γεννήθηκε στην Κρήτη το 1861 και σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1917 διορίστηκε Υπουργός - Γενικός Διοικητής Ηπείρου, και τον Μάϊο του 1919, με προσωπική παρέμβαση του Ελευθερίου Βενιζέλου τοποθετήθηκε Ύπατος Αρμοστής Σμύρνης.

Ο βίος και η πολιτεία του, δεν ήταν η αρμόζουσα, όχι μόνο στην Ήπειρο, αλλά και σε αυτήν την Σμύρνη. Δεν είναι τυχαίο ότι τον αποκαλούσαν "Ο Αλή Πασάς" των Ιωαννίνων".

Ο Στεργιάδης, μόλις έφτασε στην Σμύρνη για να αναλάβει τα καθήκοντά του, τον υποδέχτηκαν ο ήρωας και Άγιος Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος και οι Δημογέροντες. Στην πρώτη συνάντηση πού είχε μαζί τους, τους είπε τα εξής φοβερά: " Για την διοίκηση, έφερε μαζί του και τον βούρδουλα που θα τον μεταχειρίζονταν χωρίς κανένα οίκτο εναντίον όλων". Σε κάποια άλλη στιγμή και μέσα σε κατάσταση παροξυσμού, ο Ύπατος Αρμοστής Στεργιάδης, είπε: "Όταν ήμουν Διοικητής της Ηπείρου, οι εκεί παπάδες και οι ηγούμενοι, κάθε φορά που ερχόταν να μ' επισκεφτούν στο γραφείο μου, τύλιγαν κάτω από το ράσο τους διπλές και τρίδιπλες προβιές, γιατί γνώριζαν πώς δεν θα γλυτώσουν από τα χέρια μου, χωρίς να φάνε και μερικές βουρδουλιές".

Ο Στεργιάδης, ποτέ δεν πλησίασε τους Έλληνες της Σμύρνης και γενικά της Μικράς Ασίας. Ήταν ο άνθρωπος των ορέξεων, των παθών και των φιλοδοξιών του. Όπως γράφει ο Μιχαήλ Ροδάς " Κατελαμβάνετο υπό μανίας. Υφίστατο ένα πραγματικόν σεληνιασμόν". Οι υπάλληλοι της Αρμοστείας, κάθε φορά πού ήταν να μπουν στο γραφείο του ανισόρροπου Αρμοστού, έκαναν τον σταυρό τους, ώστε να βγουν αλώβητοι από αυτό. Ο Αρχιστράτηγος Παρασκευόπουλος το 1922 γράφει στον δικηγόρο Ιωάννη Πομώμη το εξής: " Ο Στεργιάδης είναι ανισόρροπος, δειλός και φίλαρχος ή βδελυρός χαρακτήρ. Είναι επιβλαβής και αντεθνικός, κρυψίνους, εγωιστής και φιλόδοξος....".

Δύο μήνες Αρμοστής και είχε δημιουργήσει πάρα πολλά προβλήματα, με αποτέλεσμα, οι Σμυρνιοί με τηλεγράφημά τους στον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο ζητούν την απομάκρυνσή του, χωρίς εκείνος να κάνει κάτι γι'  αυτό.

Το μίσος του για τους Σμυρνιούς, αλλά και για τους κληρικούς, έμεινε στην ιστορία. Έλεγε πώς θα τους σκίσει τα ράσα και θα τους κόψει την γλώσσα, αγνοώντας την μεγάλη προσφορά του Κλήρου. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, με τον Γραμματέα της Μητροπόλεως Σμύρνης Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Πασχαλίδη, αφού πρώτα τον μαστίγωσε μέχρι θανάτου στην Αρμοστεία όπου είχε πάει, στην  συνέχεια τον έβαλε σ'  ένα πλοίο και τον εξόρισε, χωρίς να του επιτρέψει να επικοινωνήσει με τους δικούς του.

Αυτός ο άνθρωπος, αυτός ο παρανοϊκός, αυτός ο παράφρων, δύο ημέρες πριν μπουν οι Τούρκοι στην Σμύρνη και τελειώσουν αυτό πού είχαν ξεκινήσει, αφού πρώτα λεηλάτησε τις περιουσίες των Σμυρνιών, και με την συνοδεία Άγγλων Στρατιωτών, με πλοίο πού τον περίμενε στο λιμάνι της Σμύρνης, κατέφυγε στην Ρουμανία και από εκεί στην Νίκαια της Γαλλίας πεθαίνοντας το 1955, χωρίς ποτέ να έρθει στην Ελλάδα για να λογοδοτήσει, ζάπλουτος, έχοντας όμως τις κατάρες όλου του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Αντίθετα ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος έμεινε εκεί, για να θυσιαστεί για την Εκκλησία και για την Πατρίδα.

Αυτόν τον άνθρωπο, αυτόν τον προδότη, δυστυχώς κανένα δικαστήριο και καμία κυβέρνηση δεν τον καταδίκασε έστω και μετά θάνατον εις την εσχάτη των ποινών. Μπορεί όμως οι άνθρωποι να μην τον καταδίκασαν, σίγουρα όμως, ο πνευματικός νόμος από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς, είτε είναι λαϊκός, είτε είναι κληρικός, τον έχει καταδικάσει. Κα θα πρέπει να ξέρουμε, πώς ο Πνευματικός Νόμος, μπορεί να αργήσει, αλλά όταν λειτουργήσει δεν χαρίζεται σε κανένα, όποια θέση και όποιο αξίωμα και αν έχει. κάποιος. Διότι τους ανθρώπους μπορεί να τους γελάμε και να νομίζουμε πώς είμαστε οι κυρίαρχοι του κόσμου, αλλά τον Θεό όχι. Γιατί ο Θεός δεν κοροϊδεύεται, ούτε και ξεγελιέται.

Ο Στεργιάδης, αποτελεί μια όχι απλά μαύρη, αλλά μια σκοτεινή σελίδα της νεοτέρας ιστορία μας. Ας ελπίσουμε κάποτε, να βρεθεί ο άνθρωπος εκείνος, πού έστω και μετά από τόσα χρόνια να έχει το θάρρος να καταδικάσει τον μεγαλύτερο προδότη της νεοτέρας Ελλάδος.
 


*Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ι. Μ. Κίτρους