Παρατηρώντας ένα σπάνιο ζώο στην άγρια φύση είναι μια μοναδική εμπειρία, που συναρπάζει τους ανθρώπους όλων των ηλικιών και πολιτισμών. Η εμπειρία αυτή μας θυμίζει την ομορφιά και την αξία του φυσικού μας περιβάλλοντος, αλλά μας διδάσκει επίσης την ανάγκη προστασίας του.

Ο κόλπος του Λαγανά, στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, είναι μια από τις λίγες περιοχές στη Μεσόγειο, όπου ένας μεγάλος αριθμός θαλάσσιων χελωνών Carettacaretta συγκεντρώνεται για να αναπαραχθεί κατά τη διάρκεια  της άνοιξης και του καλοκαιριού. Η παρουσία θαλασσίων χελωνών στον κόλπο του Λαγανά  προσφέρει στους επισκέπτες και κατοίκους της Ζακύνθου μοναδική ευκαιρία να παρατηρήσουν αυτά τα απειλούμενα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον.

Ενώ η παρατήρηση θαλάσσιων χελωνών  μπορεί  να αναδείξει την αξία του είδους και να διδάξει το κοινό σχετικά με την μοναδική άγρια φύση της Ζακύνθου, μπορεί επίσης  η δραστηριότητα αυτή  να προκαλέσει σημαντική όχληση  στα ζώα.

Προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές συνέπειες της παρατήρησης της θαλάσσιας χελώνας, κυρίως μέσω της χρήσης πλωτών μέσων, ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, σε συνεργασία με την Περιβαλλοντική Μ.Κ.Ο. ΑΡΧΕΛΩΝ - Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας,  έχει εκδώσει συγκεκριμένες οδηγίες, οι οποίες αναπτύχθηκαν και δοκιμάστηκαν κατόπιν συνεργασίας επιστημόνων και έμπειρων επαγγελματιών της παρατήρησης του είδους.   Οι κατευθυντήριες γραμμές αυτές, οι οποίες καλούνται να εφαρμοστούν από όλους τους χειριστές σκαφών,  διασφαλίζουν την ισορροπία μεταξύ της  προστασίας του είδους  και της ευκαιρίας του κοινού να απολαύσει μια βιώσιμη και εκπαιδευτική εμπειρία παρατήρησης της άγριας ζωής.

Στο πλαίσιο αυτό, παρατηρούνται το τελευταίο χρονικό διάστημα φαινόμενα που όχι μόνο δεν συνάδουν με την αποτελεσματική προστασία της θαλάσσιας χελώνας αλλά θιγούν την εικόνα της Ζακύνθου ως προορισμός που διαθέτει Προστατευόμενη Περιοχή. Μετά  από παράπονα που εξέφρασαν αρκετοί τουρίστες αλλά και κάτοικοι της Ζακύνθου, παρατηρήθηκε ότι η θαλάσσια χελώνα δέχεται σοβαρές οχλήσεις όπως το τάϊσμα και η προσπάθεια μερικών να μετατρέψουν το άγριο ζώο αυτό σε κατοικίδιο. Έτσι, η σίτιση λαχανικών ή φρούτων από επιβάτες σκαφών παρατήρησης, άλλων πλωτών μέσων και σε περιοχές ελλιμενισμού σκαφών έχει παρατηρηθεί πρόσφατα ως εργαλείο για την προσέλκυση χελωνών στην επιφάνεια της θάλασσας, ώστε οι επισκέπτες να έχουν την ευκαιρία να φωτογραφήσουν ή ακόμα και να ακουμπήσουν το άγριο ζώο.

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι μεταναστευτικά είδη, δηλαδή κατά ένα σημαντικό μέρος του κύκλου ζωής τους ταξιδεύουν  στους βιοτόπους αναπαραγωγής τους και στα τροφικά πεδία της Μεσογείου. Όπως σε κάθε άγριο ζώο, η επαφή με τον άνθρωπο ή η φροντίδα από αυτόν δεν συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους. Αντίθετα η πρακτική της σίτισης των θαλασσίων χελωνών όχι μόνο παρεμβαίνει στην φυσική δίαιτα τους, αλλά και διδάσκει τους ανθρώπους μια λανθασμένη αντίληψη για τα άγρια ζώα. Το βασικό στοιχείο, το οποίο αποτελεί την πολιτιστική, ψυχολογική και εμπορική αξία της παρατήρησης της άγριας ζωής, είναι η ιδέα ότι είμαστε, εκείνη τη στιγμή, μάρτυρες της φύσης στην πιο αγνή της μορφή- ένα μικρό κομμάτι του κόσμου που δεν επηρεάζεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Η παρατήρηση της θαλάσσιας χελώνας αποτελεί μια σημαντική πηγή εσόδων για επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον κόλπο του Λαγανά αλλά και γενικά για όλες τις τουριστικές επιχειρήσεις εφόσον πολλοί επισκέπτες έχουν επιλέξει τον προορισμό της Ζακύνθου για  να έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν το άγριο ζώο αυτό.  Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του είδους και να τηρηθούν οι βασικοί κανόνες που θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη συνέχιση της δραστηριότητας παρατήρησης της θαλάσσιας χελώνας κατά τη διάρκεια της παραμονής της στον κόλπο Λαγανά. 

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου: http://www.nmp-zak.org/ (τηλ.: 26950 29870)

ΑΡΧΕΛΩΝ, Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας: www.archelon.gr

(τηλ.: 6940454976)